Tessera caerulea — commentariolum. Numeri cum lineis subscriptis — notae textuales in quinque fabulae lineas. Tessera viridis — translatio.
Thomas Legge legum doctoris ![]()
![]()
collegii Conneville et Caii in
academia Cantabrigiensi
Richardus Tertius tragoedia trivespera
habita in collegio Divi
Iohannis
Evangelistae
comitiis bacchalaureorum
anno Domini 1579
tragoedia in tres actiones divisa
![]()
ACTIO PRIMA
DRAMATIS PERSONAE ![]()
![]()
ELIZABETHA REGINA
CARDINALIS ARCHIEPISCOPUS CANTUARENSIS
NUNCIUS
EDWARDUS REX QUINDECIM ANNORUM
DUX GLOCESTRIAE postea Richardus rex
DUX BUCKINGHAMIAE
RIVERIUS
HASTINGUS![]()
barones
STANLEIUS
[LOVELLUS]
HOWARDUS postea dux Norfolciensis
EPISCOPUS ELIENSIS
ANCILLA REGINAE
CATESBEIUS, IURIS PERITUS
HOWARDUS, EQUESTRIS ORDINIS
SERVUS DUCIS GLOCESTRIAE
SERVUS REGIS
HASTINGUS PROSECUTOR vulgo pursevant
PRAETOR LONDINENSIS
CIVIS LONDINENSIS PRIMUS
<CIVIS LONDINENSIS SECUNDUS>
CHORUS TUMULTUANTIUM CIVIUM
SERVIENS AD ARMA
SATELLESMuti RICHARDUS DUX EBORACENSIS PARVULUS
GRAIUS HEROS ADOLESCENS
VAHANNUS
CONIUNX SHORI
HAWT
SACERDOS
QUINQUE FILIAE ELIZABETHAE REGINAE
![]()
ARGUMENTUM PRIMAE ACTIONIS ![]()
![]()
EDWARDUS Quartus rex Anglorum obiit. Hic duos reliquit filios, 1
quorum Edwardus maior natu princeps Walliae annos habebat quin-
decem, alter Richardus dux Eboracensis undecimum vitae annum
egit. Richardus dux Glocestriae, frater Edwardi defuncti, homo
nimia ambitione elatus, cum nepotis teneram adhuc aetatem 5
viderat, facile ad regnum sibi aditum patere putat. Itaque primum
reginae per amicos persuadet ut Edwardi iter nullo milite
armaret, dum Londinum e Wallorum finibus properaret. Interim
ipse cum amicis clam communicat quantum inde periculum sibi
crearetur si regis tenelli tutela solis reginae propinquis demand- 10
aretur. Qui dum caeteris heroibus inviderent, facile in eorum
perniciem regis nomine abuti possent. Itaque Riverium virum
nobilem regis avunculum, et Graium fratrem eius uterinum a
rege ipso avulsum in vincula coniecit, qui nec ita multo post
Pontefracti capite plectuntur. Regem ipsum, tutor a senatu 15
illustri declaratus, in suam tutelam accipit, porro a regina, quae
tum ad asylum confugerat, ducem Eboracensem parvulum per
cardinalem archiepiscopum Eboracensem nihil tum suspicantem
abstulit. Ubi regios pueros in arce tamquam in carcere con-
clusisset, primum Hastingum nobilem virum, quod nimis eum 20
studere nepotibus suspicaretur, iniuste damnatum morte af-
fecit. Cardinalis episcopus Eliensis, Stanleius heros in carcerem
detruduntur, ne quid inceptis suis obstarent, quod eorum fidem
erga regulos pertimesceret. Postremo Shori coniunx (quoniam
morte eam damnare non poterat) meretrix infami poena 25
afficitur.
![]()
ACTUS I ![]()
ELIZABETHA REGINA, CARDINALIS, NUNCIUSREG. Quicumque laetis credulus rebus nimis
1
Confidit et magna potens aula cupit
Regnare, blandum quaerit is malum. Licet
Magnum nihil sperare generosum genus
Iubebat, Edwardi tamen regis thoro 5
Coniuncta sum postquam tuos thalamos mihi,
Generose Graie, triste fatum sustulit.
Dulci veneno gestiebam credula,
Et rapuit altis inclytus titulis honos
Donec meum spernebat abiectum genus 10
Cognatus heros regis, et tristem meis
Inimicus affinis parabat exitum.
His cura maior filii, quod traditur
Et regium curat nepotem avunculus.
Volui meos regi propinquos iungere 15
Comites, ut annis altius primis amor
Haereat, tenera dum surgit aetas grandior.
Nec tristis hac contenta peste sors fuit.
Prius malum maioris est gradus mali.
Exhalat aegrotum maritus spiritum,20
Et fata rumpunt regis impia manu
Saevae sorores. Invident virum mihi.
Mortale fatis luditur genus. Sibi
Spondere quicquam non potest tam stabile,
Fortuna quod non versat anceps. Sordida25
Manet domus tantum beata, dum timet
Virtus ruinas magna. Postquam duplici
Mater sobole ditata sum regis domum
Petebat haeredem remota Wallia,
Nec principe libenter suo gens Cambria 30
Carebat. Hinc iter properat huc filius.
Brevis ordo comitatur meorum, ut cingerent
Regale diademate caput. Matrem licet
Gaudere laeta sceptra cogunt filii,
At gaudium sperare promissum sibi 35
Mens avida non audet. Timet adeptum bonum,
Metumque parturit semel natus metus,
Multisque curis pectus urit anxium.
Sin filiis externa vis adhuc nihil
Minetur infidum, nec extortum sibi40
Regnum domus Lancastriae Edwardo invidet,
Et rapta quondam sceptra victrici manu
Pari potest, adhuc tamen domesticus
Premit timor, magisque formidat nefas
Animus malis assuetus, et vario tremor 45
Mentem tumultu spesque laceram distrahit.
Infaustus o regni favor multis! Suam
Conversus in poenam ruit, postquam diu
Falso viros splendore lusit credulos.
CARD. Regina praecellens, Elizabethae caput,50
Curas cur anxio revolvis pectore
Et publicum luctu tuo oneras gaudium?
Quin sperne mentis turbidae ludibria
Matrisque tristes laeta deme spiritus,
Dum filii caput corona cingitur. 55
REG. Sacrum caput, praestans honore cardinis,![]()
Insignis archipraesul atque Cantii,
Nescire quenquam miserias miserum magis.
Quod tempus unquam lacrymis caruit mihi?
Non regis Edwardi gemo diram luem, 60
Odiumve triste plango demens heroum.
Vetus hoc malum. Cum Walliam linquens suam
Stipatus armato rediret milite
Ut regna patris iure possideat suo
Edwardus haeres, sermo multorum frequens 65
Aures fatigat, nec monere desinit
Nullus ut armis saepiat principis iter,
Se subditis commiteret nudum suis.
Sin clauderet milite suo regis latus
Stipata regem sola Graiorum domus 70
Timere cum mali nihil princeps potes,
Mox in suam armari necem tot milites
Proceres putabunt. Nuper exstinctae minae
Fidem dabunt, et vulnera recrudescere
Sanata male mox suspicantur. Ergo dum 75
Sese timent obiicere inermes hostibus,
Ferro simul vitam tuentur, illico
Belli furore totum inundabit solum.
Calcante tellus equite terrendum gemet.
Belli tumultu ardebit insana Anglia80
Statimque amoris foedus ictum frangitur.
Tum perfidum mulctabit authorem scelus
Poenasque pendet lapsa Graiorum domus.
Primum per artus gelidus excurrit metus.![]()
Tandem suis tremebunda monitis annuo.85
Mox literis edico cuncta fratribus
Ut nullo milite filii cingant latus,
Pompaque magna regis exonerent iter.
Ubi sola secretos sagax repeto metus
Nova cura mentem concutit formidine, 90
Ne praeda nudus offeratur hostibus.
Ingens domum nostram invidia premit, furit
Ambitio, nullam caeca dum maculam timet.
Se modica non tuetur aetas filii.
Fratri suo mortem intulit Glocestrius,95
Quomodo nepoti ambitio parcet patrui?
CARD. Cesset timere matris infoelix amor,
Vanosque desine falsa mentiri dolos.
Rerum aestimator est quidem iniustus dolor.
Numquid iuvat terrere vano pectora100
Tremore? Pessimus augur in malis timor.
Semper sibi falso minatur, et suam
Vocat ruinam, quamvis ignotam prius.
Proceres sepultis morte regis litibus
Longam quietem consecrarunt, nec minas105
Veretur exstinctas sanata Britannia.
Odia movebit nova rebellis qui timet
Priora.
NUNC.Medium rex iter sospes tenet.
NUNC. Quae filium nunc detinet fessum via?
NUNC. Bis sera stellifero excidit caelo dies110
Northamptonem cum fessa membra tangerent.
REG. Et quanta turba regium claudit latus?
NUNC. Ubi Walliae mutaret accelerans sedes,
Frequens satelles saepiebat principem.
Illique multos iunxit assiduus labor.115
Postquam tuas Riverius heros literas
Cepisset, omni corpus milite principis
Nudavit. Unus commigrat Riverius
Suoque iunctus Graius heros patruo.
REG. Dux obviam Glocestrius regi fuit? 120
NUNC. Is literis regi salutem nunciat.
Regno suo precatur aeternum decus,
Multaque prece commune gaudium beat.
Honore praestans <et> dux Buckinghamiae
Affatur officiis iisdem principem, 125
Regique promittunt brevi comites fore.
Scribit frequens Riverio Glocestrius,
Invisit et Graium nepotem literis.
Benigne pollicetur omnia. Nunciis
Et pars fatigat magna nobilium simul. 130
REG. Postquam favor flatu secundo vexeret![]()
Ratem procul reliquit itidem languidus
Alto mari, multisque iactat fluctibus.
Res prosperae si quando laetari iubent,
Rursus revolvor in metus, nec desinit135
Animus pavere laeta quamvis cerneret.
CARD. Facile sinistris credit auguriis timor.
REG. Nihil sapit, quisquis parum doctus sapit.
CARD. Hoc facile credunt, quod nimis miseri timent.
REG. Quisquis cavet futura torquetur minus. 140
CARD. Sperare virtus nunquam magna desinit.
REG. Quo plura speras falso, turbaris magis.
CARD. Terrent adhuc sopita nobilium odia?
REG. Veterata non sanantur illico vulnera.
CARD. Sancivit icta morte princeps foedera. 145
REG. Cum principe mori dubia quaerunt foedera.
CARD. Privata vincit odia communis salus.
REG. Privata publicam quietam destruit
Ambitio.
CARD.Semper esse num miserum iuvat?
REG. Timere didicit quisquis excelsus stetit,150
Rebusque magnis alta clauditur quies.
Auro venenum bibitur. Ignotum casae
Humili malum, ventis cunctis cognita
Superba summo tecta nutant culmine.