Tessera caerulea — commentariolum. Numeri cum lineis subscriptis — notae textuales in quinque comoediae lineas. Tessera viridis — translatio.
THEODORUS, BANACAR
Synopsis (Anglice)
THE.
Filius (quod bene vertat ) ad portum abiit alacris,
In navem
impositum vidi, et procedere eam abhinc
Longiuscule.
Res
in urbe meas postilla plusculas
Confeci ex
sententia. Nunc liquido adeo animo
Domum redeo.
Banacar, nosti uti te ego hic vagum, inopem acceperim, 590
Rerum
exortem
omnium, et, quod maximum, fecerim
Ex impio
Mahumetano Christianus ut fores.
BAN. Here,
non
vitam modo debere tibi me, sed animam quoque fateor.
Proin
perstabo
sedulo tuum imperium exequi.
THE. I nunc
intro igitur, tibi mandata ut geras. [Exit Banacar.]
595
Operas
qui velit utibiles, usque exerceat
Opere:
corpus
item et animum corrumpit otium. [Exit.]
e hic addit scenam aliter ignotam
TRICO, ANTONIUS
Synopsis (Anglice)
TRI. Mane dum circumspecto. Nemo est. Egredere
inquam, nemo homo est.
ANT.
“Phrygia agmina circumspexi.”
TRI. Quid
ais, here? Non Trico magnus sum ego? 600
ANT. Trico
mirificissimus.
TRI.
Patrem ire ad portum procul ut videbam limis,
Sectari ego
vos clanculum, quasi sine cauda canis.
Ut abierat
ille, in scapham me proruo protinus,
Remis
velisque properans. Accessi navem. 605
Matrem huc
cum familia fingo simul recens
Advenisse,
ideoque patrem revocare te,
Ne frustra
abeas. Ita in scapha nos
Revecti
denuo huc. Navis Londinum versus volat:
At quid nunc
vicinis pater? “Londinum iam filius 610
Iam Antonius
navigat, dii vertant bene.
Servus meus
Trico, optimus Trico, opus facit
Ad villam.”
Hic villa erit hodie,
Theodore.
ANT. Optime usque adhuc processit ratio.
At quomodo
nunc? Qua causa redii? Potiar Rosabella? 615
TRI. Id
etiam, ut spero, efficiet Trico.
ANT. Utinam.
TRI.
Vidistin’ me modo alloqui?
ANT. Nempe
libellionem istum circumforaneum —
TRI. — qui
urbem circitans — 620
ANT. —
libellos clamans venditat.
TRI.
Ipsissimum: nomen ei Cupes. At, quod haud putaram, nebulo
maior est quam ego sum.
ANT. At
Torcol nebulo magnus est.
TRI. Nebuloni
opponitur sesquinebulo, quales ego et Cupes sumus. 625
Paululum pecuniae illi prae manu dederis, mira faciet.
ANT. Eccos
decem aureos, quos pro itinere parcus dedit pater. Haud
amplius habeo.
TRI. Sat
est. Cedo mihi.
His
ego Cupem subornavero, ut — Rem tibi narrabo postea. 630
Nunc mihi
adeundum est quoque ad vestiarium, ut pro ludo locet
Ornamenta,
fallaciam hanc quo ornemus splendide.
Hinc tu ad
amicum in angiportum proximum: ibi abdas te,
Ne videat
pater. Tempori accedam ego. Me ride nisi efficiam.
ANT. Ain’?
Si istoc lepide effeceris — 635
TRI. I modo.
ANT. Ne
vivam nisi tibi —
TRI. Etiamne
abis?
ANT. Eo, mi
Trico. [Exit Antonius.]
TRI. Cupes
se operam daturum promisit mihi hodie: omnem rem ei 640
narravi modo. Venit ecce cum librorum sportula.
CUPES, TRICO
Synopsis (Anglice)
CUP. Libelli,
belli belli, lepidi novi libelli, belli, libelli!
TRI. Heus
libelli belli.
CUP. O
Trico,
mox tibi operam do. Ita vivam ut pessimi sunt libelli.
TRI. Quid
ais?
645
CUP. Haud
ullum
queo vendere: mane paululum obsecro.
TRI. Ocyus.
CUP. Libelli
belli: Anguilla Aequivicationis, sive de arte strenue
mentiendi, cum privilegio, per reverendum in diabolo patrem
Andraeam Beelzebab Iohannem Cydonium. Quis emit? Quis? Hem
vide. 650
Quis emit Beelzebub?
TRI. Nemo
hercle, nemo.
CUP. Vili
vendam, a trois sols, a deux sols, a un sol, a un liard, a
un
gran diable.
TRI. Haben’
tu Fustem Daemonum?
655
CUP.
Fustis Daemonum? Fustis? Istiusmodi liber
est,
sed prohibitus.
Quid eo faceres?
TRI. Eo Fuste
Daemonium Andraeum Beelzebub, daemonorum daemona,
caederem.
CUP. Tut,
non
laederes. 660
TRI. Quid
ni?
CUP. Os
ferreum
habet. Libelli belli, belli. De Modo Tenendi Anquillam
Aequivocationis Per Caudam.
TRI. Recte:
per
collum potius.
CUP. Pellio,
Pellio, versipellis Pellio, de modo vertendi pellem,
665
per ipsum Pellionem.
TRI. Ne tu
nomines obsecro Pellionem, ne sicut Plauti olim
nostram vitiet fabulam: pessimus author Pellio, cor odio sauciat.
CUP. Nullus
sum.
TRI. Pellem
eius
utinam haberem infertam stramento. 670
CUP. St,
tace,
stramenta sanctos faciunt. Vin’ Apologiam Pro Garnetto ?
En lepidum stramen!
TRI. Cupes,
posse et nos sanctos esse spes est.
CUP.
Quaenam,
Trico?
TRI. Quod
sumus
scelestissimi. 675
CUP. Libelli
belli, Sancti Garnetti, Sancti Iacobi Clementis, Sancti
Ravilaci ex bibliotheca Vaticana, Schioppius, vespillo
Schioppius.
TRI.
Hercules
tuam fidem!
CUP.
Parasitus Schioppius, De Arte Parasitandi, liber
manuscriptus.
TRI. Videam.
Phi, ut scripta olent hominis commictilis! Scribit lotio? 680
CUP. Quis
emit?
Quis? Perii.
TRI. O iam
satis
est: legisti omnia venena.
CUP. In
malam
crucem omnes libros perditissimos.
“Quid feci
ego?
Quidve sum loquutus?
Cur me tot
malis
perderent libellis?” 685
TRI.
Caveas dehinc ab istiusmodi. O putidos scriptores,
incendarios, munditurbonidas, plebipistillos, nobiliperdonidas,
regicidas,
Papaepalponidas!
CUP. Immo
apage
omnes. Sunt Annales Volusi: mais quoy vanno
via manniconia. Habeo tamen aliquot
quantivis
pretii. Prologus Caballinus,
690
sive Metamorphosis Messe Davy de Dromedariis; item
eiusdem
Milleloquium ad Caenam; Hostiludium de Messe Davy cum
Archy
de
Archivis; eiusdem Peregrinationes Syncoriaticae.
TRI.
Et liber et ille, “ibit ab excusso missus ad astra sago.”
CUP. Meos
etiam
eccillos libros? Cupes de Arte Bibendi, auctus,
695
recognitus, et ab infinitis mendis repurgatus cum adiectione et
commentario.
Cupes de Cupediis.
TRI. Tam
pauper
amas cupedias?
CUP. Odi
istos
parasitos bubulos: mihi cum est pecunia, nihil nisi
electilia et scitamenta edo. 700
TRI. Cupes,
“Ne cupias
mullum, cum sit tibi gobio tantum
In loculis.”
CUP.
Discupiam
tamen.
TRI. Quid
ita?
Non es cupedinarius? 705
CUP. Olim
fui:
sum mille-artifex. Parisiis eram adolescens histrio.
TRI. Beasti:
nam
plures personae tibi sunt agendae hodie.
CUP.
Venetiis
serviebam pistori dulciario. Illic, Trico, scriblitas,
placentas, crustulas, et omnia scitula faciebamus pemmata.
TRI. Probus
tum
sublingio. 710
CUP.
Toulousae,
quod volebam maxime, servus oenopolae fio:
pitissabam modice, tantum tres congios indies. Ita herus decoxit.
Post
ego aufugi in Hollandiam: illic circumgestabam pulchre tunicatam
simiam.
Romae dux etiam caeco.
TRI.
Ergo ille praestitit tibi caecam obedientiam.
715
CUP. Romae?
Quidni? Illic qui maxime obediens, caecus maxime.
TRI. Quid in
Anglia?
CUP. O
la
bonne biere d’Angleterre. Ibi ruri primulum castrabam sues.
Post Londini in causidicorum hospitiis subpromus
eram.
TRI.
Nunquamne
in Hispania? 720
CUP. Minime
vero.
TRI. Quid
ita?
CUP. Tres
uvas
passas coenare nequeo, Trico.
TRI. Bene
est.
At meministi quid tibi dudum dixerim?
CUP. Probe
me
facturum spondeo. Mutatis nempe ornamentis, ut 725
Torcol quendam simulem.
TRI. At
torto
collo.
CUP. Mimum
vide.
TRI. Placet.
CUP. Dein ut
causidici ementiar servum. 730
TRI. Quin si
ipsus advenerit Ignoramus, memento cornu.
CUP. Memini:
ha
he, illorum me nemo novit.
TRI. Atqui
ornatus eris ignorabilis magis. Verum uxorem instruas
etiam, Rosabellam quae agat supposititiam. Scio versuta est.
CUP. Vel
maxime.
Allicere autem ut possim vereor: morosa adeo 735
iurgat semper; etiam, Trico, me verberat.
TRI. Num
Furia?
CUP. Immo,
Trico. Una omnes Furiae.
TRI. Tales
mihi
tres uxores si forent; duas Cacodaemoni darem
ea lege — 740
CUP. Quanam,
Trico?
TRI. Ut
abriperet tertiam.
CUP. Habeat.
TRI. Quin
ego et
tibi et illi dedero quod allexerit ambos. Octo ecce aureos.
CUP. Tinnit.
Da
mihi et ducam Danaen.
745
TRI. Oro te,
Cupes, per lactes tuas — CUP. Religiose
orasti.
TRI. Hoc ut
cures.
CUP.
Curabitur.
TRI. Eo nunc
quo
tibi et uxori ornamenta feram. Hic vide tu sis usque in 750
insidiis: ex re nata, si sit opus, machinare subito.
CUP. Fiet:
at
hic apud me caenabimus una; sumam hodie hoc.
TRI. Benigne
ais; bene tibi sit.
CUP. Vale.
Evocabo iam uxorem, ut expugnem auro. Nam absque hoc
foret, nihil agerem. Iurgabit scio, ut solet: ita semper murmurat
quasi murem 755
mandens felis. Polla, Polla uxor. Heus Polla, Polla!
POLLA, CUPES
Synopsis (Anglice)
POL. Polla?
Polla? Quid vociferare adeo? Numnam ebrius?
CUP. Essem
utinam, mea Polla: vini guttulam non bibi hodie.
POL. Quid
hic,
gurges, otiosus restitas? Ecquid librorum vendidisti hodie?
Ecquid lucelli patet, ganeo? 760
CUP. Nihil
prorsus.
POL. Nihil
prorsus? Ego te —
CUP. In
malam
crucem scriptores istiusmodi; ita libri sunt nequissimi.
POL. Immo tu
nequissimus, qui nunc libros, nunc vestes meas oppignoras
oenopolis. 765
CUP. Equidem
sic
soleo; quin, mea Phillis, ea propter poenas dedi tibi.
POL. Et
dabis,
etiam dabis; domi ego esuriens pensum facio, cum tu
ridibundus in vinariis madefacis pantices, vinibibule. Quod si
posthac
in oenopolium pedem —
CUP. Non pedem
in oenopolium? 770
POL. Dixi.
CUP. Sine
mora
age, occidito. Quin porrige frontem, mea Tulliola: quid
vini bibis, meum corculum? Dic mihi, anaticula.
POL. Aufer
blanditias. Nisi mihi redimantur vestes meae —
CUP. Mi ocelle
auraee, redimentur auro. En vide! 775
POL. Unde id
auri nactus es, mi vir?
CUP. Iam “mi
vir”! Aurum, quid potes! Vin’ tibi dimidium?
POL. Cupio,
anime mi.
CUP. “Anime
mi”;
o dissimulatricem! Uxor, dabitur hinc tibi, si paululum
quid feceris. 780
POL. Quid
est?
CUP. Nihil
nisi
parumper te des utendam amico foras.
POL. O
flagitium
hominis, etiam te sciente uxorem dari usurariam!
CUP. Non
recte
intelligis.
POL.
Quid si nunc faciam ex Cupe sis Cornelius?
785
CUP. Fecero
aequo ex Polla sis tu Cornelia.
POL.
Responde, utrum esse malis Publius Cornelius, an Cornelius
Tacitus?
CUP. O
Cornelius
Tacitus. Sed rogaverit nemo te tam deforme
stuprum; ne dubites. Ha he. 790
POL.
Deforme?
Irrides, aquariole?
CUP. Pulchra
uxor, perverse rem intellegis.
POL.
Quid est igitur?
CUP. Potin’
ornatu
alio aliam simulare foeminam?
POL. Possum.
795
CUP. Atque
ut
tradere alicui qui Pecus est?
POL. Vel
maxime.
CUP. Pudorem
haud exterserit, ne metue.
POL.
Quemquamne
ego hominem ut metuam, quae tot viros toties
verberaverim? 800
CUP. Me,
scio,
saepius.
POL. Mihi
des
aurum; effectum reddam optime, mi Cupes.
CUP. En duos
aureos: postquam effeceris alteros tantos dedero.
POL.
Convenit;
absente me modo ne scorta, quod soles, in aedes
obducas interim. 805
CUP. Ah
suspicax, totas noctes tecum dormio.
POL. Dormis
equidem; mallem vigiles. Sin ego tua quae accubas
scorta deprendero aliquando, per mare, caelum, terras, inferos —
CUP. Ne
deiera.
POL.
Capillis
illas in viam protrahens ita lamberabo, ne tollant 810
pedes postea.
CUP. Nunquam
invenies.
POL. Ea lege
opera tibi dabitur.
CUP. Eamus
intro, mea Phillis: ibi te monebo magis.
ANTONIUS, TRICO, PYROPUS, CUPES
Synopsis (Anglice)
ANT. Techna
quam dixti placet. 815
TRI. Statim
aderit Pyropus vestiarius.
ANT. At pro
ornamentis quid pignoris illi dabitur?
TRI. Bene
mones.
ANT.
Pecuniam
meam omnem tibi dedi.
TRI. Numquid
tibi gemmae aut annuli? 820
ANT. Nihil.
TRI. Quin
habet
Trico annulum, here.
ANT.
Subaeratum
fortassis.
TRI. Sed
optime
deauratum tamen, cui lepidus insertus est carbunculus.
ANT.
Adulterinus? 825
TRI.
Scilicet
vitrum fuco tinctum; at tam affabre, ut cuivis imponat
facile.
ANT. Cedo,
Trico.
TRI. Huic
indas
digito, maximi prae te feras facere: forsitan accipiet.
St, tace, ipsus adest. Salve, Pyrope. 830
PYR. Tu
quoque.
Hem puer, ostende ornamenta a Monsieur.
ANT. Cito,
nam
mihi negotium est.
PYR. Heus
ocyus,
ocyus. Da mihi, iners. Ecce, nemo est tota Burdegala,
qui vel plura tibi vel meliora praebeat. En vide.
TRI. Hoc te
ornatu orna itinerario. 835
PYR. En
artificium!
TRI. Cupi
dabuntur haec; Pollae illa; quin et ista volumus.
PYR. Attuli
quae
dixti velle omnia.
ANT. Age,
age,
ocyus, mercedem indica.
TRI. Nempe
ut
haec loces in hodiernum diem. 840
PYR. Vin’
dicam
semel sane?
ANT. Quid,
malum, morare?
PYR. Semel
ut
dicam vin’? Vin’ dicam semel?
ANT. Enecas.
PYR. Revera,
profecto, duos aureos uno verbo dederis. 845
ANT. Duos?
PYR. Nummus
abesse non potest sane.
TRI. Probe
dicit, here.
PYR. Immo
sane.
TRI.
Iube dari sane. 850
ANT. Dabo.
PYR.
Octoginta aureis tanti aestimo haec.
TRI. Bene
dicit
sane.
PYR. Pignus
mihi
tantidem oportet dari.
TRI. Nihil
opus
sane, quippe qui sit ex primoribus urbis. 855
ANT. Quid
dubitas?
PYR. Nihil.
Verum artis nostrae leges pignus postulant quidem.
ANT. Annulum
habeo nimii pretii.
TRI. Illumne
dicis carbunculum?
ANT. Ipsum.
860
TRI. Pluris
nimium est trecentis aureis.
PYR. Istud
in
pignus dato.
ANT. Tanti
pretii? Salvum quis mihi praestiterit postea?
PYR. Habeo
hic
officinam sane.
TRI. Habet
sane. 865
ANT. Tu mihi
non
credis nobili, quid ego tibi?
PYR. Quid
dicam
nescio: redde mea mihi.
TRI. Here,
hunc
ei credas, vir probus est sane, iamdiu est cum
noverim.
PYR. Tu me
nosti
sane. 870
TRI. Novi
sane.
ANT. Tua
fide
dedero.
PYR. Ut
scintillat sane!
TRI.
Scintillat
sane, “flammasque imitante pyropo” sane.
PYR. Vale.
875
TRI. At puer
tuus haec ferat in angiportum proximum.
PYR. Quonam?
TRI. Ad
Anchoram.
PYR. Fiet
sane.
TRI. Vale
sane,
mi stupor. 880
ANT.
Succedent,
spero, reliqua. Quid si nunc Ignoramus venerit?
TRI. Aliqua
hinc
absterrebimus. Tu modo vide, perpetim prope excubes.
ANT.
Evigilabo,
Trico.
TRI. Ego
item et
Cupes hic usque insidiabimur.
ANT. At quid
si
in patrem incidam? 885
TRI. Eum
etiam
qua fallas mox praecipiam. Iam abi et orna te.
ANT. Abeo.
TRI. Quin si
quid secus accederit, aequo feras animo; suam namque
habet Fortuna rationem.
ANT. Ne male
ominare: iuverit, videbis, sed recipe te ad me 890
quamprimum. Nam sine te caecus sine duce videor.
TRI. Iam ego
apud te ero. Heus Cupes, sumite haec et ornate vos
illico.
CUP. Cura
aliud.
TRI. At
quemnam
video? Musaeum summum amicum et familiarem 895
meum. Daturum sese operam dixit mihi. Ex illo, ut antehac, electabo
aliquid.
MUSAEUS, TRICO
Synopsis (Anglice)
MUS. Cervices
fregissent utinam parentes mihi, potius quam hero
tam stulto dedissent Ignoramo. Ita quicquid vel dico, vel facio,
inclamat
semper foris. “Quam inconcinne geris te! Scholasticos vidi gestus:
nec
equitare, nec vel equum fraeno induere, nec ruptum scis sarcire
cingulum.
900
Ubi iam sunt syllogismi quos crepas, asine academice?”
TRI. O
Musaee,
ut vales?
MUS. Recte,
Trico, nisi male mihi esset a malo hero. O si pro meritis
accipias depexum bene!
TRI. Quid
est?
905
MUS. Suo me
obtundit stultiloquio.
TRI. Annon
eloquens et accuratus is?
MUS. Sunt
alii,
nihil minus ille; ita perverse omnia disserit. Pileo pedes,
caput calceis induit.
TRI.
Ridiculum
caput!
MUS. Trico,
narrabo tibi aenigma; tu coniice. 910
TRI. Narra.
MUS.
Quid illud est, quod iure vivit et iniuria;
Quod
magni-pusillanimum; quod ambidexter et bifrons;
Quod multa
dicit
et nihil; quod ioca serio, serio ioco;
Quod
Anglice,
Saxonice, Gallice, et Latine loquitur,
915
Neque tamen
Anglice, neque Saxonice, neque Gallice, neque Latine loquitur;
Quod leges
scribit ne sient captiones; quod captiones
Scriptitat
ne
sient leges; quod finitum facit
Infinitum;
verum
non verum, non verum verum facit?
TRI. Quod
verum
non verum facit? Est ille Beelzebub Cydonius. 920
MUS. Est et
non
est.
TRI. Quod
lingua
ignota loqui amat, est homo pontificius.
MUS. Simile
quid, non illud tamen.
TRI. O
lapidem
me! Iam habeo.
MUS. Quid
iam?
925
TRI. Herus
tuus
Ignoramus est.
MUS. Oedipus
es.
TRI. Huic
monstro quis genitor?
MUS. Pater
Francus Soloecophones; mater Barbara Latina.
TRI. Ubique
gentium natus? 930
MUS.
In magna Puritania.
TRI. Qua
urbe?
MUS. Sive
Aurelia, sive Argentina.
TRI. Quo
cibo
victitat?
MUS. Communi
iure.
935
TRI. Non
doctus?
Septem scit liberales artes.
MUS. Septem?
Literas novit omnes,
TRI. Dii
boni,
omnes!
MUS.
Siquidem viginti quatuor sunt omnes.
TRI. Homo
perpaucorum hominum. 940
MUS.
Certe pauci sunt istiusmodi. Attamen
Quilibet
ordo
stultos et prudentes, bonos et malos habet,
Neque in
bona
segete nullum est spicum nequam, neque in mala
Non aliquod
bonum. Paucorum igitur gratia et totos ordines
Et multorum
studia incessere (quod non nemo facit) stultum ego 945
Et inhumanum
semper esse censui. Possem, si opus,
Infinitos
celebrare huius ordinis viros, ingenio
Pietate,
doctrina praestantes, adeo vix ut invenias pares,
Qui ius
patrium (quo nihil sanctius, nihil
aequius),
Et
explicarunt
docte, et sincere dicunt. Hos
merito 950
Ut aequum
est
suspicimus. Nam a nobis et pro nobis sunt. Scientiae
Nisi
Ignoramus
hostis nemo est. Ignoramus igitur
Illiusque
similes qui ecclesiam et academias pessundatas
Cupiunt — TRI. Valeant.
955
MUS. Immo
eant
in Morboniam.
TRI.
Succensebunt tibi.
MUS. Nisi
Ignoramus, alius nemo. Quid autem ille sentiat, non
sentiat, nihili facio.
TRI. Vel
talem
autem in scaenam prodire nefas. 960
MUS. “Totus
mundus exercet histrionem.”
TRI. Musaee,
iam
philosophatum est satis. Dic iam, herus tuus Ignoramus quid agit?
MUS. Ipsus
iam
ad Torcol veniet illico: pecuniam numeravit modo.
TRI. Perii.
MUS. Quin
veni
ea propter ut te certiorem facerem. 965
TRI. Malum,
quid
non citius? Abi quantum potes ad Cupem: iube meminerit cornu.
MUS. Quid
est?
TRI. Abi tu!
Novit is; atque uti continuo renuntiet ad Antonium. Stent
in insidiis ambo.
MUS.
Propero.
Nae malum huic dari summopere cupio. 970
TRI. Nisi
ille
statim huc, occisa est haec res. Vah mihi, adest!
IGNORAMUS cum nummis, TRICO
Synopsis (Anglice)
IGN. Hic est
legem pone: hic sunt sexcentae coronae, quas cum Torcol
indentavi modo pro meo charo corde Rosabella.
TRI.
Attulit.
Disperii.
IGN. Si
vivo,
Rosabella, mea stella, dansabo veteras mensuras tecum.
975
TRI. Isti
bene
vigilant!
IGN. Haec
est
indentura et obligatio de Roderigo Torcol. Ibo nunc ad eum
in propria persona.
TRI. Hui, ut
morantur! Detinendus ille est mihi nugis interim. Salve,
domine. 980
IGN.
Sirrah, quis es tu, hah?
TRI. Rem
totam
contrivi litibus, pauper sum.
IGN. Oho, in
forma pauperis; abi via, via.
TRI. Tuum
expeto
consilium, domine.
IGN.
Consilium?
Oh, legem pone. 985
TRI. Danda
est
offa Cerbero; quid agam? Nummos hic aliquot
subaeratos habeo; eos ei obtrudere certum est. Domine, pauper sum.
IGN. Pauper
nihil dicit.
TRI.
Et habeo uxorem et sex liberos.
IGN. Cur
maritasti tum? 990
TRI. Tamen
quia
homo in causis optime versatus es, audi quaeso causam
meam; et hoc quod superest, habe.
IGN. O bene
est.
Num iunxistis issue ?
TRI.
Issue
? Quid, malum, dicam? Immo domine, issue, issue.
IGN.
Declara.
995
TRI. Pater
meus
Grunnio, filius Verris, Coglionem habuit avum.
IGN. Quondam
avum.
TRI. Recte
dicis, quondam avum. Sed quondam avunculus sororis
avitae meae quondam, qui erat consobrinus amitae patris mei quondam —
IGN. Bene
dictum
quondam. Allons. 1000
TRI. Legavit
mihi nigrum equum; verum est, erat illi curta suppelex,
nam — quid dissimilem? — caudam non habuit. Sed quid tum? Num ille
ergo
urticam supponeret ei?
IGN. In taile
speciale? Per fidem iure non potuit.
TRI. Fecit
tamen. Nam calcitrabat altum vibrans pedes. 1005
IGN. Cave
hoc.
TRI. Et
occidit
damas et phasianos.
IGN. O damage
faisant: erit hic demurra.
TRI. Et sane
mentiebatur calendarium, nam grandinabat memini.
IGN. Bona
circumstantia, et pro te facit. 1010
TRI. O
tardos;
necdum? Quin non solum ei urticam subdidit, sed os
ei totum pipere replevit.
IGN.
Replevin in isto casu non valet.
TRI. Sic
opinabar: at ille cum candidi equi fecisset copiam —
IGN. O,
copitias
etiam? Est in tertio Richardi primi, potes
1015
copitias toppare, loppare, et abscariare.
TRI. Non
sinebat
tamen; perdidi illo anno — bene est — tu quid
sentis iam? Testudines, peribimus.
IGN. Annon
ille
blacke chevail erat tuus chattel personal ?
TRI.
Chattel? Erat sane ille chattel, sed vereor de
pipere.
1020
IGN. Revera
ibi
est punctum: nam hic est casus tuus. Si John a Noakes
infeoffat John a Stiles de Black-Acre, et John a Stiles capit
Black-acre,
et White-acre, in ce cas tout est voyde, tout, tout.
TRI. Num
dormiunt isti? At ille piper insufflans saltare fecit, etiam et piper
pedere.
IGN. Cum
sufflo,
salto et petto: est bona tenura, ne dubites.
1025
TRI. Sed
timeo
adhuc de pipere.
IGN. Ne
dubites.
Habe subpena pro eo tantum, et nisi reddat tibi
blacke chevail et white chevail, cum pinguibus
costis
et damagiis, dic quod
Ignoramus non habet lex.
TRI. Habeo
gratias. 1030
IGN. Vale,
nam
habeo rem facere.
TRI. At,
domine,
pro benignitate tua, tibi etiam dedero consilium quod
ex re tua erit. Si tu es Ignoramus, fugias hinc quantum potes.
IGN. Hah,
fugiam? Quare?
TRI. Amas
Rosabellam hic in proximo. 1035
IGN. Quid
tum?
TRI. Illam etiam
Antonius quidam deperit, qui me audiente castrare
Ignoramum velle se, si deprehenderit, iuravit serio.
IGN. Est in
ioco.
TRI. Ioco? Fuge
inquam et cave tibi, nam multos secuit ille grassator perditissimus.
1040
IGN.
Posuisti me
in uno corporali timore: et quia sum in loco peregrino,
dubito plus. En vide, fabula est in lupus.
TRI. Tandem
venit.
ANTONIUS, CUPES, IGNORAMUS, TRICO
Synopsis (Anglice)
ANT. Ubi
maechus ille vetulus, qui sponsam meam — Nisi ego illum
quasi hircum castravero — 1045
TRI. Audin’?
IGN. Solet
facere ut dicit?
TRI. Solet
equidem.
IGN. Est non
compos mentis: habebo breve.
ANT. Conduxi
qui
castraret; statim aderit. 1050
IGN. Sum in
uno
magno timore, cliens. [Cupes intro cornu sonat ut
castrator.]
CUP. Trin
tran.
TRI. Audio iam.
CUP. Trin
tran.
TRI.
Tremblo,
cliens. Quid faciam? 1055
CUP. Trin
tran.
TRI. Hic te
abstrudas pone me, ne videant. Cito, cito, tam tecte quam potes,
tecte.
CUP. Quid
agimus? Parata sunt omnia, vide.
ANT. Heus
tu,
quendam vidistin’ hic nausidicum? 1060
IGN.
Dic me abiisse ad Londinum.
TRI. Londinum
is abiit.
ANT. Modo
fuisse
hic aiebant.
IGN. Tum est
domi, dic.
TRI. Tum est
domi. 1065
ANT. Verum
haud
sic effugiet.
IGN. Cliens,
i
sidelinge ut si possem faciam escapium.
TRI. Tecte,
tecte.
CUP. Vide ut
it,
quid id est?
ANT. Hic
latitat. Cur ausus hoc, nausidice? 1070
IGN. Monstra
tuum testatum est latitare.
ANT. At
intestatus abieris. Eamus intro huc.
CUP. Accedas
ad
curiam.
IGN. Iubeo
vos
custodire pacem in nomine regis.
ANT. Frustra
bauberis. 1075
TRI. Patronus
meus est, obsecro vos.
ANT.
Nequiquam
oras.
IGN. Quid
oro?
Non vultis inspicere almanackum?
ANT. Quid
ita?
IGN.
Per fidem invenietis signum in Scorpione —
1080
TRI. Hercle
rem
plenam pericli.
IGN. Quid si
moriar intra annum et diem? Cavete quid facitis.
ANT. Nihil
agis.
IGN. Non
audita
querela vultis me iudicare?
CUP. Immo
iudicabere per pares tuos. 1085
TRI.
Obtestor
vos.
ANT. At
redierit
huc illico, si salvum amiserimus.
IGN.
Balliato
me. Cliens, quaeso balliato.
TRI. Meo
periculo non faciet.
IGN. Per
deos,
si unquam posthac, tollite Hispanicos companiones.
1090
TRI. Quin tu
fugis iam?
CUP.
Sequere,
sequere, quo fugit?
IGN. Sum
salvus
et sanus nunc; titillabo vos, monstrabo triccam de lege.
Quoniam iuravi, non ibo ipse, sed mittam clericum meum Dulman pro
Rosabella.
CUP. Fugi,
ha ha
he. 1095
TRI. Ha ha
he.
ANT. Ha ha
he.
TRI. Oh vos
probe vigilastis modo.
CUP. Quin
praesto aderam: prope hic auscultavi lepidos sermones
vestros. Nae risu dirupi fere. 1100
TRI. Servum
iam
meticulosus miserit. Abscede tu itaque, et te orna cum
uxor simul, uti illa Rosabella, tu Torcol sitis subdititii.
CUP. Eo: rem
factam habes.
TRI. Eamus,
here. Fallaciae reliquum per vias narrabo tibi. Eundum est
iam mihi ad pictorem, eum ad te adduxero. 1105
ANT. Quid
cum
eo?
TRI. In mala
is
tibi appinget naevulum. Eamus. Praecipiam quid nunc
facturus, si patri forte obviam accesseris. [Exeunt.]