Tessera caerulea — commentariolum. Tessera rubicunda — nota textualis. Tessera viridis—translatio.

BRITANNIAE PRIMITIAE SIVE S. ALBANUS PROTOMARTYR

ARGUMENTUM

Posteaquam Diocleltiani furor totum orbem peragrasset, tandem Britannos toto orbe divisos invasit. Per id tempus s.Amphibolus singulari virute atque doctrina sacerdos, multorumque Brittanorum saluti natus, prudentia instar nauarchi tempestati obsequendum ratus in s. Albani adhuc ethnici domum (erat hic dynasta Verolamii ab antiquissima Romanorum stirpe oriundus) se coniicit, atque ab eodem humanissime excipitur. Haec tam inusitata s. Albani erga peregrinum sacerdotem hospitalitas suo non caret praemia. Nam fidem orthodoxam a s. Amphibalo mercedis loco vicissim accipit. Cseterum magister et discipulus iucundissimo mutuae consuetudinis fructu non diu perfruuntur. Etenim ubi se ab ethnico nescio quo proditos sentiunt, ementita veste fugam capessunt. Magister evadit, discipulus comprehenditur, et ab Verolamii praefectum raptatur. Sed ecce rem annalium memoria dignissimam! Unus ex mllitibus qui s. Albanus comprehenderant divina eius virtute stupefactus Christo nomen dat, martyrioiue laurea una cum eodem cohonestatur. At nostra lictor qui fatali protomartyrem percussit securi derepente obcaecatur, urbisque praefectus qui eum de vita deturbavit de mentis ipse statu paulo post deiicitur. Ex Vita Bedae lib. I c. 7 Cod. Ven Bedae l. 1 c. 8 et Vita S. Albani.

PERSONAE

S. ALBANUS protomartyr
S. AMPHIBALUS eius praeceptor
MARCELLUS praefectus urbis
CRISPUS eius filius
CAPNODES Dianae sacerdos
PROTEUS eius frater
THEOPISTUS Albani famulus
FAUSTULUS pastor
MEGASTHENES curator pacis
HARPAX eius servus
FAUSTULUS pastor
AGATHO, THRASO, CRATERUS, POLEMO milites
GURGES, OFFA, ARTOTROGUS mendici
VENATORES 4

ACTUS I, SCENA i.

S. Albanus salutis fonte non ita pridem tinctus gaudio exultat. S. Amphibalus discessum urget, sed victus neophyti sui precibus tandem acquiescit.

S. ALBANUS, AMPHIBALLUS

ALB. Simul tenebris lucifer pulsis caput
Paphiis revinctum floribus et auro nitens
Extulit Olympo, dulcis alituum chorus
Iubar salutat, ludit exultim pecus,
Aether renidet, terra meliori sinum 5
Depingit ostro, tota testatur novo
Natura vultu gaudium. Christus mihi est
Post noctis umbras phosphorus. Christus meas
Meliore luce dispulit tenebras, docet
Cor exilire plausibus Christus novis. 10
Liquesco totus gaudio. Satis est, manum
Nimis o benignam comprime! Angusti sinus
Vel claustra potius tende. Quis Olympi ferat
Dona influentis corde tam parvo? Polus
Qui cuncta stringit iam meo stringo sinu. (Intrat Amphibolus.) . 15
AMPH. Albane, divum cura, postremum vale!
ALB. Quod pepulit aures murmur? O tonitru grave!
O verba felle plena! “Postremum vale?”
Et qui valere poterit Albanus, meae
Si melior animae portio Ampihibalus fugit? 20
AMPH. Vocat orbis alius, Christus Amphibalum vocat.
Ne pugna Olympo.
ALB. Calce tibi calcem premam
Quocumque tendis. Sive sub Phoebi rota
Nimium propinqua torreas plantas, Iove
Seu sub rigenti flumen extremi bibas 25
Tanais, magistrum subsequar.
AMPH. Amantis placet
Magnanimus ardor pectoris, nimium tamen
Amoris aestum tempera. Christi gregem
Per tetrica sylvae tesqua palantem, lupus
Ergnone Averni fauce inexpleta trahet 30
Dum cautus unum protego agnellus?
ALB. Bonus
Centum bidentes deserit pastor, modo
Reducat unum candidi faetum gregis
Nimis vagantem, cumque perplexis videt
Haerere dumis expedit, et oneri libens 35
Supponit humeros.
AMPH. Deserit centum bonus
Pastor ubi tuta lacteus tondet pecus
Gramina, sed istas praedo Tartareus oves
Raptat voratque dente fulmineo.
ALB. Meum
Parce inquinare gaudium. Nivei modo 40
Fulsere soles, nube sed Phoebus latet
Nunc decolore conditus. Sic est, suum
Dolor et voluptas vicibus alternis amant
Orbem, voluptas brevior est, longus dolor.
Mene fugis? Hospes tam tibi durus fui? 45
Per spes futuras Angliae, heroas polo
Olim serendos, perque natalem meum
Ex latice vivo nuper orientem, tuos
Per ego labores obsecro, celeris nimis
Suspende plantas. Non peto multos dies, 50
Tantilla dulcem teneat Amphibalum mora.
AMPH. Albane, vincis. Suada flexanimo nimis
Tibi verba tingit nectare.

ACTUS I, SCENA ij.

THEOPISTUS, S. ALBANUS, AMPHIBALUS, AGATHO

Marcelli nomine invitatur S. Albanus ad venationem. Ille incommodam praetexit valetudinem. S. Amphibali tamen hortatu se iturum promittit.

THEO. Affatus petit,
Albane, vestros miles.
ALB. Armatus venit?
THEO. Mucrone et hasta cinctus.
ALB. Amphibale, fuge. 55
Armata portat verba.
AMPH. Si solus venit
Nihis est timendum.
THEO. Solus est.
ALB. Metuo tamen.
Ego te dolosas texere coegi moras,
Ego te peremi.
AMPH. Mitte praesagam mali
Mentem, dolores sponte sat properant licet 60
Minime vocentur.
ALB. Tectus obscuro late
Saltem recessu.
AMPH. Caecus Amphibalum teget
Paries, pericli cum tamen subsit nihil?
Nondum quadrigas hora faelices agit
Quae lutea solvet vincula et superum dabit 65
Nectar senatus inter heroas bibam.
Miles vocetur, ipse Paeonias catus
Imitabor artes.
ALB. Dexteris avibus meos
Subeat penates. (Exit Theopistus.)
AMPH. Fata qui nutu regit
Tibi fila nondum scindit. Intrepide tamen 70
Bene praeparatum pectus accipiat trucem
Mortis sagittas, quando fatiferum vibrat
Calamum.
ALB. Decora morte venalem libens
Emam coronam. (Intrant Theopistus et Agatho.)
AG. Lustra Marcellus petit
Nemoris, odoris fallat ut canibus diem. 75
Sed ipsa sordent tecta Sylvani nisi
Albanus adsit. Ludicrae accedas comes
Orat iuventae.
ALB. Sentio occultum means
Frigus per artus, metuo ne ludos febris
Rumpat Dianae. Forte dum feras sequar 80
Me quoque sequetur morbus. Age solus mihi es
Alter Machaon. Fare num sylvas petam?
AMPH. (Explorat arteriam.) Nimis citatoa praecipitans micat
Verbere, tenorem sylva sed iustum dabit.
Exercitatum corpus humores solet 85
Fallere malignos, noxia exsudet febris.
ALB. Opaca Dryadum tecta iam subeo libens.
Theopiste, miles Massicos gustet cados,
Nostrum priusquam deserat limen.
AG. Polus
Nestorea facilis fila dispenset tibi. (Exit cum Theopisto.) 90

ACTUS I, SCENA iij.

S. Amphibalus discipulum suum venatum proficiscentem ad constantiam hortatur.

AMPHIBOLUS, S. ALBANUS

AMPH. Alterna curas otia excipiant. Polus
Non semper arcum poscit intentum, iubet
Nervum remittas. Auream quisquis colit
Mediocritatem tutus incedit. Tamen
Ne ludus iste nemoris illudat cave. 95
Formidolosas dum feras captas plagis
Ne tibi dolosum rete quoque tendant vide.
ALB. Modo tu frequenti sydera fatiges prece
Nil extimesco. Fulminent, frendant, agant
Spumas tyranni, clypeus est Christus mihi. 100
AMPH. Quid si minentur carcerem?
ALB. Mundus mihi
Magnus videtur carcer. Haec moles luti
Arctis coercens vinculis animum quid est
Nisi carcer etiam parvus?
AMPH. Intrepide potes
Torve tuentis ferre Marcelli minas? 105
ALB. Quamvis caducas auferat gazas nequit
Auferre caelum. Fulgidi fragmen luti
Caelo lilbenter muto.
AMPH. Non mortem times?
ALB. Quid mors? Quietis statio perpetua, brevis
Sopor, miseriae finis, aeternae parens 110
Faelicitatis.
AMPH. Praepetes non est opus
Pennas volenti tradere volucri. Bonis
Ingredere sylvas avibus.
ALB. Albanum cito
Reducem videbis. (Flectens petit benedictionem.) Interim frontem cruce
Muni, fideli potior est galea mihi. (Signat frontem cruce Amphibalus.) 115
Nunc Styga duello provoco. Cunctis petat
Unum catervis, obvium pectus feram.
AMPH. Sic sic eatur. Tunica sit Christus tibi
Adamante triplici firmior. Christo duce
Victrice furvum proteres planta Iovem. (Exeunt.) 120

Perge ad actum alterum