Tessera caerulea - commentariolum. Tessera rubicunda - nota textualis. Tessera viridis - translatio
GOTHRIO, LEONARDUS
GOT.
Nunquam aedipol coenavi uberius, nunquam ecastor potavi largius, nunquam
mehercule acceptus sum hilarius, nusquam profecto victitarem libentius.
Servuli intus 
miseri, quocunque me recipio, occurrunt laeti, salutant, adventum
gratulantur. Alius,
“Salveto, suavissime Gothrio.” Alius, “Ut tecum est, noster Gothrio?”
Alius, “En tibi
cyathum vini, Gothrio.” Tum saltatores intus quos praebent iocos! Alius
sic pedes 580
circumplicat, alius sic sese in gyrum torquet, tum post singulas
confectas choreas clam
secum in aure susurrant aliquid. Sed ille imprimis, qui primus incedit,
loquendi cum
Iulia nunquam finem facit.
LEO. Servum Pantomagi Gothrionem video, nebulonem
hunc
aliquantulum lubet
ludere. Quasi boni quid evenerit loquar magnifice. Dii immortales, cui
homini uno die 585
dedistis plus qui meruerit minus? Quot me laetitiis iste oneravit dies!
Laude, lucro, ludo,
feriis, pompa, potationibus, saturitate, gaudio! Iam vel amico prodesse
possum vel
inimicum perdere.
GOT. Euge basilice. Regem hunc esse oportuit.
LEO. Proin omnes admonitos volo ut abscedant,
discedant, recedant, concedant de 590
via. Nam meus est pugnus sagitta, tormentum cubitus,
caput aries, pes equus
indomitus.
GOT. Gestio hunc equum agitare. Itane ferocem hordeum
reddidit? Holla, caballe.
Hem quid? Tune eras, Leonarde? Ignosce obsecro, equum te esse credidi.
LEO. Hem parasitorum decus, tune hic eras? Sed quis
inde egreditur? Ignosce 595
obsecro, asinum te esse credidi.
GOT. At pol ego te hodie si cepero, asinus ut sum
equi
dorsum premam.
LEO. Gratia gratiam parit, quod grato fit non perit.
Iam vero, Gothrio, quia me
prior provocas, obsecro mecum ut redeas in gratiam.
GOT. Age, Leonarde, quia me prior rogas, aequumque
adeo
postulas, cedo actutum 600
manum.
LEO. Hem manum? Non placet conditio, cedo mihi fidem.
GOT. Nullam habeo. Tandem (quod virum vere magnanimum
decet) quam ulcisci
non possum mitto iniuriam. (Intrat Fredericus.) Sed quis hic
est
qui ab Alphonso
egreditur? 605
LEO. Id tute videris. Ego iam satis sapio.
FREDERICUS, LEONARDUS, GOTHRIO
FRED.
Wajner sal ick habben min ghelt van min liver hart?
LEO.
Tu illum adito solus, ne me videat.
GOT.
Ut tecum est nunc, min liever hart?
LEO.
Vocato obsecro, Gothrio, tibicinem.
610
GOT.
Potesne, Frederice, saltare ad tibiam?
FRED.
Maxime, maxime.
GOT.
Heus, tibicen, exi ocyus. Potesne inflare Heauton Timorumenon
?
LEO.
Age, asine, sona quod lubet.
FRED.
Itane, Ich sal te hebben. Iam mihi caput et oculi dolent,
heus
quo ruit mundus?
615
Hui torquetur in circulum. Hem quid video?
LEO.
Quid vides, obsecro?
FRED.
Oh deos deasque potantes in convivio. Ecce ut Mars praebibit Veneri.
Id
Vulcano non placet, vide ut frontem contrahit.
GOT.
Daemones hunc, non deos, vidisse autumo. Sed numquid hic cubabis,
620
Frederice?
FRED.
Quid ad te? Si libitum est, volo.
GOT.
Vide ut procumbit humi bos. Surge, bellua.
FRED.
Da mihi paulisper veniam, etiam hic volo quiescere. (Exeunt
personati.)
LEO.
Sine quiescat usque in crastinum. Sed quis hic sonitus? Personati
exeunt.
625
Ego me hinc subducam callide.
GOT.
Quid? Leonardus quonam aufugit obsecro? Heri hunc credo pudebat sui.
PANTOMAGUS, GOTHRIO, FREDERICUS, LEONARDUS
PANTO.
Nunc est ubi et quid possim ostendam, Gothrio, et mihi sempiterne
Alphonsum devinciam. Quod si facio, ut me facturum scio, aditus mihi
facilis patebit
ad Iuliam. 630
GOT. Quae, here, orta tam subita occasio, ut tu hic
artem ostendas tuam?
PANTO. Alphonsum nuper vetus morbus corripuit. Iam,
ut
solet, graviter laborat
calculo, et compendiarium quo reperiat remedium me persuadente sese
secari cupit.
GOT. Secari? An dolorem qui ferre poterit?
PANTO. Ego illum in altum somnum coniiciam. Proin tu
aquam mihi affer 635
sopiferam, illam inquam confectam ex opio, in pharmacoterio repositam
invenies in
fenestra a dextris. Atque audin’? Propera.
GOT. Iam hic ero, cum illic me esse senties.
PANTO. Iocum res non postulat. Serio propera.
FRE. Ita ita, propera. 640
PANTO. Hem quis ad aures sonus advolat? Nullus hic
prope est. Iam te, bellua,
irretitum habeo. Aliquid feres, rivalis suavissime.
FRE. Heus, Leonarde, extingue lumina. Haec meam mihi
quietem impediunt.
LEO. Leonardum quis vocat? Frederice, quid agitur?
PANTO. Quis vocat? Quem nominat? Hem profecto
Fredericus est.
645
FRE. Cras curabitur.
PANTO. Quidnam, obsecro?
FRE. Ut medicum ulciscar probe.
LEO. Quid tu? Tu herum veneno sustulisti, pessime?
PANTO. Tu illum tolle si voles, ego hunc non sustuli,
et vivit adeo. Num aegrotas, 650
bone vir?
FRE. Cedo mihi matulam. Quid stas, asine?
PANTO. Matulam? Quid opus est?
FRE. Quin das inquam matulam? Iam ego credo lectum
comminxero.
PANTO. Hic homo profecto totus madet vino.
655
LEO. Vino? Monstrum hominis, apage. Quasi sic soleat.
GOT. Nunquid tibi Pegasus, here, non videor, qui ad
te
tam cito advoleraverim?
PANTO. Cedo aquam. Sed quid id est quod exit Amerina?
FREDERICUS, LEONARDUS, AMERINA, PANTOMAGUS, GOTHRIO
AME.
Orat te multum herus, Pantomage, ut nisi molestum sit, cras ad eum
redeas.
Modo dormire coepit suaviter, vultque adeo si potest hac nocte
quiescere. 660
PANTO.
Bene est, Amerina, eum dormire gaudeo, ergo ad eum cras mane
redeo.
Interim tu hanc aquam asserva, qua tum opus erit.
FRE.
Ego te probe audio, ne ad me cras redeas.
AME.
Obsecro, quid noster hic agit Fredericus?
PANTO.
Ut fungus madet vino! Turpissimam vide belluam, et quae vidisti mea
causa
665
narrato Iuliae.
LEO.
Visne, here, eamus hinc domum?
GOT.
O pulchellum puerum, iam infans ire occipit.
LEO.
Quis te iamdiu morbus, here, tenuit?
FRE. Κακοστόμαχος sum, tum vertigo caput tenet.
670
LEO.
Imo te credo morbus comitialis corripuit, quibus capras dicunt
plerunque
obnoxias, ita repente paulo concidisti prius. Sed ego tibi medicabor
optime. Ito hinc
recta domum, quiesce moderate, caveto a salsis cibis et a potu nimio,
convalesces cito.
Probatum est. Quid ais?
PANTO.
Quid ego tibi multa dicam? Asinus auriculas movet.
675
GOT.
Tetigisti hominem. Iugulasti prope.
PANTO.
Nunc tempus est nos hinc abire. Gothrio, quo nunc is?
GOT.
Taedam hinc affero et chlamidem.
PANTO.
Tum tu telum aliquod roga mutuo, quo nos si opus sit defendamus in
via.
Nam tam sero ambulare periculum est, ei praesertim qui aufugere non
didicit. 680
GOT.
At prope sunt aedes.
PANTO.
Quid tum? Qui timet sapit. Mores ego hominum expertus sum satis, nolo
me cuiquam inermem obiicere.
AME.
Ecastor, Pantomage, prudenter facis. Sero sapit, qui post vulnus
sumit
clypeum. Praevidere et providere sapientem decet.
685
PANTO.
Edoctus saepe metuere didici. Sed quid ille eduxit?
GOT.
Gladium Scavolae.
PANTO.
O quam te ego iunior charum habui!
AME.
Itane, Pantomage? Telum tam perite versas?
PANTO.
Nihil est praeut possem, cum iuvenis adhuc essem.
690
AME.
Mihi pol iuvenis videris et vultu et robore.
GOT.
Et mihi quoque fortis tergo non pectore.
PANTO.
Omnes defensionis modos, Amerina, noveram, et caesim et punctim
ferire
didici.
AME. Satis est, Pantomagie, iam tuas vires video.
695
PANTO.
Ah, Amerina, et hii iam mortui sunt.
AME.
Quid mortui?
PANTO.
Prout fuerunt, mea delicatula.
GOT.
Pol videtis quam nihil possit herus.
PANTO.
Nunc hercule obsecro, postquam videas qui siem, ut meam causam agas
700
apud Iuliam.
AME.
Spondeo me collaudaturam te secundum virtutes tuas.
PANTO.
Bene facis, Amerina, referetur tibi a me gratia. Quid <de> Iulia? Nunquid adhuc
cubitum abiit?
AME.
Imo intus ahuc sedet cum Scaevola.
705
PANTO.
Saluta igitur eam meo nomine, et dic me osculari locum ubi
sedeat.
GOT.
Unum, obsecro, adde mea gratia.
PANTO.
Quid illud, Gothrio?
GOT.
Et partem item eam, qua cum sedeat.
PANTO.
Itane tandem, verberea statua? Adesdum.
710
GOT.
Non hercule nisi ignoveris.
PANTO.
Pol ni illam amarem unice, nunquam ego hoc tibi scelus ignoscerem.
Iam
vero eius causa fero aequius. Bene vale, Amerina, atque memineris
mei.
AME.
Et tu, Pantomage, et memineris herae.
PANTO.
Meminero. 715
AME.
Hac nocte se venturum ad heram promisit Erophilus, quem Iulia
expectat
sollicite. Atque eccum Pantaleonem.
PANTALEO, AMERINA
PANTA.
Satin’ tuta omnia? Nullusne insidiis locus? Speculatum huc herus me
praemisit meus. Atque eccum Amerinam. Ut se res habent nostrae?
AME.
Bene, Pantaleo, atque ut cupio maxime, Alphonsus aegrotat, atque in
720
remotis aedium partibus cubat. Noster autem Cerberus lassus stertit
Sanno, coqui
quiescunt, ego custos relicta sum aedibus. Iam introibo. Herus tuus
cum advenerit,
hanc iube fenestram pultare placide. Id erit signum ut intromittatur
illico.
PANTA.
Faeliciter omnia. Sed quam hic gestas aquam?
AME.
Nescio. Eam mihi servandam Pantomagus dedit. Vale, Pantaleo.
725
PANTA.
Et tu, Amerina. Sed audin’? Ne, obsecro, hac nocte somnies.
AME.
Nihil id quidem est. Nunquid nil postulas amplius? Nimis hic diu
maneo,
id metuo ne miretur Scaevola.
PANTA.
Bene res successit. Ecce concurrunt omnia. Alphonsus aegrotat,
dormit
Sannio, Amerina foribus relicta ianitrix. Cui dii sunt propitii, ei
non esse iratos puto.
730
EROPHILUS, PANTALEO, AMERINA
ERO.
Ecquis hic est? Nunquid explorata omnia?
PANTA.
Here, infaeliciter. Nam si paulo venisses prius, Amerinam reperisses
hic ante
fores, sed tamen dii te servatum volunt.
ERO.
Quid ita, Pantaleo?
PANTA.
Alphonsus aegrotat, Sannio quiescit suaviter, Amerina custos relicta
est 735
foribus, et te hanc iubet fenestram pultare placide.
ERO.
Nescio quis invadit animum repente metus. Discede, timor, degeneres
animos
arguis. Sed quid autem? Iuliae, non tibi, times. Perge timere. Arguit
amorem metus. Nam
in me inimicum quicunque facit impetum, cominus aut eminus vi victus
cadet. Ergo quid
metuam? Fortes fortuna adiuvat. Fenestram hanc quam iussit feriam
leniter. Vos, dii
740
deaeque, sitis auxilio mihi. Sed quem divinum audio, Pantaleo, sonum?
Ipsa est, deae
vocem agnosco meae, mortalem foeminam vox ista non sonat. Iam pergam
quod praecepit
exequi. Sed eccum Iulia est, omen placet.
PANTA.
Eccum, here, Amerina fores aperit.
AME.
Ite intro caute, ne quis exaudiat cavete.
745