Tessera caerulea - commentariolum. Tessera rubicunda — nota textualis. Tessera viridis — translatio.
EPIGRAMMATON CENTURIA VI
Dedico vota Deo, tibi, Carole, dedico versus.
Det Deus ut Musae sit tibi cura meae.Contendunt pietas, probitas, sapientia, virtus
In te quae primum debet habere locum.
Haec clarum, facit illa Deo te, Carole, charum,
Te facit ista probum, te facit ista pium.
Macte age! Quae victrix? Nulla: a te scilicet illa 5
Quae vicit, dono vincitur ipsa suo.Nec lege quae iubeo, nec quae te iusserit alter,
Sed lege quae genio sunt mage grata tuo.4. IN LEONEM EIUS NOMINIS PONTIFICEM
Non ego quod dici voluisti bestia miror,
Miror quod dici vis Leo, cum lupus es.Iucundus, probus, innocens, amicus:
Lingua doctus utraque, Cyclice, unum est,
Sed magnum vitium quod es poeta.Quod fumo facias potos, an dicere petun?
Quin ego te potum rectius ergo vocem.
Do-Bacco potum dicis, quando ebrius ille est.
Sic fumus fumo pellitur iste tuo.Quamvis expresse nobis sacra pagina dicat
Quod melius semper sit dare quam capere,
Quod capere est melius dives contendit avarus,
Nec tantum ille capit, sed capit atque rapit.
At dare si non vult, capere et vult omnia, tandem 5
Quin laqueum collo sic capiatque suo.Non amo coniugium hoc ubi non communia utrique
Sunt bona: nam si vir dixerit “haec mea sunt, ”
Uxor et “haec mea sunt,” poterunt dicere forsan,
“Et puer hic meus est, illa puella mea.”Quod vino madidis detur tobacco, vocare
Do-Baccho cur non rectius ille solet?10. AD ANDREAM AEDIUM PHILOSOPHUM
Seu sis Αἴδιος, seu denique diceres Αἰδώς,
Conveniet meritis nomen utrumque tuis.
Hinc honor est, illinc post omnia secula vives.
Ambo cape, aeternus sic tibi crescat honos.Me solum invitat, quoties invitat avarus.
Invitat quoties solus et ipse domi est.
At quoties multos ad coenam invitat amicos,
Nunquam ego sum tantas iussus adire dapes.
Cur facit hoc, quaeris? Quia sum bene cognitus illi. 5
Malim ego sed coenae cognitus esse suae.Quisnam, Hannaee, tibi veteri pro stemmate certet,
Gente a Romulidum gens tua quando venit?
Hannaei emicuere duo, vatesque sophusque.
His etiam Hannaeus tertius esse potes.Virtutem non taxo tuam, vis noscere quaere?
Est quoniam virtus est tibi nulla, sapis?Cur, obtrectator, mea sic epigrammata torques?
Cur laceras vultu singula ridiculo?
Hic male stat versus, minus est vox illa Latina,
Hoc ais, est durum, vel nimis improprium.
Ne vel et unus apex te praeterit: omnia carpis. 5
Scilicet haud nosti quae bona quaeve mala.Quod facile haec tua fama queat super astra volare
Credo, nam levis est, nec grave pondus habet.Qua sic incedis, qua pes tibi pelle superbit,
Olim erat haec pellis foetida, Gaure, bovis.
Miror ego qualis feriat tibi pectora fastus,
Cum me sic clauso vertice praetereas.
Quin videas quid agas, veterem nec temne sodalem. 5
In non est alia bos nisi pelle sua.Hic mundus quam sit nosti, Archibalde, malignus,
Pro se quisque facit singula, nemo suis.
Nunquam erat, aut nunc est fratrum quoque gratia rara.
Gratia non rara est sed tua chara mihi.Vendere is non vis carnem, tunc claude macellum,
O mulier. Mammas scilicet abde tuas.19. HENRICI MAGNI GALLIARUM REGIS EPITAPHIUM, PROSOPOPOEA
Exiguo natus regno, regna ampla reliqui,
Sed si vixissiem, quae magis ampla foret.
Insidiae veture minas. Nam Martius ensis
Non potuit, non me tollere aperta manus.
Visa ut ad extremum perducta potentia culmen, 5
Tum sensi insidias, insidiose, tuas.Progenies generosa Iovis, sis regia coniux
Anna aliis. Regi es sed Διὸς, Anna, tuo.21. AD GUALTERUM STUARTUM REGI IACOBO AB INTERIORI CUBICULO &c.
Nobilibus prognate viris, cui numine fausto
Virtuti eximiae splendida fama nitet,
Macte, viam ingrederis, video, per quam itur ad astra.
Succedant meritis o mea vota, tuis!
Steuarti ut proprium primi est pro nomine nomen, 5
Illius in sortem sic tibi et omen eat.Dicis poetam furere. Concedo, furit.
Nempe in prosodia, tu at in prosa furis.Disticha quod mihi sint epigrammata, Livide, rides,
Et dicis nimium quod puerile forent.
Disticha sunt, fateor. Non sunt tamen illa Catonis.
Ne timeas, mores non ego carpo tuos.24. AD GUILIELMUM ALEXANDRUM A MENSTRY, EQUITEM &c.
Tres quondam tragicos iactaret Graecia vates,
Aeschinem, Sophocleum, misogenemque suum.
Sed quanvis unum iam Magna Britannia vatem
Iactet Alexandrum te, tribus hisce parem.
Sed nec et esse parem tantum, sed et esse priorem 5
Te, si non annis, dixerit esse animis.Invidia nemo sine nascitur, Aulice, dicis.
Invidiam mavis quam miserer mei.26. AD IOANNEM MOYLUM ARMIGERUM
Desinat esse Maro qui tam sese esse Marorem
Iactatet, et nomen nesciat ille suum.
Vel Maro si vult esse Maro, tentum ille Latinus
Sit Maro. Nunc Anglus qui Maro, Moylus eris.Rex licet ad claudum mittat, vix ille veniret.
Qui veniat? Pedibus nam caret ille suis.28. AD ROBERTUM FALCNARUM A BELLANDRO
Falcnare delicium Bellonae et fulgor Enyus,
Et triplex circa qui grave pectus habes,
Cum robor, falcemque sonent simul ἄνδρ᾿ et Ἀρῆα,
Hec tua quae tibi sunt nomina magna tibi.
Bellacem te nemo neget, sed gloria summa est 5
Haec tua: cum miles sis, pia corda geras.Affert ad mensam nobis ancilla placentam,
In se quae cervi pingua crura tenet.
Tu, conviva, mihi cur affert coniice. Tantum
Affert ad mensam rursus ut inde ferat.30. IOANNIS DUGLASII POETAE EPITAPHIUM
Qui primus nostris animos in carmina Musis
Addidit, et sacras tangere iussit aquas,
Gloria Pieridum iacet hac Duglasius urna,
Et cor, et nostrae corpus amicitiae.
Hos ego cui versus et debita iusta repono. 5
Aeterna officii ceu monumenta mei.Glauca, tuos dulci crines dum spargis odore,
Hoc non immerito, tu mihi crede, facis.
Non illi sunt Glauca, tui, tu calva; sed empti,
Suspensae aut crines, aut meretricis erant.De coniugatis multa multi disputant,
Pluresque plura sentiunt.
Mihi ad videtur optimum connubium
Ubi maritus imperat.33. IN BIBONEM
Nunquam te potasse foras tu dicis, et hoc est,
Non potas quoties te, Bibo, nemo vocat.Coniuge cum socii cubat, et communia dicit,
Quod sint amicorum omnia.Quis, rogo, tam stultus, quis tanque erit ille supinus,
Mystam qui possit te, Cacozele, pati?
Tene aliquis crassa clamantem voce cathedra
Sustinet, aut quae non scis, Cacozele, loqui?
Si toga, si decimae, faciunt si munera mystam, 5
Ut tu, sic mystes mulio et esse potest.Doctus es, at poteris tamen hoc fortasse negare.
Sis ergo indoctus, nonne negare potes?37. AD MARIANUM
Si tibi dona darem, de divite ditior esses.
Nil tibi do, dives nam, Mariane, sat es.Doctus, nobilis es, disertulusque.
Esto nobiliorque doctiorque
Et disertior, at quid est hoc ad me?39. GAVINI DUNBARI, ARCHIBALDI AVI SUI FRATRIS, EPITAPHIUM
Praeceptor, praesulque, et cancellarius idem,
Regis, Glasgowae, qui patriaeque mea
Auxi, alui, iuvi, sortem, pia pectora, regnum,
Ingenio, sacris, consilioque bono.
Tutus, amans, orans, inopes doctos Deumque. 5
Lustra decem vixi, florui, et interii.40. ACADEMIA ABERDONIENSIS A PROAVI SUI FRATRE GAVINO EPISCOPO IBIDEM CONDITA
Iam quod Aberdoniae doctis academia mystis
Floreat, et celsum tollat in astra caput,
Ut labor ille sui, nunc sit laus ista Gavini.
Hic posuit tantae prima elementa scholae.Circa Aberdoniam tumidis Dona labitur undis,
Turgidus, et nullis traiiciendus equis.
Huic pontem hic praesul fecit cum condere, nunquid
Ostendit verum se fore pontificem?Pons Caii quondam, sed nunc pons ille Gavini,
Sic celeber fama tempus in omne sua.43. AD IACOBUM ADAMSONUM THEOLOGUM A PENNIGAM
Oblitum me forte tui, sacra munera mentis,
Adamsone, tuae posse silere putes?
Doctus est et prudens, Christifidusque minister.
Hoc ego si sileam, fama silere nequit.44. ROBERTI ROLLICI THEOLOGI EDENBURGENSI MORS
Rollici aethereas emigratura per auras
Cum foret ad summum mens pia, pura, polum,
“Mens mea, perfer adhuc te caeco hoc carcere claudi.
Exibis iam iam libera, carpe gradum.”
Dixit, et erumpens tota compage soluta 5
Corporis exanimi, mox videt ora Dei.45. NUPTAE NOSTRI SAECULI
Propter opem quondam est homini data foemina. Nunc est
Non data propter opem, sed data propter opes.
Propter opes, vel propter opus iam ducitur uxor.
Pulchra ut propter opus, pessima propter opes.46. AD HOMERUM
Olim εὐκνήμιδας qui dixisti semper Ἀχαίους,
Anglos iam tales dicere iure potes.Non mutat anno vestem in integro suam.
Si causa quae sit quaeritis,
Est vestis una scilicet solummodo
Et singularis Maevio.Quid mihi iam prodest quamvis ab utroque parente
Stirpibus innumeris nobile stemma traho?
Et pater et mater claro mihi sanguine creti,
Sic horum matres, sic etiam patres.
Sic etiam affines demum et genus omne meorum, 5
Vates interea nil nisi pauper ego.49. AD DOMINAM ANNAM GORGEAM &c.
Est tibi rara fides, pietas, prudentia, candor,
Et forma, et formae gratia iuncta suae.
In te una virtus omnis sic una virescit,
Ut dubium sit ne haec, sitne vel illa prior.Mens tua sitne manus melior vix dicere possum.
Mens tua multiscia est, est medicina manus.51. AD RICHARDUM CARUM AB ANTONYE
Seu placet historicos imitare, aut arte poetas,
Aut legum obscuros enucleare locos,
Omnibus excellis. Dubito sin Livius alter,
Sin Maro, sin alter Papianus eris.
Sed cum et multiplici lingua praecellis, et alter 5
Sic etiam carus Scalliger esse potes.Non miror si nomen habes, Care inclyti, cari.
Rara enim quae sunt omnia cara vocant.53. AD W. OGSTONN, ALEXANDRI VODNEI PYLADEM
Esse anagramma tuo cum te vult οὐδένι Gνωστόν,
Ut Pylades socio dicitur esse suo,
Quam bene sic vivis! Nam qui non cognitus ulli,
Ille latet. Latitat qui bene, vivit item.54. IN QUENDAM CUIUS NOMINIS ANAGRAMMA EST VILIS NOTUS blue
Non opus est ponam chartis tibi nomen apertis,
Nimirum es vilis notus ubique, capis?Empta tibi est facies, empti sunt, Fannia, dentes.
Emistin’ linguam? Non. Satis huius habes.Si velis Graece, seu te sermone Latino,
Aut tua Iudaeis promere sensa sonis,
Pandere res sacras, magnive Machaonis artem,
Aut vetera e priscis prodere gesta libris,
Nemo est cui cedas. Potius quam cesseris ulli, 5
Cedant cuncta uni, docte Sibalde, tibi.57. THESEI ET PERITHOI AMICITIA
Ille sui Theseus nigrum properavit ad Orcum,
Perithoi fidam propter amicitiam,
Prisca aetas unum tantum nisi Thesea vidit.
Nostra vident multos secula Perithoos.Petri alios, alios Pauli delectat imago.
Prae cunctis unam rex amo, magne, tuam.59. AD ROBERTUM CARUM AB ANCRUM, EQUITEM, CAROLO PRINCIPI A CUBICULIS INTERIORIBUS &c.
Si regem sit amare suum, si regis honorem,
Si patriam et prolem regis amare sui,
Maxima sit virtus, virtus tua maxima certe est.
Maxima si sit laus, maxima laus et erit.
Maxima sed virtus illa est, laus maxima et illa. 5
Concludat laudes Lividus ipse tuas.In te non res est a nomine, nomen at a re.
Namque rei nomen das bene, Care, suum.
Non ideo est carus quod sic sis nomine, Cari
Sed quod re carus nobile nomen habes.Si custodisse quae ad nos tulit aurea posset
Hespieridum Drakus, alter et esse draco.62. HENRICI MAGNI REGIS GALLIARUM MORS, PROSOPOPOEA
Quam nostro expuleram gens Loiolitica regno
Cum fuit assensu post revocata meo,
Cor inamicitiam conata est flectere frustra
Saepe meam, et nimium rursus habere studet.
Vivi non potuit: petiit cor ergo perempti, 5
Et iam quod toties saeva petivit habet.63. EIUSDEM, IN IESUITAS FLEXIAE, QUIBUS REGIS COR AD SEPELIENDUM DATUM EST
Flexia, iam quanvis tota quod mente petisti
Cor nostrum in te sit, flectere non poteris.
Non habuisti etenim vivum, sed lumine cassum
Tu licet illud habes, non tamen illud habes.64. AD GAMALIELEM ET IOHANNEM DE-MIRANDUM, FRATRES
Macte animi, iuvenes Musis melioribus aucti,
Curriteque, ut facitis, nobile patris iter.
Illum sancta Themis, Phoebo sacraeque sorores,
Cum pietate fides, puraque vita iuvant.
Artibus his summum meruit sibi culmen honorum. 5
His vobis patrius sit repetendus honos.Hunc quem divitiae faciunt tibi, Plouta, maritum,
Esse unquam captum credis amore tui?
Aurum amat ille tuum, nummos et praedia, non te.
Si dives fueris, cuilibet uxor eris.66. AD PETRUM AURATUM, ALIAS GOLDMAN, DOCTOREM MEDICINAE
Aurea iam tandem redierunt secula terris.
Aurea non alios secla dedere viros.67. AD THOMAM DEMPSTERUM A MURESK &c.
Historicus, vates, orator, ut omnibus unus
Dempsterus est, sic est omnibus eximius.
Livius est tantum nisi Livius, et Maro tantum
Est Maro, sic Cicero nil quoque quam Cicero.
Dempsterus at tantum non Dempsterus est, sed in uno 5
Unus hic est Cicero, Livius, atque Maro.Haec mea quam dicis mala sunt epigrammata, quid ni?
Tu bonus. In libris non eris ergo meis.Pastor es et pictor, Dicci, doctusque poeta.
Sic est Virgilius pastor, arator, eques.
Vati cedat eques, et arator cedat Apelli.
Pastor pastori cedat et ille tibi.
Ille dedit brutis ovibus nisi pabula, sed tu 5
Christi pascis oves. Ergone maior eris?70. AD IOANNEM CAMERONUM
Os licet ille dei fueritTheophrastus, at illum
Esse peregrinum balba notavit anus.
Gallica Calliope vix te, Camerone, notaret,
Quin sic ipsorum viceris ora deum.Cum sint a pretio pretiosa, atque omnia, Cerde,
Pro pretio vendas, es pretiosus homo.72. AD IOANNEM GORDONUM SARISBURIAE DECANUM, HEBRAICE DOCTISSIMUM &c.
Lingua tibi nato deerat, Gordone, sed Hermes
Ut vidit, linguam tradidit ipse suam.
Divina haud igitur mirum est te voce profari.
Non quae lingua tibi, lingua erat illa dei.73. AD AMATOREM
Alas gestat Amor binas, hac aufugit, illa
Te sequitur. Semper sic cruciaris amans.
Non redamaris amans, spernens sed amaris amantem.
Quid facias? Ne tu tunc ut ameris ames.74. AD THOMAM FARNABIUM
Nil sine luce liber, sine libro lux quoque nil est.
Luxque libro vivit, luce liberque viget.
Nec Seneca aut sine te, sine te nec vivit Aquinas.
Ambobus per te vita vigorque redit.
Per quem ergo tanti authores vivuntque vigentque, 5
Aeternum hinc, author maxime, vive, vige.
75. IN FUREM
Litera Pythagorae furi placet unica: verum est,
Sic etiam furi furca placere potest.Uno oculo expressa est sapientia: sicque Cyclopas
Unoculos vatum pagina docta facit.
Factus erat Sanchar Cyclops. Pars maxima vero
Suspendi potius modo quam sapere.77. LYCAMBIS PALINODIA
Archilocho quondam fregit promissa Lycambes,
Poenas perfidiae sic dedit ille suae.
At nunc Archilochus fregit promissa Lycambi,
Num merito poenas det violata fides.
Carmen iambaeum fuit olim criminis ultor, 5
Iamne Lycambaeum criminis ultor erit?78. AD ALEXANDRUM FRATREM
Quod validus gestas iuvenili in corpore robur,
Quaeque etiam in gremio pectora fida tuo,
Fallor, Alexander, facient te hoc nomine dignum,
Aut vatum est tantum fabula vana fides.79. SOCRATES ET PAUPER
Hoc, Socrates, unum scio quod nihil scio.
Hoc unum sic habeo, nimirum nihil.80. AD GEORGIUM THOMPSONUM THEOLOGUM
Si memor es, Thompsone, tuum nec spernis amicum,
Miratur genii qui monumenta tui,
Ille ego sum, tua qui toties his auribus hausi
E cathedra Hyblaeis verba referta favis.
Scotus es, at Gallo sic es sermone profatus 5
Ut Gallus Gallum te putet esse suum.81. DE ANTICHRISTO
Causam scire velim quare lupus iste vocetur,
In media quando cornua fronte gerat.
Cornua nulla lupo, lupus est non denique tantum.
Verum et monstrosus sic erit ille lupus.82. AD HENRICUM CHARTERUM, ACADEMIAE EDINBURGENAE GYMNASIARCHAM
Chartere, Castalidum custos, siquando voceris,
Cumque sit in cerebro Graecia tota tuo,
Quicquid Arabs, quicquid dixit Iudaeus Apella,
Et quicquid servi post docuere Dei,
Quam bene conveniet tantis pro dotibus ut sis 5
Edinburgenae gymnasiarcha scholae!83. IN SUFFUMUM
Dulcis Alexandro Suffumus distat odore:
Intus Alexander dictus olere bene,
Quin extra Suffamus olet bene, foetetat intus.
Illum, qui dubitas, iunctius olfacias.In te dum sererem summas, Solanio, laudes.
Bruma erat, hinc madidis ver quoque venit equis.
Venit et hinc aestas, autumnus denique venit,
Venit at ex nostro nulla labore seges.
Nec frigus laesit, pluvia abluit, aut calor ussit 5
Semina. Proh! Sterili suntne ea iacta solo?85. AD DAVIDEM DROMONDUM
Qui, Dromonde, tribus dictum de montibus inquit
Esse tuum nomen, fallitur haud dubie.
Nimirum duplici Parnassi a vertice venit,
Hinc est quod tantus esse poeta soles.86. IN PARERGUM
Non Periptates noster vult esse Pareregus.
Ille magis semper namque sedere cupit.
Neve etiam Samius: carnes amat, esse nec optat
Stoicus, et vitium nam putat esse bonum.
Est igitur quis vult? Cynicus vult esse Parergus. 5
Cur? Novit caudam rite movere suam.87. AD LECTOREM DE LIBRO SUO
Nec meus est nimius, seraque coronide longus
Hic liber. Haud Marsi certat Amazonidi.
Ille decem tantum decies epigrammata claudit,
Ad summum tria quae disticha vix superant.88. DE HENRICO ET CAROLO PRINCIPE
Occidit Henricus, nostro iam fulget in orbe:
Carolus o nullas sentiat ille vices!89. CRUMENA AD DOMINUM SUUM
Cur suspensa ego sim? Nil sum furata crumena,
Sed tanquam sartor quae data servo mihi.
Velle mihi auriculas si vis me haec reddere. Nam me
Suspendis quoties, tu nihil accipies.90. AD CLARENTIUM CAMDENUM, DE SUA BRITANNIA
Omnia dum parvi regna et loca clauseris orbis
In libro hoc, dubitem quem capis ipse locum.
Quodque omnem et nullum capia, vix dico, sed illus
Quod capiat nullus te, bene dico, locus.
Nimirum, te quem magnus nec orbis et aether 5
Vix capit, an parvus orbis hic excipiat?91. ALIUD, AD EUNDEM
Orbis dum facis ut parvus notescat et orbem
Per magnum ipse facis, tu quoque notus eas.Dicebat olim magnus ille Vasconum
Poeta nullus quod fuit Britto bonus.
Dialecto at illum puto locutum hic Attica,
Ut γλωττα pro γλωσσα solet cum dicier.
Vere at velimus si loqui, et communiter, 5
Tum diceremus, nullus est Brisso bonus.93. PURITANUS AD PAPAM
Carnea cum tibi sit tua victima, cumque cruenta,
Non ego te papem, te voco, papa, popam.94. CASAUBONI MANES, AD IACOBUM REGEM
Pro donis, rex magne, tuis quae digna rependam?
Qui haud potui vivus, mortuus haud potero.
Me patrio e regno nempe ad tua regna vocasti,
Auctor opum nobis, author honoris eras.
O produxissem nostrum tibi, maxime, pensum 5
Ut produxisti tu tua pensa mihi!Quare non tibi credo peieranti,
Testanti et toties polum solumque,
Miraris, Mariana, magna causa est.
Mendacissimus omnium es virorum.96. IN PICTOREM CHRISTI PROSOPOPOEA
Stulte, quid affectas toties mihi pingere corpus?
Cur toties fuco foedor, inique, tuo?
Cernere si me vis, cor altum ad sydera tolle,
Et si vis similem pingere, pinge Deum.97. IN BOMBUM OLOSERICUM
Si vermes fuerint homines, ut Biblia dicunt,
Tunc mihi tu, Bombus, serica vermis eris.98. IN EUNDEM, ALITER
Si vermes cineresque sumus, bombycina vermis,
Tuque tobaccaeus tunc potes esse cinis.
Scilicet ut bombyx involvere, flamma tobacci,
Ignivomoque tuo fumus ab ore fluit.99. IN FOEMINAM, QUOD EI NATURA DEBEATUR SUPREMUS LOCUS
Natura quando tendant levia omnia sursum,
Sic tibi supremum, foemina, sume locum.Omnia cum nostri mala sunt tibi carmina libri,
Hic etiam finis sit tibi, Mome, malus.Finis