Tessera caerulea — commentariolum. Tessera rubicunda — nota textualis. Tessera viridis — translatio.
DIAGORAS, COCODRILLUS
DI. Tempus me antevertere suspicor, nam qui suum
Nunquam defraudat genium, Archophylax,
Opiparam vixdum mensam deseruerit.1590
Cunctanter ergo, et medica lentitudine,
Magnatum more, praemoderabor gressibus.
Cocodrille? Ubi es, Cocodrille.
CO.E fenestra.
DI. Ubi es, tenebricola?
CO.
DI. Ha ha ha, at ni tui tibi lumbi fuerint
Despicatui, hic, in ubi extrinseco
Fac mecum sis quam celerrime. Cocodrillus,
Fateor, acumine pollet, et cerebro
Cultiori, sed heri tamen aspectus teter,
Et affatus paulo inclementior aditum
Occludunt ne elato evadat animo,
Nam ingenii ingrata comes superbia.
CO. Recte dixit, quicunque dixit, dixit autem
Quicunque dixerit, unicum ventri stabilimentum
Caro bubula.
DI.
Conciliate?
CO.
Nato prosapiis.
DI.
CO.
Sed ut comedam vivo, ut scite Socrates.
DI. Nihil tibi cum Socrate, Platone, aut Stagyrita
Aristotele, hominum mandicabulis.
An nescis, caudex, veste incedere lacera
Philosophiam? Tibi (quod saepius obtudi)
Et ocyum sit, et negotium cum Aesculapio,
Hypocrate, et Dyagora, sive ut uno
Complectar omnia, solo cum Diagora.
CO. Ha ha. Nam solus Diagoras nescit omnia.
DI. Reliquos quales quales exhaurire poteris,
At Diagorae locupletem en aurifodinam,
Exuberat, et procul fundum habet.
CO.
Mecastor, lapidem non mihi suppeditarier,
Quo caput tuum adaperiam.
DI.
CO. Ut aurum mihi ex aurifodinam effodiam.
DI. Os improbum! Vin’ mihi cum scapulis tuis
Dissidium?
CO.
DI.
CO. Scilicet a scapulis ut longissime dissideas.
DI. Ha ha, vincula festivus loquitur verbero,
Manus mihi leporibus ligat.
CO.
Quid tam es irae properus, ut quicquid proferam,
Omnia ad contumelian accipias?
DI. Ut ansam arripias qua lepido aliquo
Me lenocinio demulceas.
CO.
Non serio mihi lumbos toties et caput
Comminuis, nempe ut te demulceam?
DI.
CO. At pol te hoc aetatis iocari senem dedecet.
DI. Non tibi hoc aegre sit, Cocodrille, serio
Id in posterum agam. Sed quoniam mihi
Aetatem exprobas, enimvero sentio
Vegetiores iam annos terga dare, et undique
Me senectutis consitum insidiis.
Nam lassa sensim sublabitur memoria,
Hebescunt oculi, tremuli pigrescunt pedes,
Exosa capite interfunditur canities,
Artus viriles macies effoeta occupat,
Et quod me acrius mordet, dentes profugi
Sunt, molares et canini avolarunt singuli.
CO. Ah neminem canino hic dente deinceps rodet.
DI. Adeo ad cibaria ut brevi praemansa
Redeundem verear.
CO.
Hem fidem aetatis me scipionem tuae,
Nusquam perpol indulgentiorum reperies
Nutriculam, aut esculenti praemansorem
Denticulatiorem. Nam mihi adstant omnes
Genuini, molares serrati, canini, primores.
DI. Erras, Cocodrille, et mi ignoras penitus.
Qualibus hariolaris oblitum me fore
Pharmacis, queis gratam mihi et iuventae puerilem
Corpori senectam procreem?
CO.
Ne istoc lucrifacias dum iuveniliter
Corium tibi meum incudem feceris.
DI. Claudicas inquam. Corporis excercitatio
Medicinae partem spectat διαιτητίκην,
Non θεραπευτίκην, ut luculentissime
Gallenus. Animum arrige, nugigerulo,
Quod persancte aphorismo millisemo tertio
Meus perhibet Hypocrates, vino veteri
Vetustatem irrigabo meam.
CO.
Nam herbae irriguae succrescunt uberrime.
DI. Pererudite.
CO.
Iuventutem iugiter irrigandum censeo.
DI. Apage sis, plumbum, iuventus meribibula
Senectum parit nasirutilam.
CO.
Quod senectae prosit, cur iuventuti noceat.
DI. Mirari desine. Admirationis mater
Ignorantia. Nihil mirari soleo,
Illud me ignorare ne vulgus arguat.
CO. Sese ignorat igitur, nam se miratur perpetim.
DI. Abunde medicinae iam progymnasmata
Effudimus, iter conficiamus reliquum.
Et hoc tibi, Cocodrille, vigilantius
Praecavendum moneo, ut Aesculapium tuum
A Captivae sartum tectum conserves floribus.
CO. Nam suis satis medicina nitet floribus
DI. Apollinem iuro, dictum Diagorice.
Nam flores medicinae sub vexillo militant.
Sed haec, mi Chiron, suadelae mens fuit meae,
Captiva sermone est mellifulo et lingua
Delenifica, lilietum illi pectus est,
Tantus innascitur candor. Viscata cave
Morientis verba, ne fidei te illecebris
Romanae irretitum teneat. Nam protinus
Sublimem rapient, et corvis in epulas
Truncata continuo sustollent membra.
CO.
Istaec mihi semper displicuit ambitio.
Nam propterea sublimes evehi video,
Ut casu mox graviori ruant. Lautiora
Insuper natura mihi compegit membra
Quam quae corvos farciant.
DI.
Tibimet invigila, nam foeliciter ille
Sapit, qui alieno sapit periculo.
ACTUS IV, SCENA ii
DIAGORAS, COCODRILLUS, PHILARETUS , EUTRAPELUSPHIL. Piis secunda aspiret fortuna technis.
EU. Eccum, here, palatium versus iter tenet.
PHIL. Quid calcitas, Eutrapele? Sanis morigerari
Aegros condecet.
EU.
PHIL. Diagora, ah Diagora, mi ocyssime
Auxilium praestiteris, occidimus.
EU.
Commerui? Praedones, catuli perditissimi.
DI. Quid hic rixarum est, Philarete?
PHIL.
Deos propitios habuit, qui ita tempori
Te nobis obtulerit. Servum febricla
Correptum ad te alliceo. Ecce in via
Sic morbi eum infestat rabies, ut animi
Iam lapsum suspicior.
EU.
Feriuntur oculi. En lanios, coquos,
Fartores, lixas.
CO.
Vapularis, cacula. Medicus sum.
DI.
Flagitium, et molliter duc ad cathedram.
Philarete, in vado res est quantum ars medica
Valuerit, spondeo.
PHIL.
Ipsus es Iupiter Opitulus.
EU.
Populares, nefarios homicidas pellite.
CO. Furorem siste latiuncule.
DI.
PHIL. Tete ipse adiuva, Eutrapele.
EU.
DI. Pars sanitatis velle sanari dicitur.
EU. Quid manu quaeritas veternose? Ut intuitu
Est venustulo simia! Naso obeso!
Ore sparso! Fronte rubiginosa! Oculis
Obortis! Barba squallida! Labris putidis,
Mento vermiculato!
CO.
Excutiam, qui tot te opplet contumeliis?
DI. Insipide, haec omnia ex morbe scaturiunt
Acrimonia.
PHIL.
Δυσομακαρδεφαλακρασία?
CO
Nam nondum dentibus infrendet aut fremit ilibus,
Quae huic germana morbo sunt συνεκηκόμματα.
DI. Occlusiorem tibi tenes inscitiam,
Funge. Is inquam morbus est, nam in arteriis
Languidulis spiritum conceptaculis
Non sunt reciproca systole et diastole.
EU. Quas tu ampullas proiicis, circulator, heluo!
DI. Audin’, ipsissima sunt morbi περιχαρμπλόμματα.
EU. Quis tibi morbus est, faenerator?
DI.
Ego sanus sum, Eutrapele.
EU.
Anatocismo laboras, usura foeneraticia,
Publicane turpilucricupide.
PHIL.
Aliorum propalare vitia.
DI.
Cohibet. Haec alia morbi sunt τρεφάμματα.
EU. Sed Callio tibi medicus erit. Probe
Te hodie medicatum dabit.
DI.
EU. Nam ubi ad palatium affueris, Captivae
Peracto negotiolo, te foeneris reum
Vinculis extemplo tradet.
DI.
CO.
Aesculapius sum, ne vivam ni te hodie
Veneno in cadaver redegero, inanuncule,
Ob insignia haec tua convitia.
DI.
EU. Quid blatis, carbonarie?
DI.
Obstringe, et manu frontem preme leviuscule
Dum consulto medici de medelas statuant.
EU. At sine consilio consultum erit, ha ha ha.
DI. Cocodrille, mecum decedas aliquantulum.
PHIL. Eutrapele, non nisi per luctum ad laetitiam
Evaditur.
DI.
De opprobriis, Si recte huius verba interpretor,
Cautione res gerenda est. Non sunt deliria
Quae deliravit aeger vera sunt, nam duplo clam
Callioni pecuniam foenero. Nunc vorax ei
In angustum coegit usura copias,
Et copiis meis luculenter se resarciet.
Ita me astute video labefactarier.
De vinculis mihi merito pol suspicio
Suboritur.
PHIL.
CO. Facile assentior, here, nam hodie
Summo me Callio mane iratissimus
Insiluit calumniis.
DI.
Istuc est sapere, quae futura sunt prospicere.
Nasutam esse providentiam imberbis didici.
Solus per me licet hodie Archophylax
Captivae paenas irroget, ha ha.
EU.
PHIL.
DI. Bis me perire vult vitiligans caussidicus,
Ab re et a liberate simul. Inveniam
Ubi parem propediem gratiam referam.
CO. Here, et me una in vincula coniiciet.
DI. Trunce, tum mihi pro cote sis, dum ira tumeo.
Effude si quid aceti sit in pectore.
CO. Salis abunde, fateor, sed tibi acetum
Piper, et sinapi suppetunt, qui aspera
Semper funditas.
DI.
Quo molestiam hanc demoliar?
CO.
Nondum redactus es. Interim arripe pedes,
Et fuga Antipodas pete.
DI.
Inepte consulis.
CO.
Consultiora depromere valueris, agedum,
Cape sis tibi.
DI.
PHIL. Eutrapele, somnum iam tibi irrepsisse
Simula.
EU.
DI.
Ad cogitandum instruere, intus transigam.
Cocodrille, ad aegrum remigremus, scripto pharmacum
Conflabimus, et domum reveretemur praepetes.
Genio gratias referam amplissimas meo,
Qui Eutrapeli hodie me occursui praebuit.
CO. Cogito, et cogitando cogitate cogito
De Cocodrillo quid factum iri cogitem.
PHIL. Ah Diagora, quam mollissimus rabiem
Tumulavit somnus.
DI.
Morbi κακοχυμία. Chartam prome et calamum.
Medicamentum, Philarete, confingam modo
Quod vel mortuum ad vivos sic daret reducem
Ut nunquam ad mortuos redux daretur postea.
PHIL. Animo ingrato nihil non inest mali.
Quodvis optato, praemium optatum feres.
CO. Ipse ad mortuos et umbras pallentes Erebi,
Si vivo, reddam reducem.
DI.
CO.
DI. Scribito. Recipe.
CO.
DI.
Macedonici manipulos sex. Zingiberis
Drachmas decem. Pimpinellae Italicae
Quadrantes quinque. Alii Indici libras tres.
CO. Helleborum, here.
DI.
CO. Helleborum.
DI.
CO.
DI. At non taces futilis dum te tacere blateras.
CO. Helleborum ad flatulentis cerebrum affectibus
Exonorandum vim habet satellitiam.
DI. Quis hoc scribit?
CO.
DI. Ah, arridet. Hellebori scrupulos quatuor.
Bulborum campestrium siliquas quindecim.
His affunde cervisiae sextarios quadriginta novem.
Coquantur cum adipe anserino, sulphure,
Et ovi unius albumine. Suaviter per dies
Octoginta octo, ut fiet electuarium,
Laetitiae Gallieni. Pro victus ratione,
Abstineat a calidis, ob hepatis exuberantiam,
A frigidis quibus atra scaturiat biles,
A tepidis, ne nausea appetitum hebetet.
CO. Assatas comedat castaneas.
DI.
Annis tribus perpetuis lecto ne exeat,
Biduatim sanguinis detrahe uncias viginti quatuor.
Quae oblectant animo assidue verset,
Contraria longissime arceat. Philarete,
Audistin’ ab Aesculapio multis retro seculis
Hyppoliti cruentis artus divulsos scopulis
Animae reddi pristinae?
PHIL.
DI.
Aesculapii hem collyrium, ad pharmacopolam
Ferendum cures. Cras revisam, vale.
PHIL.
Diagora.
CO.
PHIL. Gratus aderis, Cocodrille. Eutrapele
AMBO Ha ha ha.
PHIL.
Aere confarcinandum, cui calida, frigida,
Et tepida vetitat.
AMBO
EU.
Octavus octavum me dormientum somniat.
AMBO Ha ha ha.
PHIL.
Technarum gymnasium, auro contra non charum est
Commentum. Hoc uno posteriora habeo
Omnia.
EU.
Praelustria fama buccinat praeconia.
Tertius sum qui magnus famae opplebo buccinam
Praeconiis. Philarete—
PHIL.
ACTUS IV, SCENA iii
PHILARETUS, EUTRAPELUS, CALLIOCAL.
Contritum est, pecuniam in loco negligere
Maximum interdum est lucrum.
PHIL.
EU.
CAL. Boni praesago foras exeo animo,
Dum in papicolas quas sanxerim legibus
Parere studeam.
EU.
Pedibus lepidule vetulis saltita.
CAL. Cuias sit ab se cantitat, nomine Eutrapelus,
Ex patre Festo, Iocasta matre, in Insulis
Oriundus Saltuaribus, praeter festis, iocis,
Saltibus, nullo capitur.
PHIL.
Hodie obvius es auspicio, hic gravidum
Tibi laetitia pectus attulit.
EU.
Inquam. Commodum hoc imperat tuum.
CAL.
PHIL. Parturias, Eutrapele, et laetabili hunc bees sobole.
EU. Quae tibi tam gravis cum Diagora suppullulant
Inimicitiae, ut sanguinariam undique
Anhelet iracundiam?
CAL.
Magna nobis in ipsis conflata est incunabilis
Familiaritas, quae cum aetate indies
Accrevit simul, investigabo protinus.
PHIL. Cave faxis, Callio. Hoc multi exemplo vivunt,
Amicos simulant, cum prodigiosa fide,
Clam maleficiis benefacta pensitant.
CAL. Tripudium? Aedepol mehercule, medius fidius,
Nil commodi peperit.
PHIL.
Mala praevisa praecuta simul prudenti sunt,
Et irrita multoties dum feriunt occidunt.
Sed ne ficta fortassis fabulantem aestimes.
A primordiis rem retexe, Eutrapele.
EU. Num non pecuniam Diagoras tibi foenerat?
CAL. Quid ni? Non nego, nec pudet insuper, nam duplo
Foeneratam reddo.
EU.
Duplum hoc tibi inimicum emit, amicum
Vendidit. Diagorae enim consciae pavor
Mentis pericula tandem incautos ob oculos
Obiicit, te nempe qui iura ad unguem tenes,
Tam iniqui sontem foenoris, et bonis posse
Et libertate pariter, ut lubet, exorbare.
CAL. At nunquam hoc mihi in pectus scelus cadet.
EU. At nunquam illi pectus deonerabis metu.
PHIL. Animus culpa plenus pessima in dubiis
Semper versat.
EU.
Mederi possit pectori de internecione
Conclusum est tua.
CAL.
EU. Tam dirum Diagoras conflavit toxicum
Ut si vel ultimam pallis tui fimbriam
Perroserit, mors illico pernix advolat.
CAL.
EU. Hodie effectum dabit dum caedi insciens
Captivae astiteris.
CAL.
Eutrapele, istaec es subodorus mala?
EU. Quaestuosissima cum Cocodrillo mihi
Contigit necessitudo, habeo quo scrinium
Nullo negotio reserem.
CAL.
Ne quibus hoc me mane impetiit sannis
Sacrilegus, in grande aliquod evaderent
Infortunium. Ah Phi— Phi— Philarete, pe— pe— perii.
EU. Ut verba tremens tertiata substrepit!
PHIL. Callio, pectus antiquum advoca. Vires
Collige.
CAL.
PHIL. Si te tam victo esse animo tradideris,
Diagoras gallenacei ritu laterum
Plausu classicum inflabit triumphale. Taf, taf, taf.
CAL. Hal! Tamne velox, Eutrapele? Si ultimam
Tetigerit fimbriam?
EU.
Extimam nimirum vestis laciniolam,
Nam serpentigena sunt plerunque toxica,
Summa simulac allamberint cuticulam,
Per totum rapide contages corpus permeat,
Membra depolulatur undique, intimas donec
Elapsa in medullas tabe mortifera
Imbuerit.
CAL.
Circumabscidero fimbriam?
EU.
Nam nova continuo subnascetur fimbria.
CAL.
EU. Tantundem, nam orae pro fimbriis subservient.
CAL. Quid si sine pallio comitia peterem?
EU. Nugae, nam fimbriatas caeteras video
Individuas.
CAL.
EU. Nugae maiores erunt, nam toxicum cuti,
Cutis carni proxima.
CAL.
Tot me circumvallant periculorum fimbriae,
Unde emergi non potest.
PHIL.
Callio, Flagitium est, qui aliis sapis,
Te tibimet desipere.
CAL.
Omnem expectoravit toxicum sapientiam.
EU. Toxicum, vereor, interemit sine toxico.
CAL. Eutrapele, tu praegnans es consilio. Me mihi
Redde, Eutrapele. Ah, Eutrapele, inopi
Auxiliere et quaestum quemvis impera.
EU. Nunquam avare ingenio precium statui
Meo, et dulce est aegris medere mentibus.
CAL. Taf, taf, taf &c.
EU.
(Animam ni oderis tuam) ne praebeas
Moneo.
CAL. Taf, taf, taf. Ad Stygias prius tenebras
Et invisa Ditis atria quam illuc trahar.
PHIL. Hem bolum deglutiit.
EU.
Iam flecte gradum, et leges super hac re consule.
Nam ubi nefanda ingruerint facinora,
Legum contra stringenda est acies.
CAL.
Suades, ita me iura iuvent. Consulam sedulo,
Capite de venenis, paragrapho quia poculum
Si quid exhausero, faedifragum medicum
Sugillabo strenue.
PHIL.
Minax es.
EU.
Exugendum arripiam, si quid de toxico
Insuper imbiberit. Ecquid beo te.
CAL.
Humeros subdite, nam cor mihi saltitans
Pulsando retusum est.
EU.
CAL. O si ex perdito dii me servatum cuperent!
PHIL. Non est quod animum despondeas.
CAL.
EU. Ecquis tam divos unquam faventes habuit,
Cui tam feraces cerebro inseverint machinas?
PHIL. Feraciorem te nullibi agrum compeream.
EU. Ingenio subacto usus est, Philarete,
Et iterato, cui cum subdolis molestia
Est lenonibus.
PHIL.
Eutrapele, dum tuis subdoli inhaereant
Laqueis.
EU.
PHIL.
ACTUS IV, SCENA iv
PHILARETUS, EUTRAPELUS, PRURIOPRUR. Vix crapulam a prandio exhalaveram,
Et puer me somno suscitat improbulus.
Castigassem pol ministerialiter, ni togula
Me, omni detersa pulvisculo, ut parochum
Decet, dedisset elegantulum.
EU.
Ut fungus nunc vere est fungino genere
Qui capite se totum tegit. Adorere.
PRUR. Nitide composta omnia.
PHIL.
PRUR. Pauciloquuus sum, expedi.
PHIL.
Somnum fugiendum medici memorant.
PRUR.
Usque malorum domitor somnus, et humanae
Pars vitae est iucundior.
EU.
Ornatum agis, Prurio?
PRUR.
Parochum summopere est consentaneum.
Dum publicis Captivae comitiis interero
Avidos in me omnium alliciam oculos.
EU. At aures parochum aequius est allicere,
Fidiculam promas.
PRUR.
Adeon’ tibi perfracta sunt modestiae
Repagula ut parochum sic ludifices?
EU. Adeon’ tibi peregrinatur animus?
Itan’ inconcinne stolidus, mente desipis?
Tamne es pectore quam capite unoculus,
Ut in malorum barathrum quae pedibus hians
Tete praecipitem agas?
PRUR.
EU. Quin falsiloquus, nugiloquus, inaniloquus,
Qui sator scelerum fuisti paene nunc messor eris.
Nam tu fidicula cincinnuisti stridula,
Dum sacellani, molle luxuriantes gestu,
Saltando satyros egerint?
PRUR.
EU. At puduisse oportuit. Omnibus bilem
Concitat, alienas vos ludis celebrare
Miserias, et qui speculum es, turpibus
Te imitandum dedere.
PRUR.
Quid domino peperisti tuo?
EU.
Irritatus stimulavit populus. Hodie
Captiva fidei poenas ubi persolverit,
Tu palam supplico offensam dilues
Commota qua detumeat plebecula.
PRUR.
An quod res est asseris?
EU.
Vin’ cor foras avocem ut videas?
PHIL.
Hoc tonstrinae praedicant.
PRUR.
Me iam sentio nihili pendier. O Simulum
Vafrum! O infidam fidiculam! Philarete,
Iehovam mihi satis iratum video.
Sed Simulo suasore et impulsore cecidi,
Aerumnarum hanc mihi Lernam paravit Simulus.
EU. Illecebra aliqua lenociandum est.
PHIL. At Simuli scelus non tibi crimen .
PRUR. Infaelix fidicula! Ha.
EU.
PRUR. Ne frustra me in spem coniicias, Eutrapele.
Si ad salutem converti possi hoc malum,
Tu mihi salutis inventor, inceptor,
Perfector eris. Fidiculam tibi meam
Mercedem feres.
EU.
Archophylax famae posthabendus est tuae.
Hodie ne adeas.
PHIL.
Ultro si tete largiere.
EU.
Extemplo quod male feceris.
PRUR.
EU. Simulum conveniam, precibus et minis
Persequar, iram donec domino consopiat.
Tu domum repeto, ipse dum te repetam.
AMBO Ha ha ha.
PRUR.
EU. Infoelix o semper ovis pecus, quam non fides
Sed fidicula pastoris erigit, ha ha ha.
Profecto sapit, ingenio cunctatior est
Et pauciloquentia stultiloquentiam
Occulit.
PHIL.
Eutrapele, inhaerescunt omnes. Hem, Eutrapele.
ACTUS IV, SCENA v
PHILARETUS, EUTRAPELUS, SIMULUSSIM. Deus bone, mentiar ni me succensum dederit
Tantum magistratibus innatam vecordiam,
Publica ut supine conculcata habeant!
Heus Diagora!
EU.
Pugnaces mihi omnes asseclas accersere.
Exite doli, technae, fraudes, versutiae,
Et sycophantiarum quicquid est venustiorum.
CO. Cur fores vapulant obsecro?
SIM.
Cocodrille. Superi! Hoccine credibile est,
Tranquillitas communis ut spreta iaceat?
CO. Holla, intus se esse herus negat.
SIM.
CO. Imo hercle vero negat.
SIM.
Iocularem! Spretum me pariter et gnaviter
Elusum experior. Ha ha, non temere cecinit.
Nam animo foris est qui intus dum siet,
Intus se ipse pernegat.
PHIL.
Simule?
SIM.
Optimates domi praestolatur Archophylax.
Ipsi interea aliorsum soluti diem
Cursitando conterunt.
EU.
Infoelicitatis faber es.
SIM.
Iuxta cum Diagora intus non intus es.
Nimirum mendaciunculum deblateras.
EU. Ergo nec tu saltator, hircus, faunus, caper,
Satyrus, nec parochus Pan vester fuit dum fide
Cecinit? Potin’ es inficias ut eas?
SIM. Tua quod nihil refert percontari desinas.
Ad altissimi gloriam.
EU. Prodigia hominum! Sed nec successibus
Bacchanalia caruere meritis. Populus
Scilicet ut haec persenserat, crastinari
Continuo aut comprendinari Captivam
Mussitat, nefas siquidem cuivis foret
Iocis aliorum lachrymas accipere.
PHIL. Ubique haec sermo popularis perhibet.
EU. Omnia dilatum iri ad magistratus
Rumor dissipatus detulit, creduli senes
Mentes perculsi stupent, vos imprudentes culpant
Et ne frustra sint, alio flexere animos.
SIM. At non frustra erunt. Mox enim Archophylax
Satellitum stipatus agmine hic aderit.
Magistratus undique exciet, Captivam deinde
Extra raptari ad supplicium praecipiet,
Sed, Eutrapele, qui phaleratis me protelare
Intentas dictis, qui nos bacchatos iactabundos
Astruis, saltatio ecquid tibi stomachum
Movet?
EU.
(Crede) vos foedius contaminet flagitium.
Tua quid mens refert?
SIM.
Qui exercet animus, malis male, probe probis
Convenit. Responsum peto, exultatio
Anne licita?
EU.
SIM.
A salatre exultare exilit buccinant
Grammatici.
EU.
SIM. Sublimius agam. Propheta ille regius
Tubis, cymbalis, nablis, citharis concrepantibus
Stola indutus byssina, sine flagitio
Faederis coram arca praesultor tripiudiavit,
Ut sacra fundit pagina.
PHIL.
Iure divino nititur.
SIM.
Insuper. Nam si haediculis, agnellis, hinnulis
Natura saltitare indulgenter indiderit,
Piacularis sit qui homini id deneget
Cui vel bruta praelata percupit.
EU.
Pectus, dedignor.
SIM.
Phosphorus antistes noster primigenius
Lutherus augusto Quadragessimae palmarum
Die gallinam appetentius degulavit
Ad altissimi gloriam.
EU.
Palmarum die gulae palmam tulit phosphorus.
SIM. A fortiori, augustior hic dies agitur,
Quo pessum funditus abeunt papicolae.
Nimio iam praestat fraternae exultantiae
Saltura pudiciori indicium tradere.
PHIL. Impurum rabulam!
SIM.
EU. Deos immortales! Quod monsri sciscitavimus?
Natura ipsisque adeo sacris ex oraculis
Condimenta promis ad omnes mores maleficos,
Ingluviem appetentia velas, gesticulis,
Statiunculisque saltatoriis mimorum more
Satyros fingere, saltura honestas pudiciori.
Si Publius Metamorphoseon pater Naso
Terris superstes foret, e ministris in hyrcos
Transissetis, pecudes.
SIM.
EU. Tu sine aculeo fucus.
SIM.
EU. Tantus tu tantula?
SIM.
EU. Ad altissimi gloriam, responsum peto, noctu ut somnum
Capis?
SIM.
Placidissime.
EU.
Vel auri pondo emerem, quae sceleribus
Tot scatentem tranquillat animum.
SIM.
Ab ultimis unguiculis ad capillum ultimum
Totus es festivissimus.
EU.
Dum unguiculis tibi in capillum involem,
Fraus populi, corruptela hominum, deorum
Odium.
SIM.
PHIL.
Dulciori succo asperitatem mitiges.
EU. Felle aequius est illinere. Ignoras, Philarete,
Bracteata haec vitiorum tegumenta.
Foris nihil mundius, intus foetidissimi.
SIM. Nihil haec indecent, nam charitas omnia operit.
EU. Propinas, lupanaria, ganeas, prostibula,
Frequentes adeunt, ad altissimi gloriam,
Ut fratrum (si diis placet) animas Erebri
Fucibus eruant.
SIM.
Animam?
EU.
Impune peccandi licentiam arrogant,
Nec ullum sibi vitio verti volunt vitium,
Lingua factiosi, inertes opera, sublesta fide.
SIM. Quae hic portenta memorat?
EU.
Sacrelegios, periurii, plenos vitii
Malesuados, nequitiarum officinas,
Libidinum mancipia, parasitos subdolos,
Putidos, quos ad se Orcus recipere
Gravabitur tribolares ministellos, ad altissimi gloriam.
SIM. Philarete, quodnam hoc aestum? Nimia est seria
Eutrapeli mordicitas.
PHIL.
Animum ab ira tam concitatum flectere.
SIM. Si quid deliqueram sordibus aqua dulcis
Quam salsa abluendis magis est idonea.
PHIL. Nefas ne neges, Simule. Propalam eras
Cum te celatum putabas maxime, satyris
Tuis omnium in te conflasti odium.
Eutrapelus est qui pacem tibi cum populo
Redintigret.
SIM.
Dicteriis lusisse credidi.
PHIL.
SIM. Iehova orbis magni conditor! Quid moror
Dulciloquiis Eutrapelo comprimere
Ferociam?
EU.
SIM. Eutrapele, innocens est quisquis non sponte
Nocuit. Inscius vulgi accersivi invidiam.
EU. Qui culpam in se admiserit, nullus tam parvi
Pretii est quin pigeat, quin sese purgitet.
SIM. Laetus me animus in hanc amentiam compulit.
EU. Laetitiam a decoro scelus est discedere.
SIM. At facti iam paenitet, et distaedit infamiae.
Per eam qua in clementes duceris clementiam
Te oratum advenio, opem appello tuam.
Lingua poscit, corpus quaerit, animus orat,
Res monet, ad altissimi gloriam, Eutrapele perurbanissime.
PHIL. Urbanitatem comitas decorat, Eutrapele.
EU. Pectore non sum adeo inexorabili
Nullis ut me precibus amolliri patiar.
Simule, eo prolapsum est opprobrii,
Pereunte hodie Captiva supplicio,
Populi in vos benignitas, procerum
Favores, ipsumque quo vivitis dulce ocium,
Periere omnia.
SIM.
Ecquid hisce medelae adferet dispendiis?
EU. Quem et Captivae, tum me Simulo volens
Assertorem tradam acerrimum.
SIM.
Huic navabo studium, petam, persequar
Animo, corpore, totisque viribus.
EU.
Quaevis infaecunda ducitur cunctatio.
SIM.
EU. Ad Ditem volites, Acherontis pabulum.
Ilicet in malam crucem arti ministroriae.
SIM. Ha ha. Dispeream, Eutrapele, ni blandidicus
Parasita sit.
EU.
Auribus tantummodo voluptatis gratia
Conciliandae reperti sunt nugivenduli.
PHIL. Perditum nunc eant nugones perditissimi.
Nos oblectari, tripudiis gestire decet.
Euge! Quanta vagatur animus laetitudine!
Eutrapele, quin alacris es?
EU.
Commones? Eadem opera Musas hortare
Ut canant, solem ut ardeat. Delinitus sum ita
Ut me qui sim nesciam.
PHIL.
Triumpha, fessae genis abscedant lachrymae.
Parta tibi faeliciter utere victoria,
Et longum auspicato Captiva fruere.
Eamus, iucunditas mea, et hilarem
Corollis hunc genialibus sumamus diem.