Tessera caerulea — commentariolum. Tessera rubicunda — nota textualis. . Tessera viridis — translatio.
SEU IN NUPTIAS DIVI
PHILIPPI, AUG. PII, MAX. &
HEROINAE MARIAE AUG.
FELICIS, INVICTAE,
Regum Angliae, Franciae,
Neapolis, Hierosoly-
morum, et Hiber-
niae, Fidei De-
fensorum,
Hispaniae,
& Siciliae principum, archiducum
Austriae, ducum Mediolani,
Burgundiae, et Brabantiae,
comitum Habspurgi,
Flandriae & Tirolis,
carmen heroicum,
Hadriano Iunio
Hornano
medico
auctore
LONDINI
1554
Iliacum excidium, Dircaeaque funera, et Argo
Per freta quaerentem Phryxaei velleris aurum,
Cognatasque acies civilia ad arma ruentes
Describant alii, aut Sestaeis naufraga membra
Littoribus, Stygiique feros rectoris amores,5
Corporaque in varias rerum transumpta figuras.
Materies vatum haec, sed saecli laeta prioris.
In nova fert animus, tedas cantare iugaleis,
Et toties votis exoptatos hymenaeos,
Carolidae Augustam qui coniuxere Britannam,
Festosque applausus, et laetos gentis honores.
Tu mihi da vires in carmina, magne Philippe,
Cui Solymas arces et victam pandere Idumen
Conspirat coelum, Libyae quem fama subactae
Atque Asiae rerum non gloria parca sequetur.
Tu Cynosura esto currenti fida carinae,
Tu nostra orsa iuves, coeptisque faveto serenus.
Horrendus galea, clypeique unbone corusci,
Multifidaeque facis stridore armata Megaera,
Et tortum vibrans Bellona cruenta flagellum,
Insanusque Furor, pugnae et Discordia mater,
Vexabant armis misere furialibus orbem,
Queis se falce potens, noxae irreparabilis autor,
Dissidiique parens Saturnus iunxerat acer,
Involvens populos feralis turbine belli.
Ebrius Ismarium dum Medus acinacis haurit
Sanguinem, et Aeous Turcarum pascitur ales
Visceribus, dum Belga acer, Gallique feroces
Concurrunt odiis fatalibus arma cientes,
Dumque potens vexat turritam Hetruria Senam,
Et fortuna parum respondens nomine, terras
(Heu) fortunatas spoliis male multat opimis,
In tua dum saevis furioso viscera bello,
Atque intestinis odiis gliscentibus, Angle.
Pertaesus toties heroum martia corda
Indignantem animam crudeli ponere loeto,
Absumi igne casas, gelidae solatia brumae
Diripi opes, moestas abducto pignore matres,
Et passim fluvios per rura natare cruoris,
Consilium indicit superum, seriemque retexit
Causarum, et fati quae sit sententia pandit.
Sicque orsus fatur solio sublimus ab alto.
Olim ulti fuimus, superi, stagnantibus undis,
Poenituitque irae. Sed enim caligine tanta
Obvolvit mentes extinctus numinis horror,
Audiat ut virtus scelerum assuetudo pudenda,
Exemplo saevire novo, consurgere in iras
Par fuerat iustas. Sed qui? Flammane rapaci?
At non fata sinunt. Funesti an vortice belli?
Sed ius fasque armis temerent. Impune trucident,
Mutua damna legant. Haec iusta sit ultio. Crevit,
Crevit in immensum intoleranda potentia Turcae,
In praeceps ruitura sua iam proxima mole.
Hanc agitet spargens fugiendo spicula Parthus,
Senaque turrigero concedat vertice Cosmo,
Cosmo ornamento dives, tibi Thuscia, raro,
Et coniuratis coniunctos foedere lunis
Iunonis flores ut lilia, conterat ales
Grata Iovi rostro bifido, fera Parca minatur.
Iamque furor rabidus per bina trienna sectas
Distrahit in varias semotos orbe Britannos,
Dum rerum arbitrium nunc hic, nunc ille protervus
Per scelus invadit, ludibria dira securis
Sanguineae exercens magnatum in mutua colla.
Et nunc ambitio vecors, et tetra libido
Regnandi, stimulis versat furialibus actam
Dudlaei mentem, rerum qua scandere culmen
Possit, et imperium funesta caede cruentus
Asserat (et vix dum crudelibus occubat umbris
Edwardus, puer indignus, quem pallida tabes
Lancinet) et iam nunc facinus ferale volutat,
Ac Mariam sceptri decus immortale Britanni,
In qua labentis spes vertitur unica regni,
Mactandam patriis scelerate destinat aris.
Pulvereas cogit turmas, atque expedit arma
Perfidus, et natam ad caedem deposcit herilem,
Id vero nostri cultrice in virgine durum est.
Sed ruit exitio praeceps: ita volvitur ordo,
Autorique suae nectentur colla catenae.
Nam Maria adversum molimina saeva tyranni
Intrepidum opponet pectus, seseque periclis
Durabit victrix, et vindex mascula nobis
Thura dabit, votis onerans lustralibus aras.
Quae postquam acciderit, certum est (Styga iuro profundam)
Cuncta catenato rerum sic agmine volvi.
Danda opera est nobis, ut ne stirps regia damno
Virgineo intereat. Vos huc advertite mentem,
Coelestes, nec consilium damnate salubre,
Mutua quo tandem cesset laniena, Fidesque
Et Pax alma suas vires rediviva receptet,
Ac repetat sedes fugitiva Astraea relictas.
Hactenus innuptae castra intemerata secuta est
Palladis obnixe virgo, verum hora requirit
Ut generis fraudem praestet, zonamque Hymenaeo
Solvat. Coniugio non dignior orbe maritus
Quaeratur quam Carolides, spes Caesaris una.
Hanc Venus Uranie curam mea filia sumet:
Illa dabit ceston, nexuque ligabit amanteis,
Et populos stabili coniunget foedere binos.
Communemque operam ponet Cyllenius ales,
Connubii qui spem retegat fatumque Philippo.”
Intremuit, concorsque stetit sententia divum.
Communi audito assensu. “Mox iussa facesse,
Nata, meae vires.” inquit divum atque hominum rex,
“Ad Mariam, fato cui sceptra Britanna parantur,
Remigio, haud ita post multum, delabere pennae.
Insinua, quae caelicolum, quae nostra voluntas.
Fac bibat insolitos (erit haec tua cura) medullis
Ignes, ter magni tenerescat amore Philippi.
Adiice spem prolis, parvique haeredis in ulnas
Adsultaturi matris. Nec tu quoque longum
Differ iter, Maia genite, et molissima carpens
Tempora colloquii cum nato Caesaris, illum
A vidui thalami revocato cupidine, fati
Et seriem referas.” Hoc facto fine quievit.
Maiigena , et pedibus pernicibus aera fulcat.
Nam petasus caput, armabant talaria plantas,
Dextram virga levis, biiugi quam molliter angues
Cauda innodebant, vibrantes sibila linguis.
Iamque Caledonii sub se freta concita ponti
Miratur, refluosque sinus, et Cantia rura.
Cernit oloriferum Thamesin sua Doridi amarae
Flumina miscentem, et tectis opibusque refertis
Londinum, et (si fas) numeroso cive superbum,
Larga ubi foecundo rerum undat copia cornu,
Collustrat. Teque, o nimium Vintonia tanti
Connubii auspiciis felix, Vectamque iacentem.
Inde supervectus spumosi marmoris iras,
Despicit hinc terras Britonum, hinc sylvestris Iernes
Littora. Tandem oris volucer consedit Iberis.
Hinc alios ducens vultus, Haecmundius heros
Ore habituque fuit toto, filoque decente
Corporis egregii. Mox atria longa subintrat
Carolidae. Is tum forte sibi conquestus amores
Succisos viridis primaevo in flore iuventae
Ducebat moestus suspiria pectore ab imo,
Quem sic aggreditur placido Cyllenius ore.
Anxia quid te cura coquit? Quid vulnere crudo
Conficis infelix animum? Viduos ne perenni
Lugebis moerore thoros? Hanc exue mentem,
Et vanum cineri atque umbris permitte dolorem,
Teque ipsum rebus serva melioribus. Ecce,
Fata viam pandunt ultro. Iacet insula dives
Aequore in occiduo, vatum non indiga laudis,
Anglia non pridem, vocitata Britannia priscis.
Illius imperio virgo successit avito,
Quae vel Eleusinae Cereris mystica casta
Contractare manu queat, et te digna marito.
Armisonae virgo cultrix studiosa Minervae,
Inclyta progenies regum, parituraque reges.
Haec tibi servatur fatis fidissima coniux.
Indubitata loquor: voti hanc sectabere certus
Optatam multis praedam, pacisque serenae
Munere bina simul coelesti regna beabis.
Haec summa est: his tu contraire caveto. Paterque
Fari plura vetat.” Tenues sic fatus in auras
Vanescit, ceu longa solent glomeramina fumi.
Lumina mox partes versare Philippus in omneis.
“Fallor?” ait, “Mentem num vana insomnia ludunt?
An quisquam nostris impune illusit ocellis?
Haec ne hausi coram? Non ille? At cessit imago.
Quisquis es aetherei coeli, lucentis et axis
Incola, te sequor, obsequium tua iussa merentur.”
Ortus Amor coelo. Namque hic dum limina matris
Alta per aetherei repetit confinia tractus,
Obvius alipedi, et causas properantis odorans,
Eminus assequitur, relegit vestigia divi
Praevia, clamque illo subiens eadem atria furtim,
Post villosa stetit pendentia stragula tectus.
Ex illo igniculis mens inflammata Philippi,
In niveos vultus, et lactea colla manusque
Vertitur, et faustum trutinat primore labello
Nomen, vel chartis victuris illinit. Et iam
Saepe pudor tingit secreti proditor ora,
Seape etiam nuptam praesentem insomnia sistunt.
Quin iam dona parat sponsae rarissima, vestes
Attalicas auro, baccata moniolo, et Indo
Aut exportans Eurythraeo ab littore gemmas,
Et magna invidia, ac fulgore adamanta corusco
Vincentem lunare iubar Titaniaque astra.
Ardentesque ostro Tyrio, pictosque tapetas,
Tunetis testes victi et Carthaginis altae,
Inclytae Caesarei (certum est) monumenta triumphi.
Saepe dies queritur lentos iam tardius ire, 5
Festinusque avidos complexus coniugis optat.
Sed rerum momenta vetant, componere regnum
Dum studet, exemploque bono complere labores
Se dignos, sancto et defungi munere regis.
Absentem, non quem peperit lasciva Dione,
Non ullum quem vana oculis radiantibus orbat
Graecia, sed nitido pollentem lumine natum,
Aurea cui tergo pharetra, et non livida plumbo
Spicula, sed fulvo pendent fabricata metallo:
Quo sine turpe nefas, et tristi morte piandum,
Carpere iter ducit, tam nil cum Cypride quidquam
Desultoria habet commune haec coelica. Tandem
Conspicitur revolans a gurgite pinguis Iberi.
Quem complexa sinu mater, “quid frons sibi laeta,
Quid vult risus?” ait, “vel quo diversus abisti
Ex oculis?” Volucer cui libans oscula natus
“Gloria magna,” refert, “parta est. Insigne trophaeum
Hispanis posui terris, nostrumque Philippus
Hesperiae princeps orae ter maximus arcum
Sensit, virgineoque calet nunc igne Britannae
Reginae, cuius proles Cyllenia suasit
Coniugium. Properato, parens, atque annue votis,
Et socios coniunge toros.” Vultuque renidens
“Hoc ago,” mater ait, “nec tu dilabere quoquam.”
Continuo non tarda ala se praepete librat
Lapsa polo, niveo qua lactea semita tractu
Candet, Londinique petit regalia tecta,
Succeditque hortis, Thamesis quos gurgite lambit,
Qui Corcyraei vincant pomaria regis.
Et nato comitata intrat secreta cubile
Regifico fartum luxu, quod fulva metalli
Bractea Dalmatici exornat, pulchrique tapetes,
Regia ubi grates reddebat virto Tonanti,
Qui fastu Arsacio tumidum fregisse tyrannum
Dignatus, solio fraudatam imissit avito.
Sicque exorsa, dedit tales de pectore voces.
Rara pudicitiae et constantis gloria mentis.
Quonam hic usque pudor pavidus, vacuique cubilis
Integritas perstat? Nunquam ne iugalia cordi
Vincula erunt, sociumque odio damnabis acerbo,
Heu nimium tibi iniqua, thorum? Labi ne potentes
Per te fortunas regni patiere, genusque
Stirpitus Henricum cadere? Ah procul ista facessat
A te tam saeva et damnosa calumnia! Quin tu
Reddere spem gentis, damnum sarcire iuventae
Labentis satagas: gravior mox ingruet aetas.
Non ideo tibi tale decus formamque venustam
Contribui, aut Pallas doctrinae munera rarae,
Non Musae eloquium, ut marceres coelibe vita:
Fata parant aliud, numenque his auribus hausi
Ipsa Iovis, nec tu fatis immota resistes.
Hesperio late dominatur in orbe Philippus
Carolides, tibi cognato de stemmate regum
Iunctus, gentis honos, spes, et votum unicum Olympi.
Imperium cuius iam suspicit accola Iberi
Divitis, et placidi Bethis, Rhenique bicornis,
Praenitidique undis Ticini, Scaldisque recurvi.
Ipsa sinu puerum fovi, puerumque papillis
Gratia lactavit, docuere Heliconis alumnae.
Quod Titus, orbis amor, quod Pyrrhus, fulmen in armis
Ingenium velox, sollers prudentia, prisca
Nobilitas, comisque decor, summa omnia in uno.
Suave micant oculi: frons alta, et pondera rerum
Ferre potens, umbratque genas lanugo tenella.
Hunc tibi consignat coelum, hunc consigno maritum
Alma Venus: labem hic generis praestabit, et ante
Lucida quam decies repararit cornua Phoebe,
Maternas feriet teneris vagitibus aures
Parvulus Henricus, matris qui ludet in ulnis,
Et molles risus iactabit, et oscula blanda.
O felix virgo, quum mutuo amore calebis,
Unum observabis, merito possessa marito.
Ipsa ego (dicam etenim) repeto coelestia templa,
Natales nobis sedes. Natumque relinquam
Hic vice depositi, tranquillae pacis amicum.
Ille novi ignaros ignis, primique caloris
Ille rudes docet, ac venis flammam imprimit altis.
Quumque dies veniet, quo pronuba pinus odores
Incendet (memori hoc dictabit Parca tabella)
Ipsa adero, Musae gnato comitata Hymenaeo.”
Ipse amor interea vires acquirit utrinque
Crescendo, ceu flos paulatim adolescit in hortis,
Quem cultura fovet, sol roborat, educat imber.
Saecula Abydeni iuvenis mirentur amores
Antiqua, et celeres superantia brachia remos,
Sestiacaeque canant flagrantes virginis ignes:
Mutuus at calor hic veteres transcendit amores.
Per mare velivolum fausto vectura Philippum
Alite, olivifera quam Bethis fronde revinctus,
Quam Tarthessiacis armarat Duria in undis.
Hic Batavum classis, contemptrix illa minarum
Oceani, exaequans immania templa profunda
Mole, sinus pandit velorum. Hic anchora dente
Ferrea mordaci Zelandica robora firmat.
Illic Tartareis puppis tonat Anglica bombis,
Aetherias imitata Iovis quum perfurit iras.
Et modo delassat lentis Neptunia remis
Arva, modo effusis velis effertur in altum.
Lenibus ah quoties Zephyris Africoque ferenti
Laxare invalidis optavit navita votis
Carbasa, in ingrata iussus statione morari!
Fervidus ascendit Titan, quum Sirius astro
Exurit sedes rabido: Callecia quando
Invicita, et frustra obluctans dimittere natum
Cogitur, Irenes placidae, mitisque Galenes
Delitias, curam ter magni Caesaris unam.
O faustum merito et Thracum de more notandum
Lucem, Romulidae hac Vitulam placasse leguntur
Laetitiae dulcis (nec enim vacat omine) divam.
Inde piis ornans altaria fumida donis
Puppim intrat liquido auspicio, stipatque carinis
Ingens argentum et magna famulante caterva,
Principibusque viris vehitur comitatus in altum.
Aspirat blandi genitalibus aura Favoni.
Namque pater coeco fremebundos carcere ventos
Clauserat Hippotades, iratum straverat aequor
Fuscina Neptuni trifida. Hic pistrice revectus
Hispidus ante rates Triton excivit aucto
Aequoreae sonitu conchae Nereidas omnes.
Atque Anthedonius vivaci gramine Glaucus,
Littoreaque alga redimitus tempora Nereus
Fluctibus extollunt capita, Inousque Palaemon.
Extabat toto Neptunia pectore coniunx,
Et pariter viridis Glauco, Panopaeaque blanda,
Et fidum numen curvis Euploea carinis.
Cymotheoque levis, Galathaea lactea, et alba
Leucothea Aonii suboles Athamantis, et uda
Cymodoce, Phorcique chorus numerosus in alto
Aequore ludentes ratibus gratantur amicis.
Ac placido vectas pelago, statione capaci
Tranquilli exponunt portus, qua Vecta minaces
Oceani insultus reflui nemorosa refringit,
Qua Thetis Antonae sinuato gurgite mordet
Turritae muros et propugnacula saeva.
Solvite: iam plenis spumantia dona Lyaei
Laeti haurite cadis: stratis Cerealia mensis
Ponite liba hilares, et adorea ponite, cives.
Publice aetherii lambat confinia coeli
Omnigenos ignis spirans per compita odores.
Thura sacris adolenda focis, pia numina divos
Exoret flamen, celebrem paeana canendo.
Neve dapes mensis saturae genialibus absint,
Tantae laetitiae testes. Baccheia laeti,
Infundant famuli non parcis munera dextris,
Sacchareisque pilis late omnis semita inundet.
Sutilibusque caput virgo redimita corollis
Impellat tremuli numeris socia agmina cantus.
Threicias citharas agite, et Phoenicia nabla
Vertite, Pieriasque lyras, et cymbla rauca,
Accendantque brevem Berecynthia tympana noctem,
Septiforique aures satiet cava fistula buxo.
Namque Caledonios portus atque hospita sospes
Littora magnanimus subiit cum classe Philippus.
Clarior haud venit victricia signa reportans
Nysaeus nigris superatis Liber ab Indis.
Quo regina die iam dudum saucia curis,
Pleno Deo tamen, eventus et certa futuri
(Tanta Deo innixam mentem fiducia coeli
Sustinet ignaram immergi) cecidisse tyrannum
Laeta, canente tuba regina edicitur, haeres
Regni, reginamque omnes clamore sequuntur,
Quando illi fasces omnis submiserat ordo.
Bis rutili solis duodenos viderat ortus,
Postera quum croceis Aurora invecta quadrigis
Purpureos vidit proceres multo agmine utrinque
Atria stipantes regum, promptisque paratos
Obsequiis. Cuncti gemmis, auroque trilici,
Et pictis lucent sagulis, ars daedala certat
Vincere naturam, quicquid prata herbida veris
Munere purpurei pingunt, hortique virentes,
Hic videas quicquid lapidum maris accola rubri,
Decolor aut Indus diverso in littore legit.
Divitias Arabum hic lustres, aurique feracis
Messici, et extremi quae mittunt munera Seres,
Et quas bis Afrum chlamydes saturaverat ostrum.
Quando sacro ritu commissa piacula lustrans
Antistes, votiva Deo libamina ponit,
Infula cui nitidis mordebat tempora gemmis:
Antistes, dignum cui vox dat Graeca coronae
Nomen, et auspiciis felicibus utile regni,
Et sacrosancta obiens antiqui symbola ritus,
Connubii nodo stabilis confarreat, orbis
Caroliden decus Hesperii, Mariamque Britanni.
Quis fando enumeret primorum gaudia patrum,
Omnigeni et coetus hominum, vulgique profani
Applausus laetos? Non si mihi ahenea lingua,
Non si centenis resonent mihi vocibus ora,
Et rigeat ferro pectus, canere omnia possim.
Astiterunt nymphae sacrata altaria circum,
Quas diversicolor, certo discrimine picta
Instita vestierat, praestanti corpore cunctae.
Quae verbis fuerint quibus usae, et fausta precatae,
Vati, Musa, refer. Fas vestro haec pandere mystae.
Coeruleam, ternique interstinxere leones
Ex auro, tali est sermone affata morantes.
(Fatidica hoc cecinit quercus, cecinere Sibyllae)
In quo naturae certant miracula, princeps,
Nunc noster gener, et regni spes maxima nostri.
Illa ego coeruleo quondam notissima crine,
Atque cutis vario maculosae stigmate plena,
Nunc cultu haud impar civili aut moribus ulli,
Cui dederant olim (fama est) memorabile nomen
Aeriae nimia spectatae albedine rupes.
Illa ego terrarum, refluus quas Doride salsa
Circuit Oceanus, princeps reginaque longe
Insula, quae nulli coeli bonitate solique
Cessero, lanigeri pecoris ditissima, foeto
Ubere dives agri, studiisque asperrima belli.
Hactenus incessi macie praelurida tristi,
Vitalemque bibit Dudlaei insania succum,
Exugens penitus venas, regnique medullas.
Hactenus ingemui, et corrupi lumina fletu,
Dum queror infelix orbam me stirpe virili.
Pristinus at (nil dissimuilo) vigor ossa subivit,
Postquam te aseicio, proles Lancastria, nostra
Progenies, vectum longinqua per aequora, natam
Exoptasse meam, ac face coniunxisse iugali,
In qua omnis viduae spes inclinata recumbit.
Tunc homini summam stellas affundere sortem
Pagina promittit Babylonia, quando supremo
Cardine coelivagi volvuntur clarius ignes,
Atque acie haud dubia feriunt, et lumine recto.
Tunc me felicem dicam, quum pondera rerum
Arbiter imperii summa in statione tenebis.
Macte animo iuvenis, macte o virtute, Philippe.
Me tutare opibus sociis animisque labantem.
Me stirpe et natam foecunda prole beatam
Anteauge decies quam Cynthia compleat orbem.
Vivite concordes cornicis saecula longa.
Hoc opto, haec superi non irrita vota sequantur.”
Aemula turrigerae Cybeles, et multicolore
Induitur palla, placidum sic ora resolvit.
Hesperiae extremae cognomine nota poetis,
Herculeis olim regio cantata trophaeis,
Nec minus Hespieridon hortis celebrata sororum.
Vicina occiduo soli, laeta ubere glebae,
Dives agri, dives pecoris, fulvique metalli,
Et rigidi venis ferri plumbique liquentis.
Malorum genitrix, sic meritum quibus aurea nomen,
Nobilis et vinis, qeis non Mareotica certent
Pocula, non Chii latices collesque Falerni.
Quam Tagus aurifluis scindit foecundus arenis,
Et clarum genti nomen facturus Iberus.
Quae complexa sinu numerosi pondera regni,
Sceptraque sustineo. Digressa Atlantis ab ora
Piniferi (imperii quondam qua symbola nostri
Alcides statuit, manuum monumenta suarum)
Occiduosque emensa sinus et gurgitis Indi,
Victrices aquilas, victricia signa sub Arcto
Oppositas gentes, diversaque littora movi.
Arboreisque comis qui pectunt vellera Seras,
Nascentisque vident primos Hyperionis ignes,
Prima adii, inventrix Perusaei nobilis auri.
Hanc talem, natumque sinu complectere digno.
Augusta, et sceptri moderatrix fausta Britanni,
Nunc etiam in magnam nostri volventibus astris,
Partem (haud invidia est) iure adventura iugali.
Parthenope merito titulo cum coniuge doti
Cedet, virgo, tibi. Mox consignabo triquetram
Sicaniam, antiquae (nil mentior) horrea Romae.
Addo etiam Solymi titulos et nomina regni.
Nulla noverca dies vestras, et nubila nulla
Conturbent taedas, pariter sed vivite laeti:
Arganthoniacis superet vivacior annis
Ille, et Cumanae tu vincas saecla Sibyllae.
Atque uterum partu solvat Lucina beato
Ante tibi decimum quam luna expleverit orbem.”
Pictum insigne ornant, sic voce effatur amica.
Dicta, et Iasoniae puppis bene cognita nautis,
Quae Tarthesiaco propior se tingere soles
Flumine conspicio, Cauro subiecta procaci,
Cui Deus, et melior rerum nascentium origo
Ius commune dedit cum Creta altrice tonantis,
Noxia ne nostris diffundant sibila in oris
Terrificae creti tabo Phorcynidos angues,
Et forte illati compressis faucibus atris
Viroso pariter vitam cum sanguine ponant.
En ego cum regni sceptro, Mavortia bello
Pectora, et horriferas hominum (nil fingo) figuras,
Qui cursu alipedes norint praevertere cervos,
Dedico, piscososque lacus, volucrumque paludes
Omnigenum lustris foetas, stannique fodinas,
Et puri argenti venas, quas terra refossis
Visceribus manes imos visura recludit.
Cuncta ego communi fidei dextraeque resigno.
Teque, Philippe, opto chara cum coniuge longum
Vivere concordes, Pylii ultra Nestoris annos,
Regali et decimum partu praevertere mensem.”
Omnigenum vario distincta colore leonum,
Nympha vigens firma laterum compage, modeste
Poplite curvato, verbis sic talibus infit.
Non impar (titulum regni fortuna negavit)
Tertia Romulei verbis vocitata senatus
Gallia, quam bifido Rhenus disterminat amne,
Quamque secas curvo Scaldis sinuose meatu,
Illustris toto claris mercatibus orbe.
Ipsa tuum numen, iussu genitoris, adoro,
Me tibi do, dedo, generose Philippe, tuaeque
Coniugis unanimi arbitrio. Communibus armis
Immineant si qua Scoti Pictique dolosi,
Aut malegrata, tamen concedens Francia regni
Iure Anglis, saevas armorum concitet iras,
Propulsare potens et classe et milite quicquid
Hostile est, adero, et praesente ope mutua tradam.
At quia fatidici est aliquid summo ab Iove nobis,
Penelopen casta et constans Alcestin amore
Et vincas Nioben partu, regina beata,
Atque aviam factis claram immortalibus aeques.
Fortuna Augustum, Marcum pietate, Philippe,
Traianumque tuum superes virtutibus opto,
Ac patriam obscures famam victricibus armis.
Vestraque ceu nodo coniungat mutuus ardor
Pectora Lemniaco, veluti magnesia cautes
Illigat, et vinclo chalybem retinere tenaci
Assolet, aut adamas ferrum insuperabilis ab se
Dimittit nusquam. Sic nodo perpete amoris
Illicium liget ac confirmet pectora amantum,
Et tibi quod voto regina optatius omni est,
Antea quam decies fraternis ignibus orbem
Delia complerit, gremio vagire puellus
Materno incipiat, patrem et placido ore referre.”
Et litui incurvi sonitus laquearia templi
Perstrepit, ingeminatque Echo vocalis imago,
Respondant valles felicia nomina regum.
O si Maeonidae divinos fata labores
Exaequare darent, Andinave carmina nobis,
Quo digne historiam possem pertexere rerum!
Iustitiae ancipitem ut gladium Penbrokius hero
Darbaeusque comes, regali stemmate creti
Ambo, Marte, ambo, et clari castrensibus armis,
Praetulerint pompa solenni regibus: utque
Vindice perfidiae vel sola mente receptae
Carolide torque ac pericneme, insignitibus aureis
Quae posuit fidei spectatae symbola nota
Edwardus, de quo stirpem deducis avitam,
Indueris: vel quas epulas, quae fercula luxus
Conturbator opum, et ganeata palata coquorum,
Regifico aptarint fastu. Sed lege tenemur
Nostra, atque haec melius, quibus haec tam cura diserta
Incumbit, dicent: vos caetera pandite, Musae.
Torqueretque breves Veneri sacer Hesperus ignes:
Accendunt noctem funalia ludica opacam.
Terpsichore et nymphas et virginea agmina iunctim
Combinat, choreasque cient tellure recussa:
Alternisque pedes tendunt, repedantque novoque
Schemate congeminant, obliquaque zeugmata iungunt.
Adfuit hic aures demulcens murmure Terpsis,
Et rapiens animos Thymele, viridisque Thalia,
Atque Erato recte saltandi prima magistra.
Phemius et fidibus canere et modulamine vocis
Flectere cuncta potens, amborum stemmata regum
Pangit, ab Edwardo, qui nomine tertius audit,
Incipiens, geminos ortus corrivat in unum,
Ceu pater Oceanus fons est, pariterque fluentorum
Alveus, a quo ortum ducunt, quo cuncta recurrunt.
Parca Iovis solio affigit, quod quaeque ferat lux
Dictantem scripto) Mariaeque cubile subintrat.
Cumque illa facilis Iocus atque Thalassio, Musae
Pieridos natus, Graii dixere Hymenaeum.
Quem Venus alma ducem thalami praefecit amoenis
Auspiciis, taedam pinguem tetigisse virorum
Hoc sine fas nulli est. Syrio fragrabat amomo
Tota domus quacunque intrant, spicaeque Cilissae
Ambrosiis nimbis, Phariique aspergine cyphi.
Adfuit in comitum numero et Concordia comis,
Expressum gestans cornicis symbolon auro.
Pronuba quinetiam Iuno, et quae Cinxia fertur,
Tergeminaeque deae Charites, Iunonia et Hebe
(Sic aetas viridem vocavit prisca Iuventam)
Adfuerant. Prompte expediunt sua munia cunctae,
Quando ecce ingreditur thalamum regina iugalem
Qualis quae sequitur pelago Titana cadentem
Stella Dionaeae Veneris, nitidissimus ignis,
Aut qualis violas inter caltasque rubentes.
Purpureus foliis Amarantus mollibus extat.
Dictorumque fidem nuptae refricare tenacem
Institit. Illa deam agnovit, roseoque rubore
Accendente genas memorem testatur honorem,
Depositique monet vultu pudibunda venusto.
Nec mora, despoliat zonam, cinctumque resolvit
(Virgineus quamvis pudor, ingenuusque reistat)
Cinxia, et Herculei inspirat vim roboris Hebe.
Gratia pactibus redimivit tempora sertis.
At Fescenninos alacer Iocus atque Hymenaeus
Exclusere sales, lacivaque carmina, lege
Amsancta, quicquid mordax foedumque vetantes.
Ipsa torum verbis conceptis consecrat alma
Uranie, et faciles in vota cupita vocavit
Caelestes omneis, facilesque precata labores
Lucinae exoptat, novies quum exegerit errans
Curriculum Phoebe. Votum Concordia firmat.
Inspirant leni lustralia verba Camoenae
Concentu, faustumque iugum felixque precantur.
Artifices operas labor, indefessaque cura,
Dum studio certat magni, ingentique paratu
Excipere augustum frontem populosa, Philippe,
Londini urbs, festosque tibi decernere honores.
Fervet opus, veluti furvo si quando sub antro
Aera Iovi Aetnaei fratres Liparaea retractant.
Regali passim consurgunt pegmata fastu
Aedificata, altum ferientia vertice coelum.
Arduus hic quadrupes efflare e naribus auras
Creditus, assultans phaleris praesignis et auro,
Bellerophontaei pennas sibi deese volucres
Indignatur equi, eniti nec posse sub astra
Daedalea arte dolet, picto sessore Philippo
Dum gaudet, crispansque iubas temere alta ferocit.
Hic tibi paciferas nectit Victoria lauros.
Romulei duces, Troianus origine Caesar.
Scipiades, Magnusque tibi, assertorque Camillus
Concedunt, condunt enses tibi iure, Philippe.
Illic quatterni ostendunt sua fata Philippi,
Virtutem Macedo, baptismi semina primi
Clarus Arabs, e nota Boni potioraque gazis
Nomina Burgundus referens, Audacis et alter.
Hic trahit illicibus numeris modulisque ferarum
Agmina Threicius quercetaque montibus Orpheus.
Parte alia ramis diffusa patentibus arbos
Tertio ab Edwardo radices egerat altas,
Quae geminam stirpem Mariae magnique Philippi
Exortu illustrem et claris natalibus edit.
Hic prono Icarios imitatur pondere lapsus
Extentum librans per restim corpus Iberus.
Ardua parte alia referans se machina nympham
Demittit, regum aptantem cervice coronas.
Nec tacitum omittam vultu te, Edmunde verendo
Antistes, vitta crines gemmante revinctum,
Sacrantem reges Panchaei thuris honore,
Atque receptantem sacri inter limina templi,
Talibus orantem dictis, placidumque tuentem.
Depulsor, merito Alcidae cognomine nobis
Dicende, et nostris adytis succede, sacrisque
Perfruitor. Tu macte animo, rediviva ope vestra
Increscat pietas. Sic aetheria itur ad astra,
Hoc revehes pacto Saturnia saecula nobis.
Roscida sic fagus producere mella, natare
Lacte amnes, Ceres incultis exurgere campis,
Vulnificique uvas gravidas producere sentes
Incipient, rictumque lupi non agna timebit.
Dum bona spes et cura vigil simul uret amantes,
Et magno accipiet Thamesin gremio Amphitrite,
Te nostra invictum delubra, Philippe, loquentur.
Carolidae nomen discent haec reddere saxa.”
(Tartarea hanc primus conflaverat arte Pyracmon)
Pulvere sulphureo buccas obfarta patenteis,
Fulmineum ruit ore globum, qui ferreus alvo
Sederat interiore latens, tonitruque minaci
(Horrendum) aetherios ignes mentitur, Olympus
Quo sonitu immugit, penitusque exterrita tellus.
Tristis Hyas non tam spisso terram obruit imbre,
Nec tam consertis Pleias furit aspera nimbis,
Machina quam crebris durum tonat aenea bombis.
Insignes titulis proceres, sanctusque senatus,
Et clari heroes, generis quos fama vetusti,
Aut vitae laudatus honos evexit in altum,
Atque apices fidei, purae quos relligionis
Cura manet, longam seriem pompamque trahebant.
Post quos regali fastu ornatuque superbo
Pergunt, cornipede invectus Rex aureus acri,
Et iunctim socio lateri regina subhaerens.
Iactabat solito Titan rutilantior ignes,
Et leni Zephyrus nigrantia nubila flabro
Dispulerat. Rabidi cessarant murmura ponti,
Et Thamesis viridi praecinctus tempora iunco
Iam refugos Nerei linquens nitidissimus aestus
Exerit os alveo, et reges miratur euntes.
Obsidet artificum numerosus strata viarum
Coetus, quos vel opes numero exemere potentes,
Vel meriti dederunt plebi praecellere honores.
Effusi passim festa in spectacula, stipant
Compita cirrati pueri, facilesque puellae,
Augustumque omnes laeto clamore salutant,
Atque aliquis media in turba sic fausta precatur.
Addite rex salve, communia sceptra Britanni
Orbis iustitia merito recture salubri,
Parcito subiectis clemens, duroque superbos
Frenato imperio, et laetae sequere otia pacis.
Nempe sagittipotens tandem te rege vigebit
Anglia, et antiqui reddentur saecula metalli.
Per te armis toga succedent, fornacibus enses
Sudabunt calidis conflandi in sarcula, hastas
Integet umbriferis vitis frondosa racemis.
Nimirum Pax alma, oleae quae termite gaudet,
Impia Bellonae franget molimina dirae,
Ferreaque occludet gemino sua limina Iano.
Tu vero, seu nunc mortaleis fallere sensus
Iuppiter, armigera et vectarier alite gaudes,
Seu te aliquem superum mutata dixero forma,
Aeternum hos populos Arctoo quotquot in orbe
Vivimus, et rege consilio, et rege legibus aequis.
Nec fraudare tuo veniat tibi dira cupido
Numine venturam sobolem, serosque nepotes.
Inde tuo nutabundum sub pondere dextrum
Axem fac serus repetas: tunc sat cito gratam
Excipiet molem convexi regia coeli,
Qua se Tyndaridae complexi mutua fratres
Alternis vitam mutant, lucemque resumunt.”
Navita coeruleus gaudet, regale subintrant
Leucaeum reges (dederant memorabile quondam,
Atria quae nivio candebant marmore, nomen)
Quod Thamesis, prima est cui gloria pascere olores
Ledaeos, rauco pronus subterluit aestu.
Principis, et nexus Hymenaei rite peractos,
Londinique heroa suum cecinisse triumphum
Musa dedit, quae nunc lassata excedit arena,
Et spatium ceditque locum maiora canendi
Vatibus, intonsi quorum praecordia foeta
Accendit Phoebi numen, venamque beavit.HADRIANUS IUNIUS CANEBAT
Finis
