Tessera caerulea — commentariolum. Numeri cum lineis subscriptis — notae textuales in quinque fabulae lineas. Tessera viridis — translatio.
<FUROR>
RICHARDUS REX
DUX BUCKINGHAMIAE
ELIZABETHA REGINA
FILIA EDWARDI REGIS MAIOR
ANCILLA REGINAE
EPISCOPUS ELIENSIS
BRAKENBURIUS PRAEFECTUS ARCIS
TYRELLUS GENEROSUS
LUDOVICUS MEDICUS
ANNA REGINA UXOR RICHARDI
NUNCIUS PRIMUS
NUNCIUS SECUNDUS
NUNCIUS TERTIUS
NUNCIUS QUARTUS
NUNCIUS QUINTUS
LOVELLUS HEROS
CATESBEIUS
HENRICUS COMES RICHMONDIAE
COMES OXONII
DUX NORFOLCIENSIS
RHESUS THOMAE WALLICUS
NUNCIUS SEXTUS
MULIER
ALIA MULIER
ANUS
HUNGERFORD EQUESTRIS ORDINIS
BOURCHIER EQUESTRIS ORDINIS
MILES
STANLEIUS HEROS
FILIUS STANLEI DOMINUS STRANGE
CENTURIO
BRAUS SERVUS COMITISSAE RICHMONDIAE
DIGHTON CARNIFEX, SERVUS TYRELLI, MAGNUS NEBULO
COMES NORTHUMBRIAEMuti THE YOUNG KING AND HIS BROTHER LYING DEAD ON A BED
FOUR DAUGHTERS OF KING EDWARD
SOLDIERS ARMED AND UNARMED
Quorsum, Furor, secreta volvis pectora
Minasque spiras intimas, nec expedis
Faces tuas? Scelus expleas Glocestrium.
Glocestrios invise, rex, olim tuos
Et sceptra iactes, pretium saevae necis,
Dubiosque regni volve fraterni metus.
Decora spectant ora. Eboracum stupens
Miretur excelsum decus vulgus leve.
Quorsum moras trahis leves? Totus miser 2755
Fias, magisque saeviat nefas breve.
Aude scelus mens quicquid atrox cogitat,
Regnumque verset ultimum regis scelus.
Nondum madebant caede cognata manus.
Nondum nepotes suffocantur regii 2760
Et frustra poscas neptis incestos thoros.
Imple scelere domum patris tui. Illico
Discat furor saevire Buckinghamius.
Macta tyrannum, deme sceptra si potes.
Sed non potes, poenasque dignas perferes 2765
Tanti tumultus. En venit Richmondius,
Exsul venit, promissa regna vindicat,
Regnique iuratos prius thoros. Age,
Stringantur enses, odia misce, funera
Diramque stragem. Impone finem litibus.
En regnet exsul, rex nec exilium impetret.
Tuaque cadat, Henrice, Richardus manu.
Actum est satis. Parcam Furor Britanniae
Posthac, novasque iam mihi quaeram sedes.BRAK. O rector alme caelitum et terrae decus
Quisquis gubernas, parce Brakenburio.
Clemens furorem siste duri principis,
Poenaque certam libera gravi fidem.
Horrere nunquam cessat imperii sitis
Curis nec unquam aegra ambitio dissolvitur 2780
Regni. Metu Richardus aestuat ferox.
Iniusta sceptra possidet trepida manu,
Novasque suspicatur insidias sibi.
Stipante dum magna caterva rex suam
Inviseret Glocestriam, famam aucupans, 2785
Incerta sortis cogitans ludibria,
Quamque facile ruit impetu potentia
Regnique lubricum nimis statum tremens
Dum spiritu vescatur aetherio nepos,
Mox ut suo reddat dolori spiritum
Geminus nepos, et sanguine extinguant suo
Regni metum pueri ferox patruus studet.
Nuper Iohannes Greenus intento sacris
Mihi traditas a rege literas dedit.
Parare tristem iubet regulis necem, 2795
Et principibus adferre crudeles manus
Quos vinculis praefectus arcis comprimo.
Solus potest mactare Brakenburius
Natos tuos, Edwarde? Solus perdere
Stirpem tuam? Mandata regis exsequar 2800
Lubens. Tibi, Richarde, promptus servio.
Necare stirpem fratris, ah, pietas vetat.
Intus iacent squalente miseri carcere,
Solusque captivis ministrat carnifex.
O principis dirum nefas, taetrum, ferox!
Inter metum animus spemque dubius volvitur,
Mentemque distractam tumultus verberat.
Nunc regis horreo minas. Notus mihi
Animus satis vetat timere, conscius
Nihil mihi. Quo fata vellicant, sequor. 2810
Quid in tuum, Richarde, subditum paras?
Crudele quid spiras? Quid, atrox, cogitas?
Pius fui. Cruore regum pollui
Nunquam manus meas. Quod incusas? Fidem
Tuebar. Ulcisci bonum immensum paras? 2815
Testor deorum numen innocens eram,
Insons eram. Solumne regnum non timet
Maculam? Quid aulam pertinax fugis, pudor,
Humilemque casam quaeris? Aulam deserat
Quisquis pie vivet. Micans splendor nimis 2820
Sortis beatae lumen impedit pium,
Et turpiter collisa mens impingitur.
Sin fata me morentur, at veniam lubens
Tibi de tuorum caede tristis nuncius,
Edwarde, perculsus miser ferro simul. 2825
A rege sed Tyrellus huc quid advolat?
Annon perimus? Heu metu cor palpitat.
Quam, quam parat poenam gravem fido mihi?
Feram libenter quicquid est, ruam licet.
TYR. Ignava mens, quid iussa regis exsequi 2830
Dubitas, inanes et metus fingis tibi?
Haud leve timebit, quisquis triste cogitat.
Quid principi, Tirelle, gratari times?
Rex imperat. Erit innocens necessitas.
Magna anxium cura Richardum liberas, 2835
Et longa te regis beabunt praemia.
Principe suo Eborum domus contenta erit,
Prolesque regiae spiritum inimicum expuant.
Pro mortuis pugnare quis stulte cupit,
Aut principum demens tueri cogitat 2840
Exsangue corpus? Quicquid est audendum erit.
Malus minister regis anxius pudor.
Equestris ordinis decus Brakenburi,
Regis parentis adulterum vivit genus?
BRAK. Tantum moratur ultimum vitae diem. 2845
TYR. Nihil tremendam horrescis iram principis?
BRAK. Sequor lubens, quocunque fata me vocant.
TYR. Annon decet mandata regis exsequi?
BRAK. Nunquam decet iubere regem pessima.
TYR. Fas est eos vivere, quos princeps oderit? 2850
BRAK. Nefas eos odisse quos omnes amant.
TYR. Regni metu angi principem num aequum putas?
BRAK. Scelere mederi vulneri scelus reor.
TYR. Constare regnum illis nequit viventibus.
BRAK. Illis mortuis invisum erit tyrannide. 2855
TYR. Ars prima sceptri posse te invidiam pati.
BRAK. Quem saepe casus transit, aliquando opprimit.
TYR. Regnare non vult, esse qui invisus timet.
BRAK. Invisa nunquam imperia retinentur diu.
TYR Tua interest vivat puer vel occidat? 2860
BRAK. Parum, nisi ut occisore me non occidat.
TYR. Tua ecquid imbelles timet pueros manus?
BRAK. Qui castra non timeo, scelus tamen horreo.
TYR. Hanc immemor regi reponis gratiam?
BRAK. Quod in scelere nullam repono gratiam. 2865
TYR. Nil saevientis principis iram times?
BRAK. Generosa mens terrore nunquam concidit.
TYR. At multa rex tibi minatur horridus.
En serus alto iungitur Phoebus salo,
Nudumque lustrandum sorori deserit 2870
Caelum. Ergo sume regis ad te literas,
Claves ut arcis illico mandes mihi,
Hac nocte regis exsequi iussa ut queam.BRAK. Caeca regnandi libido, o scelus
Regis furentis triste nimis, o patrui 2875
Nefanda sceptra, quae suorum sanguine
Madent! Propinquae vos manus heu destruunt,
O nobiles pueri, pupillos opprimunt.
Hostemque solum dare genus vestrum potest.
Amissa postquam regna cognovit puer 2880
Et possidere rapta sceptra patruum,
Sic fatur infoelix lacrymis genas rigans
Ab intimo pectore trahens suspiria,
“Regnum nihil moror. Precor vitam mihi
Hanc patruus ne demat.” Heu quis Caucasus
Lacrymis potest aut durus Indus parcere?
Nunquam deinde ornare se miserum iuvat,
Nullo solutae diffluunt vestes nodo.
Imago semper errat ante oculos mihi
Tristis gementis principis, nec desinit 2890
Pulsare maestam animam querela reguli.
Sed huc refert Tyrellus infaustum gradum.
TYR. Caedis fidele munus intus occupant
Vastusque Dighton et Forestus carnifex.
Mortem morabor principum dum perferant. 2895
BRAK. Uterque fato cessit inimico puer?
TYR. Vivunt adhuc. Illis tamen necem parant.
BRAK. Aliter placari regis ira non potest?
TYR. Regem metus non ira crudelem facit.
BRAK. Effare quo rex ore responsum tulit 2900
Cum sibi referret talem Greenus nuncium
Quod ense nunquam principes caderent meo?
TYR. Ut ista primum novit, ingenti statim
Stupore torquet, sanguis ora deserit,
Totusque cineri similis expallet simul. 2905
Suspiria imis efflat e praecordiis,
Laevumque cordi proximum feriens latus
Regale subito deserit solium. Furens
Graditur citatis passibus, quassans caput,
Tacitoque secum dirus immugit sinu,
Ubi sanguis e fornace veluti denuo
Proruit adustus, fervidas torret genas
Rubetque totus Puniceo velut mari
Immersus, aut minio fuisset perlitus.
Oculi scintillant flammei obtuitu truci.
Veluti saetis horret erectis coma.
His tamquam Orestes facibus accensus fuit,
Nam de suorum caede convellunt pares
Utrumque furiae. Discrepant uno tamen.
Agitatur umbra matris ille mortuae,
Gravi nepotum ast ille vivorum metu
Et graviter in te exarsit ira turbida.
Responsa rex qua nocte percepit tua
Coram tacendae functionis assecla
Ingemuit et in hos maestus erupit sonos. 2925
“Proh, cui quis ullam sanus adiunget fidem?
Ubi gratus animus, quove Pietas exsulat?
Terras relinquens scelere pollutas latet
Viris nec ullis iam licet confidere.
Quos ego velut natos parens enutrio, 2930
Quos arbitabar fore mihi fidissimos
Si quando tristis urgeat necessitas,
Hi me parentem deserunt, violant fidem,
Meoque iussu prorsus audebunt nihil.”
Respondet illico astans principi assecla
“At proximo stratus cubili vir iacet
(Audacter istud audeo nunc dicere)
<Qui iussum perficiat lubens regis, licet>
Id esset arduum nimis, quod is neget 2940
Unquam subire, placeat hoc modo tibi.”
Cum rex ab illo tum quis esset quaereret,
Me dixit. Ad cubile rapitur illico.
Ibi me fratremque offendit in lectum datos.
Rex tum iocose “Tam cito,” inquit, “vos thoro 2945
Componere iuvat?” Tum seorsum me vocat
Panditque mentis triste consilium suae
De regulorum celeri et occulta nece.
Ego quis moneret intuens, qualis simul
Ipse fuerim, lamenta nec regis ferens, 2950
Meam ultro regi tum lubens opem tuli.
Quocirca primo mane literas dedit
Ad te notatas, quas mea ferrem manu,
Iussitque claves turris excelsae mihi
Ut traderes, quo regis exsequar cito
Fidele mandatum mihi nocte traditum.
DIGHT. Uterque suffocatur exsanguis puer.
BRAK. Hei mihi, per artus horror excurrit vagus.
TYR. Quo sunt perempti genere lethi parvuli?
DIGHT. Cum triste caelum stella lustraret vaga,
Serasque gallus caneret umbras pervigil,
En, dum nepos uterque lecto sternitur
Dulcesque somnos carperet geminus puer,
Cubile nos intramus occulto pede
Fratresque subito stragulis convolvimus. 2965
Summis volutos viribus depressimus.
Ubi plumea clauduntur ora culcitra
Vocemque prohibent pressa pulvinaria,
Mox suffocantur adempto uterque spiritu,
Quia pervium spirantibus non est iter. 2970
En, ambo caesi lectulo strati iacent.
BRAK. Videone corpora regulorum livida?
Funestus heu iam caede puerili thorus!
Quis lacrymas durus malis vultus negat?
Hei mihi, perempti fraude patrui iacent. 2975
Quis Colchus haec, quae Caspium tangens mare
Gens audet atque sedis incertae Scytha?
Nunquam suas Busiris aspersit ferox
Puerili sanguine aras, aut gregibus suis
Epulanda parva membra Diomedes dedit. 2980
TYR. Bene est. Fratris, Richarde, nunc solium tene
Securus et decora regni posside.
Saepelite taetri carceris gradu infimo.
Satis profunda fossa fratres contegat,
Et saxeo mox obruantur aggere. 2985
De morte passim sparge rumores vagos
Quod fata sponte trina convulsit soror.
Periisse subita morte finge regulos.
Sunt regis haec mandata. Cura sedulo.
Iam sume claves, pertinax Brakenburi. 2990
BRAK. O saeva nostri temporis crudelitas!
0 regis animus dirus! O mens barbara,
Secura turbans iura naturae ferox!
Tune innocentes principes, pueros pios,
Monstrum, Procustes, tune mactasti tuos?
O terra, caelum, maestum regnum Tartari,
Scelus videtis triste? Sustines nefas
Tantum, trisulco horrens Saturne fulmine?
Acheronte toto merge sidereum caput,
Radiate Titan, pereat et mundo dies. 3000
Quisquis suo generi hostis infestus fuit
Adeo ut cruentet caede puerili manus?
Iam Nero pius es scelere materno madens.
Nefande Pelopis caede maius hoc nefas.
Sola teneros Medea mactat liberos. 3005
Iugulare civem semper indignum fuit,
Privare luce foeminam taetrum nimus —
At innocentes, parvulos, infantulos,
Qui vita quid sit non per aetatem sciunt,
Spoliare vita, facinus horrendum nimis. 3010
Quid parcet aliis qui suos ferox necat?
Qui morte pueros mulctat atra innoxios
Quos summa charos cura commendat sibi?
Heu heu, quibus iactaris Anglia fluctibus?
Discede, Pietas, et locum quaerat fides. 3015
En longa sanguinis sitis regno imminet.REG. Eheu recenti corda palpitant metu.
Gelidus per artus vadit exsangues tremor.
Nocturna sic me visa miseram territant
Et dira turbant inquietam somnia. 3020
At tu, pater, qui clara volvis sidera
Et igne flammiferum vago regis iubar,
Omen nefandum averte, funestum, taetrum.
Iam cuncta passim blanda straverat quies
Somnusque fessis facilis obrepsit genis. 3025
Vidi minantem concito cursu heu aprum,
Natosque frendens dente laniavit truci
Utrosque saevus mactat. Aetheriae potens
Dominator aulae, fata si quid filiis
Dirum minantur, in hoc caput crescat furor, 3030
Matremque prius iam fulmen irati petat.
ANC. Quando vacabit tempus ullum cladibus
Modumque ponet matris attonitae dolor?
Num triste matri nuncium demens taces?
Totas an animus gaudet aerumnas suas
Tractare, longos et dolores claudere?
O regio quondam tumens fastu, potens
Regina — REG.Misera, voce quid media stupes?
Exire iussus non reperit viam sonus,
Fusisque turpes lacrymis genae madent.
ANC. Saevit cruento dente frendens aper —
REG.
Quicquamne restat sceleris?
ANC.
REG. Audire cupio miserias statim nostras.
ANC. Heu ambo scelere suffocantur <iam> principes.
Labefacta mens succumbit. Assurge, heu mihi,
Rursus cadentem misera spiritum leva.
Spirat, revixit. Tarda mors miseros fugit.
REG. Regnare nunc, sceleste patrue, potes. Nihil
Timebit imbelles ferox pueros furor.
Scelesta vibres sceptra. Adhuc unum deest 3050
Sceleri tuo. Iam sanguinem nostrum pete.
Tui furoris misera testis haud ero.
Quem defleam infoelix? Propinquos? Liberos?
An me, malis superesse fata quam sinunt
Tantis? Ego meos mater occidi, latus, 3055
Edwarde, quando comite nudavi tuo,
Et tunc asylum deseris, dulcis puer.
Te, te precor supplex mater genibus minor
Qui vindices flammas vibras, tonans pater,
In hunc vibrentur tela periurum tua. 3060
Spolies Olympum irate fulminibus tuis
Et impium caeli ruina vindicet.
ANC. Quin placida cogites, animumque mitiga,
Mentemque sana turbidam, curis leva.
REG. O patrui monstrum nefandum, quale nec
Dirus Procustes novit, aut Colchus ferox.
O cardinalis impii fallax fides,
Cui filium vaesana mandavi meum.
O filii carissimi, o liberi,
Quos patrui crudelis ensis eripit. 3070
Suo nec unum sufficit sceleri nefas.
Vestrumque matri funus invidet mihi.Perge ad Secundum Actum Actionis Tertiae
