Tessera caerulea — commentariolum. Numeri cum lineis subscriptis — notae textuales in quinque fabulae lineas. Tessera viridis — translatio.  

ACTUS III, SCENA i
ANCILLA REGINAE, ARCHIEPISCOPUS EBORACENSIS, REGINA

ANC. Qui vindices sceleris potens torques manu, 461
Mitisque rebus collocas fessis opem,
Miserere iactatae Eboracensis domus.
Quis est malorum finis? Heu heu! Quamdiu
Regina vitam luctibus diris gravat? 465
Quae possidet ferox Allecto regiam
Tortosqve angues Megaera crudelis vibrans?
Luctumque maiorem prior luctus vocat
Et vix malis regina tantis sufficit.
Quis me per auras turbo raptam devehet 470
Net tot misera tristes querelas audiam
Maestae domus luctusque matris lugubres.

Lett his servants be about him with swords.

ARCH. Nondum fugata nocte sol reparat diem,
Nec deserit fratri vices Phoebi soror
Vel pulsa caelo contrahit lumen vagum 475
Nox sera. Quorsum noctis umbris visere
Quaeris? Celere solamen immensum malum
Desiderat. Animus aeger non patitur moras.
Mentem placare turbidam matris para.

Let them bee knocking in the pallace as remoovinge.

Sed quis tumultus? Turba quanta regiae! 480
Effare nocte strepitus tanti quid velint.
ANC. Splendens honore antistes Eboracensium,
Diros tibi renovare me casus iubes?
Postquam soporem luna fessis suaserat
Et caeca nox horreret, amisso die, 485
Increbuit aula vinculis Riverium
Duris premi et Graium nepotum, tum locus
Quis principem capiat tenere neminem.
Postquam paterent tanta reginae mala,
Animus tremore concitus subito stupet. 490
Solvuntur heu labante membra spiritu.
Postquam trementes misera vires colligit,
En talibus mox astra pulsat vocibus:
“O dura fata parcite, heu quid volvitis?
Quantum scelus spiratis? An poenae placent, 495
In hoc caput iaculare vindices faces.
Irate pater, innocens quid admisit puer?
Quid meruit? Parvus quid infans perditur?
Una ruinam concutis totam domum.”
Non sustinet labante mox collo caput. 500
Largo madescunt imbre perfusae genae.
Cor triste magnis aestuat doloribus.
Cultum decorum regiae vestis procul
Removet, et eximii rubores muricis.
Quieta nunquam constat. Huc illuc fugit, 505
Tolli iubet iterumque poni corpora,
Et semper impatiens sui status cito
Mutatur, et caelum querelis verberat.
Nunc filium gemit, suorum nunc luem,
Curamque seram tanta sentiens vulnera 510
Dempti satellitis reclamat anxia.
Mox illa asylo purpuram servos iubet
Aurumque fulvum rapere, suppellectilem
Et quas habebat regia excelsas opes.
Et ne leves obsint morae vehentibus
515
Hinc brevior ut pateret ad templum via
Interna iussit perforare moenia
Regis qua asylo clauditur palatium.
Charumque demens filium tenens sinu
Et quinque mater filias vocans fugit 520
Sacras ad aedes. Interim tremens metu
Qualis leonis faucibus vastis premi
Fugiens timet dum praeda pascitur fera,
[ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ]

A curtaine being drawne, let the Queene appear in the sanctuary, her 5 daughters and maydes about her sitting on packs, fardell, chests, coffers.

REG. Eboracensis urbis excellens pater,
Ergo deese quid malis nostris potest? 525
Aut fata vincere nostra quis potuit miser?
Frustra timemus iam timere quae horruit.
Magnae domus heu reliquiae parvae sumus
Tantumque miseros templa tutantur sacra.
Durum parant funus propinqui sanguinis, 530
Nec quis tenet regem locus servi sciunt.
Annon perimus? Ulla spes manet domus?
ARCH. Metus remitte, pone curas anxias.
Erroris istud omne quodcumque est malum.
Quicquamne gravis animos levat miseros dolor? 535
Quin mitius de rebus istis cogita.
Mihi nuper ubi suadet soporem caeca nox
Me suscitat somno sepultum nuncius.
Hastingus heros misit. Hic narrat mihi
Traxisse Northamponiae moras duces, 540
Ubi subditis stipatus haeret rex suis.
Pectus nihil quisquam timore luderet,
Nam cuncta tandem sorte foelici cadent.
REG. Ille, ille nostri durus hostis sanguinis
Hastingus, ille principi exitium parat. 545
En vindices mater deos supplex precor,
Dirum caput flammis nefandis obruant.
ARCH. Laxa furentis turgidos animi motus
Et siste prudens impetus mentis graves.
Testor deorum numen, astra qui sua 550
Torquent manu, si filium praeter tuum
Quenquam coronant, proximo statim die
Fratri huic suo decora regni insignia
Trademus. En magnum sigillum nunc tibi.
Quod mihi tuus quondam maritus detulit, 555
Reddam tuo quem nunc tueris filio.

ARCHIEPISCOPUS (solus)

Rector potens Olympi et altitonans pater,
Ergo placidam sana quietem patriae,
Ut tractet haeres sceptra puerili manu
Ne dura regnum poena victori cadat 560
Bellique spem fingant novam Lancastrii
Dum caede se ditabit hostis impia.
Sed quid facis? Quae mentis oblivio capit?
Cuiquamne te magnum te sigillum tradere!
Cui detulisti? Foeminae? Semper fuit 565
Invisa. Tum fidem duces ludent tuam
Dum magna regni cura temere proditur.
Num foeminae credis? Facile resistitur
Et in tuum vis saeviet solum caput.
Nunc ergo mittam qui sigillum clam petat, 570
Ut non meam duces levem damnent fidem.

SCENA ii
SERVUS GLOCESTRIAE, CHORUS CIVIUM TUMULTUANTIUM, HASTINGUS HEROS, ARCHIEPISCOPUS EBORACENSIS

SERV. Iam quamlibet defendit excubitor viam
Totamque densae Tamesim sulcant rates,
Ut nemo perrumat ad asylum profugus.
Nil, Claudiane dux, sacram metuas fugam. 575
Quin matris <haud> ad templa surripiunt opes.

Let artificers come running out with clubs and staves.

Quos hic timultus concitatis, improbi?
Quo pellit insanos Elizabethae furor?

CHOR. — Urbs urbs, cives, ad arma, ad arma!
— En Arma doliis vehuntur abdita 580
Quibus necem ducibus rebelles clam parant.

Some armed with privy coates with gownes throwne over. Some unarmed.

-- Quodnam malum tantus tumultus parturit?
— Onerata navigiis horruit Tamesis aqua.
— Regina fugiens arma multa simul vehit.
— Quidnam parat regina crudelis malum? 585
— At arma servant. Si minentur, non vehant.
—Dii foeminae tam triste vindicent nefas!
— At te Deus, pusille princeps, muniat.
ARCH. Regni potentis nobilis procerum cohors,
An rumor audax credulos ludit, metus 590
Spargens novos? Vel crescit in luctus vetus
Malum? Furensque repetit agnitum prius
Ambitio, regnum et poscit in praedam sibi?
Praeceps moras tumultus haud patitur leves.
Supplex ad aras sternitur mater tremens. 595
Regina regnum suspicatur filii.
Plures atro clauduntur heroes specu
Quorum fides regis tutelam meruit.
Imbellis aetas regis admittit nefas
Facile. Scelusque concitat quisquis licet 600
Clam rege, at expedire consilium decet
Donec quis errat hic dolus pateat magis.
Sed clarus huc Hastingus advolat mihi.
HAST. Non vos latebat, chara civium cohors,
Rex me quibus complexus est amoribus 605
Artius. Et eius colere chara pignora
Cogunt benigna tanti regis munera,
Quorum nisi tuerer vitam mea nece
Ingrata foedaret magis nulla nota.
Laedi doleo rumore pacem futili, 610
Varioque turbari Britannos murmure.
Hospes video tumultuari subditos,
Per tota raptare volitantes moenia.
Quorsum metu vexare vano pectora
Iuvat? Ora quicquid mentiuntur garrula? 615
Perspecta mihi satis fides Glocestria.
En, ducit alacri regulum pompa, modo ut
Tenerum corona cingeret fulva caput.
At dura quos premit proceres custodia
Lacerare probris perfidis Glocestrium 620
Quaerunt ducem, caecoque frigent carcere
Litem sacratus dum senatus poneret.
Unum precor supplex, patres, sententia
Ne vestra mentem posteram praeverteret,
Ne publico lites vigerent funeri, 625
Ad arma ne vos vir rebellis concitet.
Iustissima licet bella suaderi queant,
Horum feretur causa semper iustior
Armis suis quicumque claudunt principem.
Dum moenibus regalis adventat puer 630
Urbs principi pacata gratuletur suo.

SCENA iii
REX EDWARDUS, PRAETOR LONDINENSIS

ED. Ubi barbaras sedes mutavimus ferae
Gentis, revertor sospes ad patrios lares.
Urbis superbae clarus hic pollet nitor,
Regnique splendet maius inclyti decus. 635
Urbs chara, salve. Tanta nunquam gaudia
Post tot ruinas Asiae Argivis erant,
Optata patriae regna et Argolicas opes
Cum bella post tam longa primum viserent.
Vix hospiti tot lustra tam laetus tibi 640
Reditus, licet tantis miser naufragiis
Ereptus esses, dux Cephalenum, erat
Quam crescit amissae voluptas patriae
Hospes diu postquam carebam, et suos
Negavit aspectus iter longum mihi. 645
PRAET. Illustre patriae decus, rex inclyte,
En laeta profudit cohors se civium
Ut gratuletur principi multum suo.
Sol nostro ut alter luceas foelix polo
Haeresque patria iura Britannis dares 650
Civis Deum pulsabit anxius prece.

The King goeing about the stage.

Edwardus en rex noster, o cives mei,
Honore fulgens regio. En potens puer,
Chari Britanni. Principem vides tuum
Virtute praestantem, fidelis subdite. 655

Perge ad Actum IV Primae Actionis