Tessera caerulea - commentariolum. Tessera rubicunda - nota textualis. Tessera viridis - translatio 

IOANNIS AUDOENI EPIGRAMMATUM LIBER OCTAVUS 

1. AD HENRICUM, AUGUSTUM PRINCIPEM CAMBRIAE

Maecenas equitum primus cum Caesare, Flacci
Foverunt gelidos Vergiliique lares.
Me quoque tres equites, tuque, augustissime princeps,
Re simul, et fati spe melioris alis.
Sunt Maecenates mihi tres, quotcunque supersunt, 5
Si quis adhuc superest, tu mihi Caesar eris.

2. AD TRES MAECENATES, EDOARDUM NOEL, GUILIELMUM SIDELY, EQUITES ET BARONETOS, ET ROGERUM OWEN, EQUITEM AURATUM

Me cum deserent veteres, ut nunc fit, amici,
Vos insperatam tres mihi fertis opem.
Vestra igitur summis iunxi tria nomina. Solus
Maecenas dignus Caesaris esse comes.

3. IURISCONSULTUS ET MEDICUS

Ille vafer nisi sit, nisi sit temerarius alter,
Se mendicato pascat uterque cibo.

4. SCALA AULICORUM

Nemo, gradus nisi per plures ascendit in aula,
Ad descendendum plus satis unus erit.

5. AD EDUARDUM NOEL, EQUITEM ET BARONETUM

Haec tibi Maecenas, quam vis epigrammata scribam.
Scripta legent alii, sint modo digna legi.
Quod plus ergo mihi debet lectore patronus?
Tu mecum lectus, non modo lector, eris.

 

6. AD * * * AULICUM

Audacem fortuna omnis, cibus omnis edacem
Adiuvat. Esse aliquid si cupis, aude et ede.

7. HONORIS ET DIVITIARUM COMPARATIO

Donat opes homini Deus, et sibi poscit honorem.
Ergo divitiis anteferendus honor.

8. IN POETAS FABULOSOS

Fictum inter factumque parum distinguere curans,
Quidlibet ex quovis ente poeta facit.
Sortiti nomen sunt a faciendo poetae.
A faciendo aliquid scilicet: immo nihil.

9. IN TOMASINUM

Scripserunt asini laudes hoc tempore multi,
Legimus et laudes, o Tomasine, tuas.

10. IN FABIANUM

Exdtra calvescunt alii, tu calvus es intra.
Crinibus hi, cerebro tu, Fabiane, cares.

11. OSCULUM

Una trisyllaba vox inter celebratur amantes,
Quam sibi quisque sua vult ab amante dari.
Syllaba prima data est? Reliquae sine lite dabuntur:
Quae dedit os, culum non minus illa dabit.

12. DALILA

Samsonem rigidis spoliavit crinibus uxor.
Hoc nostro multae tempora sunt Dalilae.

13. COVENTRIA ET WARWICUM, URBES MEDITERRANEAE

Non idem vobis praesul, tamen Aeacus idem.
Diversus vester spiritus, una caro est.

14. NATALIS

Ad praesentia nascor, et ad ventura renascor.
Natalis prior est ille, sed hoc potior.

15. DE ARTE AMANDI

Iudice me, rudis est, artem qui tradit amandi.
Naturae scopus est, non opus artis, amor.

16. IN GALLIA

Fungitur officio rarus sine munere iudex.
Cur, nisi quod sanctum munuere munus emit?

17. IN PHYLLIDEM

Solarem muliebris amor non durat in annum
Phyllidis: instabilem Phyllida luna regit.
Menstrua mente solet Pyhyllis, non corpore tantum,
Quovis mense pati, menstruus huius amor.

18. IN PAETUM. PROBLEMA

Non pater es, non, Paete, socer, non vitricus horum,
Quos tua nupta tibi tot tulit. Ergo quides?

19. IN PONTILIANAM

Nupsisti undecimo cur, Pontiliana, Decembris?
Nulla magis nox est longa, diesque brevis.

20. AD FRONTONEM IURISCONSULTUM

Multa statuta noto poenalia Fronto vocari;
Queis titulum dederint praemia, nulla lege.
Publica res olim fulcris innixa duobus
Abrogat haec aetas praemia, poena manet.

21. AD EDOARDUM NOEL, EQUITEM ET BARONETUM

Ingenium tibi mite sagax natura creavit,
Addis naturae viribus artis opem.
Virtutis fortuna tuae comes utilis haeret,
Artis et ingenii dotibus addis opes.
Ut miseris, fortuna dedit, succurrere posses. 5
Ut velles, virtus fecit, utrumque Deus.

22. IN FESTUM, IUDICEM INIUSTUM

Quod Iudas fecit facito, iudexve Pilatus:
Suspendi non vis, Feste? Lavato manus.

23. PARONOMASIA

Iudicat ex mento non mente puella maritum.
Non mens at sponsae menta minuta placet.
Pungi quam pingi mavult Venus improba, semper
Peniculo penem proetulit alma Venus.

24. AD MARTHAM, DE QUINTO

Prodigus est et avarus amator Quintus, amoris
Prodigus ipse sui, Martha, avidusque tui.

25. TERGORIS ET DORSI ETYMOLOGIA

Posteriora viri vox neutra Latina notavit:
Utraque foemineis moribus apta fuit.

26. IN INTESTATUM COLINUM

Nil moriens, Coline, tuis das, omnia linquis.
Parcus eras vivens, porcus eras moriens.

27. DE VIRGINITATE ET CONIUGIO

Virginitas angusta via est. Via latior autem
Coniugis. Hinc plures ingrediuntur eam.

28. IN PANSAM

Lis inter Pansam gravas Eunomiumque magistrum
De sacris cleri ritibus orta fuit.
Exhibet Eunomius geminos, sua biblia, testes,
Testamenta Dei non dubitando duo.
“Quid cum scripturis,” inquit, “mihi, Pansa, negoti est? 5
Ecce statutorum, biblia nostra, librum.”

29. AD D. T.

Tu dominos sectare duos. Mirabile dictu est,
Si vel utrique places tu, vel uterque tibi.

30. FIDES MERCATORIA

Quo solet esse fides minor in debentibus aurum,
In credente fides hoc solet esse minor.
Diruit innumeros hoc tempore mercatores
(Non tutum est hodie credere) sola fides.

31. GERUNDIA ET SUPINA

Di-do-dum Aeneas aberat, caruisse gerundis
Dicitur, et nullum nosse supina virum.

32. DA MIHI ANGELUM, ET EGO DABO TIBI SPIRITUM

Spiritus huic sanctus promittitur, angelus illi
Michael. Hic munus polluit, ille manus.

33. AD QUENDAM DIVITEM

Magnus amor tuus est, si multum hoc tempore dones.
Si multum credas, est tua magna fides.

34. AD DUARUM SORORUM PARCISSIMARUM SERVUM

Tres Parcae celebrantur in orbe sorores,
Expertus parcas es, miser, ipse duas.

35. PEDICULUS

Tu morsu me laedis, egoque infero mortem.
Est tua culpa levis, non nego, poena gravis.

36. DE MALO IN PEIUS

Incidit in Scyllam cupiens vitare Charybdim .
Qui morbum fugiens incidit in medicum.
Stulti dum vitant vitia, in contraria currunt,
Qui litem fugiunt, causidicumque petunt.

37. DE PRODIGO ET AVARO

Prodigus omnis homo, miser est, miser omnis avarus,
Istius miseri filius ille miser.

38. IN R. G. VINDICTA DIVINA, 1603

Inviti sacras tenuisti praesulis aedes:
Te tenet invitum nunc aliena domus.

39. IN DAMAM

Promissum quoties quiddam te, Dama, rogavi,
Quod, quoniam praestas nil mihi, saepe rogo,
Saepe soles “Faciam.” “Feci” mihi dicere nunquam,
Incipe iam “Feci” dicere, non “Faciam.”

40. IN LINUM INFORTUNATUM

Quid mitum, fortuna tibi contraria quod sit?
Crinita est illi frons, Line, calva tibi.

41. AMICA AD GAURUM

A me nescio quae munuscula in aure rogasti,
Si munus-culum vis, tibi, Gaure, dabo.

42. HOMO PANTOPHAGUS

Non mare, non aer, non tellus, denique cuncta
Sufficiunt nostrae vix elementa gulae.
Si quod edunt homines hominum substantia fiat,
Ut perhibet, homines qualia monstra sumus?

43. VIA LATA

Lata via est, et trita via est, quae ducit ad Orcum.
Invenit hoc, etiam se duce, caecus iter.

44. AD, IN, DE

In libris tria verba meis celebrantur: ad, in, de.
De docet, ad dignos laudat, in lacerat.

45. IN QUINTUM IMMISERICORDEM

Nudus inopsve tua si quis pulsaverit aedes,
Quinte, stipem misero qua ratione negas?
“Mendicare stipem prohibet lex Anglica,” dicis.
Esto, miseris lex dare nulla vetat.

46. HUMANUM EST LABI

Terque quaterque die iustus cadit, ut lego scriptum.
At, quoties, scriptum non lego, iusta cadit.

47. IN QUENDAM INEPTUM SCRIPTOREM

O utinam vel tota foret tua nigra papyrus,
Tincta foret vel nullo vel charta nigro.

48. FOENERATORIS APOLOGIA

Quo mihi divitiae, si non conceditur uti?
Aera nitent usu, me iuvat usus opum.

49. IN * * * CORNUTUM

Si natura daret tibi cornua, tollere posses:
Quod tibi nupta dedit, tollere nemo potest.

50. RES IUDICATAE

Lex quamvis ratio Ciceroni summa vocetur,
Et bene laudetur lex quae ratione probatur,
Invenies inter legistas raro logistas,
Moris et exempli leges sunt iuraque templi.

51. MULIER

Formosae sunt famosae, iuvenesque iocosa,
Ingeniosa sagax foemina, salsa salax.

52. QUATUOR TERMINI FORENSES

Terminus a sancto princeps Michaele vocatur,
Legistuam imprimis angelus* iste iuvat.
Terminus hunc Hilari sequitur, nec nomine vago,
Causidicos hilares terminus iste facit.
Causidicis instar, libri Paschalis** habendus, 5
Tertius a sacro Paschale nomen habet.
Quartus habet Triadis titulum. Cur terminus? Omni
Est in lite trias*** callida, nulla monas.

* Effigies Archangeli Michaelis in nummo aureo Anglicano. ** Ester booke. *** Cliens, causidicus, iudex.

53. CRUX IN FORO CAUPONARIO. AD CHRISTUM

Restat imago crucis, tua de cruce tollitur: ecce,
Christe, cruci maior quam tibi constat honor.

54. DUO IURISCONSULTORUM COLLEGIA TEMPLUM MEDIUM ET INTERIUS IDEM ESSE

Ambo eadem demos estis, idem ius ambo studetis,
Inter ius medium est, interiusque nihil.
Quae meata est eadem magni res intima mundi,
Interius centro nam nihil esse potest.
Templum igitur medium, medium licet usque vocetur, 5
A templo differt interiore nihil.

55. DE IISDEM

Parlamenta duo vobis, chorus at sacer unus,
Culinae vobis, ara sed una duae.
Ad coenam vos sacro idem vocat ore magister,
Non cornu vos ad prandem cogit idem.
Vestra nec inspirat duo cornua spiritus idem, 5
Unica mens animat corpora vestra duo.

56. E. N. LIBERALIS

Liber alis multos, Maecenas optime, servos,
Me quoque, Maecenas optime, liber alis.

57. AD FAUSTINUM

Esse bonum dixti nostrum, Faustine, libellum.
Si bonus est, utinam sim meus ipse liber.

58. O TEMPORA!

“Tempora mutantur, nos et mutamur in illis.”
Quomodo? Sit semper tempore peior homo.

59. TRAULISMUS. AD BALBINUM

Sermonis quanquam vitio, Balbina, laboras,
Nemo potest nisi tu dicere “Pa-pa-pa-pater.”

60. AGNA * * * OXONIENSIS

Nupta senatori Benedicto non bene dicto,
Credita quae fueras, Agna, reperta lupa est.

61. AD AULUM MEDICUM. GRATULATIO VERNA

Vere novo impuri renes et viscera purgant.
Gratulor, Aule, tibi: ver, tua messis, adest.

62. POETA LAUREATUS

Laurus in igne crepat, vivunt in funere vates.
Fallor? An hinc vatum praemia laurus erat?

63. AD CIVEM

Febre laborantem decedere Phoebus ab urbe
Te iubet, et coelo commodiore frui.
In tua rura redis, urbanaque lucra relinquis,
Redditur in patrio pristina rure salus.
Sanus inopsque iterum Londinum, rure relicto, 5
Ire paras, iterum dives et aeger eris.
Pristina febris adest. Dicat iam Phoebus, utrum sit
Utilior dives morbus, inopsve salus?

64. IN LABIENUM PHILAUTUM

Se solum Labienus amat, miratur, adorat.
Non modo se solum, se quoque solus amat.

65. VIDUA

Uxorem viduam qui ducit idem facit ac si
In longa vestem quaerat ematque via:*
Altera vestis uti magis est minus altera tria,
Sic viduarum aliae plus, aliaeque minus.

* Long-lane.

66. PYRAMUS ET THISBE

Infaelix nostrum paries divellit amorem.
Quam longe distat, quam prope, noster amor!

67. AD POLLUM CLIENTEM

Lis pendet tibi, Polle? Semel tibi pendere praestat
Quam pendere diu: solve, solutus eris.

68. FRIGUS, CALIDUM

Est mare frigidior mulier, tamen urit amantem.
Sic calx in gelidam iacta calescit aquam.

69. PAR MA FOY

Per sanctam iurare fidem mos, non per amorem est.
Est tamen ille* deus, non tamen illa dea.

* Ioan. Epi. 1 c. 4. v. 16.

70. ASTRO- / PHYSIO- LOGIA

Astrorum in summo latet alta scientia coelo,
In centro physicae vis veneranda latet.
Ut bonus astrologus fiam, caelum nimis latum
Impedit, ut physicus, terra profunda nimis.

71. IN PONTICUM

Nil mihi das, donabis ais post funera. Quare
Non moreris? Bis dat, Pontice, qui cito dat.

72. IMPAR CONGRESSUS

In promptu semper strictum Matho non habet ensem,
In promptu parmam Pontia semper habet.

73. DE AGRIS ET NUMMIS. AD PONTILIANUM MERCATOREM

Foenus habet certos omnisque pecunia fines,
At fundus fundo, Pontiliane, caret.
Fons plus quam cisterna valet, quam cistaque fundus,
Sit cisterna licet maxima, fons minimus.

74. IN FAMAM

Virtutem parce laudat, vitiumque libenter
Praedicat. Hic dicta est non male fama malum.

75. IN GALLAM

Ussisti me, Galla, videndo, tangere noli.
Nam si uras oculis, quod facias oculo?

76. IN LINUM DECREPITUM

Saturnum dictum memorant, quia fit satur annis.
Saturnum fieri te, Line, tempus erat.

77. TRIPUDIUM

Pes loquitur, quem lingua tacet, cor dictat amorem,
Lasciva argutum dum regis arte pedem.

78. IOSEPHI HALL VOTA ET MEDITATIONES

Vota vovenda voves, scribisque legenda. Beatus
Qui tua vota legit, si tua vota facit.

79. ANAGRAMMA. AD PRISCUM SENEM

Cur non sunt, ut erant, crispi ibi, Prisce, capilli?
“Priscus ego nunc sum, qui modo Crispus eram.”

80. NOX BRITANNICA

Dicuntur minima contenti nocta Britanni.*
Contenta est longa nocte Britanna frui.

* Iuven. Sat. 2.

81. AD NAEVIAM

Sol fugitur praesens, idemque requiritur absens.
Quam similis soli est, Naevia, noster amor!

82. IN FESTUM MENDACEM

Omnis homo est mendax, tu, Feste, fataberis: ergo
Mentiris dicit, qui tibi dicit, “homo est.”

83. IN CARPOPHORUM

Cum ridente foris ridet simulator amica
Carpophorus, flet cum coniuge flente domi.

84. MUNDUS

In mundo mundi duo sunt, mundissimus alter,
Immundissimus hic, mundus uterque tamen.

85. AD G. I.MERCATOREM

Quo cui plus dederis, magis hoc tibi fiet amicus.
Quo plus credideris, hoc magis hostis erit.

86. SATISDATIO ET SATISFACTIO

Vox in Caesareo sit iure satisdare quamvis
Crebra, in pontificum iure satisfacere:
Iuristae satis accipiunt, at raro satis dant,
Multa satis dicunt, raro satis faciunt.

87. WICHAMICUS

Pompeianus ego non sum, non Caesarianus,
Non sum Syllanus, sum Marianus ego.

88. CONTRA ILLUM QUOD VULGO DICI SOLET, FRATREM IUNIOREM SENIORE GENEROSIOREM ESSE*

Auctor Adam generis, quo non generosior alter,
Nempe creatori proximus ipse suo.
Ergo proximior quo quis numeratur Adamo,
Hoc generosior est, proximiorque Deo.

* The younger Brother is the ancienter Gentleman.

89. DEUM NEMO VIDIT

Inscia mens numen non cernit, noctua lumen:
Non videt ista diem, non videt illa Deum.

90. SENEX NON EST HOMO

Risibile est animal iuvenis, mulierque puerque
Flebile, dedidicit siccus utrumque senex.

91. IN SARACENUM ATHEUM

Afficit insipidum quasi fabula, te sinus Abra,
Malles in Sarae tu rucabare sinu.

92. MOS

Consuetudo et mos vim legis habere videntur:
Improbitas hodie vim quoque legis habet.

93. IN ALBINUM

Perdidit Albinus mercator remque fidemque,
Nil ultra, quod iam perdere possit, habet.
Perdidit idem Albinus amator spemque fidemque.
Quid superest quod iam perdere possit? Amor.

94. ANAGRAMMA

Vox eadem gerere et regere est, omenque notandum:
Ut regat uxorem vir, gerat illa virum.

95. AMATOR DESERTUS

Ignis ut inferni, quamvis non luceat, ardet.
Sic tuus haud lucet, me tamen urit, amor.
Igni elementari similis meus est amor in te:
Lucet enim, sed te non meus urit amor.

96. DE POENA THAIDIS. PROBLEMA

Cur, quae peccavit non tergo at pectore, Thais
Carnifici in poenam tergora nuda dedit?
At quia culpa praeit, sequitur sua poena nocentem,
Iudex in poenam posteriora petit?

96. IRI EXEQUIAE

Quartanae par est pauper, campana, perempti
Pauperis in tacito funere, nulla sonat.

98. CROESI ET IRI EPITAPHIUM

Hic iacet, hic situs est Croesus sub marmore. Quaeris
Irus ubi iacet pauper? Ubique iacet.

99. IN MOMUM

Nil in te video quod amem, laudemve, probemve.
Nil in te video, Mome, quod invideo.

100. UNITATEM NON ESSE NUMERUM

Scriptores inter peregrinos atque Britannos
Nullius numeri sum, tamen unus, ego.

Perge ad Lib. IX