5

Tessera caerulea — commentariolum. Tessera rubicunda — nota textualis. Tessera viridis — translatio. 

ACTUS II, SCENA i
DIAGORAS, COCODRILLUS

DIA. Agedum, singulta, plorabunde, mores ego Diagoras [] super
Tuos perquam meditate teneo. Quin tibi brachium portans.
Dico, incensum haud restinxeris, lachrymis 465
Totus licet extillaveris, caudex, plumbeus.
Tuone aequum est an meo te potius
More vivere? Itane tandem idoneus
Videor quem tua sic incuria deluderes?
Non famulus es sed herifuga circumforaneus. 470
CO. Semper ego manibus pedibusque omnia Plorabundus.
Obnixe facio.
DIA.Immo mihi ut incommodes.
CO. Tuo potissimum usui ut inserviam.
DIA. Tace inquam. Istam tibi praetruncari volo
Linguam mendaciloquam. Bene quod fecisti 475
Tibi fecisti, non mihi. Sed percipe, obsecro,
Quam sis nunc vaniloquus. Dum ex te serio
Quid foribus tam mane cursitans exieris
Quaererem, tu mihi tibicine et pluvia,
Stolide, os oblinis, verbis simul mutilata 480
Intergarriens, “herus meus herum tuum.”
CO. Hoc unicum vociferans tibicinem protulit.
DIA. Potin’, nugax, ut sileas? Dum peterem insuper
Quid non in domum denuo festinaveras,
Leges, maiores et suspendium ingeminas, 485
Acsi suspendere memet aequum me censeas.
Et tamen interea tu obnixe manibus Ficte lachrimans.
Pedibusque meo semper inservis usui.
Ne malo tuo cum compositis venisti mendaciis, ha.
Quid stas, lapis?
CO. Quia lapis ideo sto.
DIA.Stipes, 490
At volare te lapidem volo ipse ubi
Iussero.
CO.Volabo iam igitur. A here &c. Coc. fugit, quem Di. cum magno
DIA. Tu medicus ut sis? Bubulcitari te satius conatu sequitur, cadit,
Est, bubsequa, aut porcos pascere, cui vitae tum erigit Coc. et in genua
Modulus culina est. Rus merum, rus verum, 495[] singulis vicibus
Rus rure omni infestius.ingeminit “ah ah.”
CO.Ah here —
DIA. Ego pol te eodem unde ortus es redigam,
Faxo verberibus in materiam primam tui
Fiat resolutio, carnifex.
CO.Ah here.
Parcas interim materiae secundae.
DIA.Genua 500
Quam manus aut lingua mihi magis sunt morigera.
CO. Paulum sapienti satis est supplicii.
DIA. Sapienti? Sapis ergo. Quorsum me adeo
Neglectui habes, verbero?
CO.Tu saepius
Ita astro percitus est, tu cum sim apud 505
Te apud me non sum. Imo vero ubi sim, ibi
Non sim, et ubi non sim ibi vagetur animus.
DIA. Hei! Coniectore haec opus habent Oedipo.
Faciam cum sis apud me apud te sis pariter,
Et ubi sis, sis ibi, asine, et non ubi 510
Non sis ibi vagetur animus.
CO. Ita here.
DIA. Ast alii me coquunt mores tui inspidi.
Garrula es et procaci lingua. Ut operam
Ita et linguam servam volo, nescire id
Quod scit sapientem decet.
CO.Ita here. 515
DIA. Cave praeterquam quod rogo quicquam mussites.
Cur tibi natura linguam (ut loquar medice)
Tanquam excubiis vallo sepivit dentium
Nisi verborum coercendae petulantiae
Causa? Eloquium hoc ex hoc rape tripode: 520
Non minor est opportuni laus silentii
Quam vocis tempestivae gloria.
CO.Ita here.
DIA. Ultimo nolo in posterum vel digitum
Transversum domo excedas.
CO. Non latum ungue, here. 525
DIA. Promittis?
CO.Promitto.
DIA.Ea lege atque omne
Animo te luculento esse impero, [ illegible ]
Quae deliquisti ignosco omnia. Ingenii
Cicuris sum, Cocodrille. Invitus te pro commerita
Castigassem noxia in me, ut te castigem 530
Invitet amor.
CO.Ah here, ipsus est Iobiter.
Merito te tuo colo, adoro, veneror.
DIA. Nosti, Cocodrille, quam sim ad res tuas perspicax? [ illegible ]
CO. Imo vero iam Argus es, totus oculeus
Qui oculos etiam geris in occipitio. 535
DIA. Perdocte cecinit et poetice. Lubet igitur
Quantum medicinae valeas experier.
Qui enim ab infantulo te educaverim,
Licet non natura, doctrina tamen et consiliis
Tibi pater sum.
CO.Historice proculdubio 540
De maioribus loquitur.
DIA.Age primodum,
Philosophiae tangamus apicem. Nam ut habet
Aphorismus, ubi desinit philosophus,
Ibi incipit medicus.
CO.At vero si verum
Iactat aphorismus,me pro philosopho 545
Immerito insimulaveris.
DIA. Qui vero?
CO. Probo, ubi desinit philosophus ibi
Incipit medicus, ipse medicus esse
Incipio, ergo philosophus esse desino
DIA. Cocodrillum ingeniorum prodigium550
CO. Incidit in saccum cupiens contundere Bacchum.
DIA. Macte sis, ni me fefellerit augurium,
Medicum praesentisco eruditissimum.
Nam Apollo Aesculapium, Aesculapius
Podalirium, Podalirius Machaonem, 555
Machaon Hippocratem, Hippocrates Diagoram,
Diagoras Cocodrillum artem edocuit
Medicam.
CO.Ha ha, illi de tibicine subolet.
Here, Apolloniem ipse pro tibicine,
Non pro medico semper habui.
DIA.Falsus es, 560
Noli historiarum te imperitum prodere.
Ad medicinam remigremus, quam sit ars medica
Numine digna, vel hoc elucessit maxime,
Quod prius quisque quam diem obeat aegrotare
Necesse habet, et tum medicus consulitur. 565
CO. Nego, nam qui suspendio vitam finiunt
Aegrotant nullubi.
DIA.Mi Cocodrille, titubas.
Febricitant inquam mortaliter, inditio est
Quod tremulis suspensi moriuntur pedibus.
CO. Anne vere praedicet experiundum propediem erit. 570
DIA. Sed enuclees, quouque naturae viribus
Homini absque ope datur vivere medica?
CO. Dum aegrotaverit.
DIA. Ha ha, at male
Quando se habebit?
CO.Quando spasmate aliquo
Aut symptomate, in pericranio, in diaphragmate, 575
In hepatario, in musculosis, in condulis,
Aut in calcaneo laboraverit.
DIA. Peritissime.
Nam Achilles ille calcaneo aeger obiit.
O calamistratum et naris emunitissimae
Medicillum! Perge porro et rei medicae 580
Pari auspicio salias ad fastigium.
Verum hunc diem sat literis locupletavimus.
Ad reliqua nunc tandem transeamus gnaviter.
Quem detulisti nuncium a tibicine tuo
Ioculo cantantum suspicor. Nam Archophylax 585
Nudius tertius domi me convenire suae
Fore sibi dixit volupe. Palatium petas
Et quid praeceperit verbis resiscas integris.
CO. Famulo haec mandas tuo famulantissimo.
DIA. Ah, intus interea dum redieris opperiar. 590 Exit Diagoras.
CO. Abeas in rem malam, funge, e sterquilinio
Effosse. Te dii deaeque omnes infaelicitent,
Ut colaphis totum tuber est caput mihi!
Sed cum iam liber sim et linguam volo liberam,
Heluo, cui praeter precium dulce est nihil, 595
Dure, et malevolenti imbute ingenio,
Faeculente. At limis perquire oculis
Ne garrulis quis adstat auribus, et scapulae
Tuum tibi ingenium culpent postea
Ne musca quidem. O naturae prevarie 600
Impensas dotes! Stulto medicus quid interest?
Incredibile est quanto herum anteo
Sapientia, rudis est, et cum rudentibus
Stabulandus. Ipse vero, exilis licet
Et gracilis, nil nisi acumen sum. Sed quia 605
Medicus iam illico emersi, gestus mihi
Vultusque est capiundus novus. Abscedite Passibus incedit.
A me quibus turgere consuevi antehac,
Gressus stratiotici, pugilici, Mavortii,
Gallinacei, et adeste medicinales, 10 Minime [] voce gracili [].
Sallubres, Apollinei, Aescupalani, Cocodrillini
Vobis in posterum pedes fraenandas praebeo.

ACTUS II, SCENA ii
COCODRILLUS, IOCULUS

IOC. Ubi ad forum ventum erit, ad dexteram Nuntium digitis computat.
In propatulo officina est ferraria,
Ad insigne felis fidicinae. Illic me faber 615
Catenis onustum dabit grandiusculis.
CO. Ah tibicen?
IOC. Quis est? Somnioculosus verbero.
CO. Fa la la, fa la la la. Quin te mala omnia
Eradicent, fatue, probe consultum lumbis fuit
Meis, dum te fugax quasitum egrederer. 620
IOC. Effare infortunium, mihi pol perdolet.
CO. Medicus sum, nolo iam obducta vulnera
Refricere.
IOC.Men’ refricare vis?
CO.Apage,
Caput stultiloquum.
IOC.Ne me in bilem coniice.
CO. Tetricas disce horrere cicatrices manus. 625
IOC. Abstineo, Cocodrille.
CO.Ah, tibicen, u binam
Irruente pluvia delituisti callide?
IOC. Tu Iupiter eras, illam tu creasti pluviam.
CO. Hercle pol divinator es. Ipse eram, at
Maduistin’ satis?
IOC.Est pedibus gratia 630
Imbrem evasi volucer.
CO.Proinde pedes
Interea capiti prospexerunt tuo. Ha ha &c.
IOC. Sed quid iam foris hic otiosus lusitas?
CO. Quid tu foris negotiosus agis, fatue?
IOC. Ad forum profiscor catenas qui domum 635
Deferam.
CO.Et me tecum una alliceres.
Quem tuis (bubo) catenis vinctum reducere.
Ah bellula multicolor, siccine? Insipida
Haec fraus est, non is sum, Iocule, quem tam facile
Inescare poteris.
IOC.Nescio quae funditat. 640
CO. Maiores sequi meos statum habeo,
Non tamen dum compedibus me irretiam.
Sunt mihi praeterea quae cum hero tuo
Verba politica permagni ponderis conseram.
IOC. Horum profecto nihil mihi mentem subiit. 645
Si vero (quoniam tu istaec commemoras)
Te mihi ad fabrum comitem praebueris,
Ad herum postea cum verbis te politicis
Ipse ducam libere.
CO.Ast alia superest
Remora.
IOC.Scilicet.
CO.Nolo ego pro fatuo 650
In compitis buccinarier, si comes ivero,
Quibus per plateas te ludis iocularibus
Puerorum turba irriserint, et mihi
Illudent pariter.
IOC.Sed tu te fatuum
Pernegabis gnaviter.
CO.Imo, et si minus 655
Crediderint, pugni fidem facient protinus.
IOC. Quin animum sustollis igitur?
CO.Ancipiti pol Expansis stat brachiis.
Bilance pendeo.
IOC.Agatur sorte, hem tibi
Quo lusu dimicabimus. Tu hanc funiculli Funiculum e sacculo promit.
Partem unguibus clausiculatim teneas, 660
Mihi assumam alteram. Si funem manibus
Vi eripueris, ilicit incomitatulus
Recedam illico. Sin tibi praeripuero,
Una ad forum obambulamus.
CO.O lepidum
Despientis ingenium! Placet, et satis 665
Te beavero, si tibi comes affuero,
Nam comes facundus pro vehiculo est in via.
IOC. Imo plus satis beaveris, si enim mihi
Vehiculum fueris haud pedibus iter
Fecero.
CO.Age admoliamur. Incipe. 670 Aliquandium hinc inde fluctuant. Coco-
IOC. Vale, Cocodrille, incomitem sors ire iubet. drillus tandem decidit.
CO. Vale. Quin inquam aegrotare quam sic valere
Mavelim, in iocularium imprudens malum
Incidi. Mane sis dum, verbereum caput,
Non sic valedices, stulte, trivenefice. 675 Festinus surgit, cucullum rapit et
IOC. Quid ergo commisi, o mi Cocodrillule?in caput induit.
CO. Festive mihi refricata dedisti vulnera.
IOC. Lacertis illud tuis flagitio detur
Tantis qui valent viribus. Aedepol crede mihi,
Nequivi non laxare prae cruciatu digitos.
CO. Istoccine modo medicum tractari decet? 680
IOC. Quid medicum?
CO.Rogitas? Apollo, Aesculapius,
Hippocrita et reliqui mihi magistri erant.
Negas?
IOC.Nihil nego, cucullum reddas modo.
CO. Quinimo Apollini iure aequiparandus
Sum. Negas?
IOC.Qui vero?
CO.Imberbis cum siem 685
Et sine barba Apollinem similiter
Passim in pariete depictum cernimus. Negas?
IOC. At si Midae nunc tu haererent capiti
Auriculae, Apollinem tibi infensissimum
Qui sic lacessis inditio aurito proderes. 690
CO. Noli auriculas in tinnitum ciere meas.
IOC. Des obsecro cucullum, doctissime Cocodrille.
CO. Pietio redimas volo, aut iratum iuro
Aesculapium —
IOC.Ah Cocodrille, tibia Tibiam [].
Tu nosti canere, en qua me captum redimam. 695
CO. Ha tibicen, ubinam clepsisti, harpax?
IOC.Simulus
Sacellanus noster hac me donavit hodie,
Ea demulceri dixit puerulorum rabiem,
Ne me in foro clamoribus obruent,
Adeo vocula est dulciloqua.
CO. Iocule 700
Mi bellule, tu illa me donabis pariter.
IOC. Animo perlubentissimo, ut te duplicem
Reddam Apollinem et medicum et musicum.
CO. Holla Iocule, ubi es? Itan’ me pecus Cocodrillus magno conatu [].
Derisui habes? Ut aliud ex alio 705
Malum pullulat! Lepidis at te si vixero
Excarnificabo modis. Oculi quo fugitis
Dilectissimi? Ecquis stipem caeco suppeditet
Pauperculo? Nemo? Hei mihi, pulchre ad pernitiem
Instructus videor, nam tempus proculdubio 710
Iam adventavit maiores quo invisam meos.
Sed o mihi a superis consultum miserecorditer,
Dum oculis capto mortem non detur cernere.
Si quis tamen deorum est immortalium
Qui generi Cocodrillino magis fuerit 715
Propitius — Oh ho, salvete reduces, oculi,
Rediistis incolumes. Ah Ioculorum omnium
Nequissime, ubi ubi obviam fuero,
Balista tibi colaphum iaculabitur
Satellitium.

ACTUS II, SCENA iii
COCODRILLUS, SIMULUS, CENTO

SIM. Ad altissimi gloriam. Si serio, 720
Cento, rem perages, tuae parcas multiloquentiae.
CEN. Est, et non cuncti monosyllaba nota frequentant.
SIM. Probe facies, vereor iam ut surrexerit Prurio.
CEN. Quandoque bonus dormitat Homerus.
CO. Hem, est ubi ulciscar commode.
SIM. Heu occidimus, 725
Satana, vae mihi. Satana, hinc te rapias.
CEN. Procul o procul esto, prophane.
CO.Graphice
Me oblevit Ioculus, in Satanam si me e Cocodrillo
Abegerit.
SIM.Quid nos ante diem in cruciatus Cocodrillus eos adit et in
Expetis? Cur haec supplicii aviditas? 730genua procumbit.
CEN. Quis furor ah demens, quae tanta libido nocendi?
SIM. Quin te inquam ad infernas rape tenebras.
CEN. Hinc fuge, rumpe moras, facilis descensus Averni.
SIM. Ad Styga te referas, nigrique Iovis atria.
CEN. Ite truces animae, patet atri ianua Ditis. 735
SIM. Ah spectrum Tartareum, ah Phlegetontis incola!
CEN. Ah Coridon, Coridon, sine corpore et ossibus umbra.  
CO. Ipse Cocodrillus sum.
SIM.Mendax es pessimus.
CEN. Frontis nulla fides, meritas dabis, improbe, poenas.
SIM. Ipsus est Belzebub Cocodrilli larvatus specie. 740
CO. Belzebub? Non novi hominem.
CEN.Lacrhymis affatur obortis.
SIM. At fictae sunt crocodili lachrymae, qui illico
Conspecto homine lachrymas sibi elicit
Ut commiserantem devoret.
CO.Ipsissimus
Sum Cocodrillus, Diagorae famulus.
SIM.Diaboli?745
CO. Diagorae medici in proxima vicina.
SIM. Cocodrillus?
CEN.At quantum mutatus ab illo!
SIM. Non soleo, Cento, fidem tam fluxam gerere,
Qui Diabolo iurisiurando licet quaereret
Adeo facile fidem habeam.
CEN.Credite, 750
Credenti nulla procella nocet.
CO.Obsecro,
Simule, noli innocuum ad inferos
Adigere Cocodrillum.
SIM.Me nominat, Cento.
CEN. Fare age, nate dea, quae causa indigna serenos
Foedavit vultus? Nigro carbone notaris. 755
CO. Ioculi haec techna fuit. Is mihi machinam
Pulvere gravidam tormentario tradidit,
Inflare iussit, quam suaviloquium vocavit calamum.
CEN. Ha ha, tu calamos inflare leves, ego dicere versus.
CO. Ut buccas spiritu tumidas in calamum 760
Exoneravi, pulvere continuo calamus
Mihi oneravit oculos.
SIM.O tardiusculum!
O me stipitem! Quod numen et mihi pariter
Oculos glaucomate obtenebravit? Meus fuit
Hic calamus. Erigere, Cocodrille.
CEN.Surgite, Pierides. 765
SIM. Vivusne an mortuus prae formidine fuerim Cocodrillus Simulo
Plane nescio.tibiam porrigit.
CEN.Obstupui, steteruntque comae.
SIM. Hanc ego machinulam concinnavi, quo Ioculus
Suos in foro sibi afflaret oculos,
Sed quae tibi obstrusit fatuus, tu capias, 770
Par pari referas volo. Si minus successerit,
Pugnis, fustibus, flagris fallaciam vindices.
Nam probos in via nequiter deludere
Nequam est, et hominis quam perditissimi.
CEN. Tantale, ne dubita, minuet vindicta dolorem. 775
CO. Faxo non me impune luserit stolidus. In lachrymas properus.
Si ego dignus haec contumelia sum maxime,
At hebes is indignus qui faceret tamen.
Nam ipse medicus sum.
SIM.Recte, Cocodrille, sapis.
CO. Si tu in me istac, Simule venerabilis, 780
Usus fuisses intemperie, non tam improbo
Forstan tulissem animo, medicus licet siem.
SIM. Quo ergo is indignior, eo tibi ultio
Sit inclementior.
CEN.Ultricem pharetra deprome sagittam.
CO. Incogitans enim malique nihil suspicans, 785
Ad vos tendebam sobrius.
SIM.Quid tibi negoti
Moliturus?
CO.Ut hero deferam quid ei
Per nuncium hodie Archophylax imposuit.
SIM. Te ipse instruam sedulius, itineri
Quo parcas tuo.
CEN.Arrectis auribus adsta. 790
SIM. Ad altissimi gloriam. Captiva fide
Tandem supplicium luet, hunc nobis sanguine
In perpetuum sacrabit diem. Tu herum affatim
Hora postmeridiana tertia pio
Non defuturum officio pro me moneas. 795
CEN. I nunc et celeres defer mea dicta per auras.
CO. O si una laqueo plectendus esset Ioculus,
Ut inter caelum et terram cum meteoris
Sublimem raperem!
SIM.Ne metuas, Cocodrille,
Erit ubi et Ioculum ob asperam in nos 800
Urbanitatem pulchre irretitum dabimus.
Tu tantisper istaec hero mandata nuncies.
CO. Properabo volitans, et prudens referam. Festino properat cursu.
CEN. Quo fugis, ah demens?
CO.Ecquid me vis aliud?
CEN. Vade, vade, cave ne titubes mandataque frangas. 805
CO. Quin caput frangat oportet qui mihi frangere
Mandata quaeritat. Vos ne titubetis, pedes.
SIM. Animo iam repetamus, Cento, ut facie
Cocodrilli larvata nobus meticulum
Incussit Satanas, et Deo exercituum 810
Gratias solvamus, quod Satanae praestigiis
Tam strenue illuserimus.
CEN.Grates persolvere
Dignas non opis est nostrae.
SIM.Nunc demum excubiis
Circumvallati altipotentis parochum
Accersiamus ut super ea qua diem 815
Hodiernum decet festivitate colere,
Pium sed praecautum ineamus consilium.
CEN. Consilium nobis resque locusque dabit.
SIM. Tu fores interea verberes et evoces
Dum ludum ipse non prophanum excogitavero. 820
CEN. Tum parere decet iussus cum grata iubentur
Chara Deum soboles. Custos o pauperis horti,
Huc ades, o nimium delecte.
PRURIO Quis ante aedes E fenestra.
Hominum otiosorum clamor perstrepit?
CEN. O Meliboee, deus nobis haec otia fecit. 825
PR. Tune, Cento, parochum sic interturbare
Assoles?
CEN.Iam clarum mane fenestra intrat,
Tithoni croceum linquens Aurora cubile.
SIM. Prurio, me vide, Exi inquam ocyus.
CEN. Si qua tui Coridonis habet te cura, venito. 830
SIM. Prurionem sermonis ecce pauperimi
Satis iam diu calleo, sed quod e domo
Tam aegre exeat, istuc nunc primum didici.
CENCEN Haud facile emergunt quorum virtutibus obstat
Res angusta domi.

ACTUS II, SCENA iv
SIMULUS, CENTO, PRURIO

PR. Hem me vobis.
CEN.Pan ovium custos venit. 835
PR. Perpaucorum homo verborum sum.
SIM.Ha ha ha,
Imo trium fortassis homo litterarum.
PR. Consilio si quid agendum nitamur propere.
Omnis nimium longa parocho mora est.
CEN. Incipe si quid habes. In me mora non erit ulla. 840
SIM. Lentius festines Prurio. Pastor es,
Sique sermone adeo es perpauculo,
Quinam tibi oves pascis in curam traditas?
PR. Falleris, Simule. Factis quam verbis magis
Seduli est pastoris pascere. Novi ego 845
Oves tondere, et ad vivam cutem radere,
Quandoque etiam et deglubere, si forte
Phryxi in arietem incidero, quo aureum
Mihi fulgure vellus sagax reperero.
CEN. Sic vos non vobis vellera fertis oves. 850
Hic alienus oves custos bis mulget in hora.
SIM. Ni simulat Simulus, probus est pastor Prurio.
Nam oves si oneroso laborent vellere,
Torpescunt subito, morbosque sibi procreant.
CEN. Turpis oves tentat scabies oviumque magistrum. 855
SIM. Ast nunc quapropter te inquietavimus, verbulis
Paucissimis accipe. Non te fugit, Prurio,
Ad ministrorum nunquam moriturum dedecus
Captivam sic piuscule dialectica
Nescio qua et scholasticis arguntiunculis 860
In fastidium nos populi impulisse.
PR.Memini,
Sed non me denuo funibus in arenam rapies.
SIM. Recte vaticinaris, nam hodie sub vespere
Quod tui est muneris, comitiis intereris
Dum capite trunca cadat.
PR.Ah Simule, 865
Si non insimulas mihi mulsum loqueris. Prurio saltat pedibus strepitum
CEN. Quadrupedante putrem sonitu quatit ungula campum. concitans.
SIM. E Phoebi cortina loquor, ac proin hilarem
Hunc, ut par est, agemus diem..
PR.Quidvis impera,
Geremus morem.
SIM.Patulas sultis mihi 870
Accomodate aures. Peracto prandio,
Dum somno parumper indulserit Archophylax,
Et Ioculus ad fabrum catenis inhiaverit,
Nos bini cum fido nostro Adulantio,
Qui purus putus ministris est amiculus, 875
Hic ad salturam vestitu non illepido,
Modesti at comedice aderimus. Tu, Prurio,
Qui fidiculae sciens est, cum fidicula
Opitulabere, adeoque omnes ad altissimi
Gloriam cooperabimur.
PR. Parochus sum, 880
Loquelae parcus, sed fidicula perprodigus.
SIM. Anne, Cento, arridet? Aut si quid tu coctius
Cerebro extruderis, depromas illico.
PR. Dulcius ex ipso fonte bibuntur aquae
Aspice venturo laetentur ut omnia seclo. 885 Variis passionibus et
Olim truncus eram, ficulnus, inultile lignum,motibus furorem poeticum
Nunc vos, o lauri, carpam, et vos proxime myrte.peragit.
Te facimus, Fortuna, deam, caeloque locamus.
Si Fortuna volet fies de rhetore consul,
Si volet haec eadem fies de consule rhetor.890
Hoc tantum in pretio est mediocribus esse poetis,
Orpheus in sylvis, inter delphinas Arion.
Me quoque vatem pastores dicunt, et me fecere poetam
Pierides dulces, dulces ante omnia Musae.
Non me carminibus vincet nec Thracius Orpheus 895
Nec Linus.
SIM. Cento, quis furor? Quo raperis, Cento?
CEN. Insanire libet, nihil hic nisi carmina desunt.
Proh superi, quantum mortalia pectora caecae
Noctis habent! O pater anne aliquos ad caelum hinc ire putandum est?
Hinc via Tartarei quae fert Acherontis ad undas. 900
PR. Simule, phrentide corripitur Cento.
SIM.Desipis,
Furor est poeticus.
CEN.Iovis omnia plena.
Laudabant alii claram Rhodon aut Mytelenem.
Si mihi tercentum donaret Iupiter ora,
Calliope cantanda mihi est, modo dicere possem 905
Carmina digna dea, certe est dea carmine digna.
PR.Cento —
CEN. Barbara pyramidum sileat miracula Memphis.
Per mare, per terras, et quod tegit omnia caelum,
Eloquar invitus, teneros ne tange poetas.
Sunt aliquid manes, laethum non omnia finit. 910
Ipsi te fontes, ipsa haec arbusta vocabant,
Intonsi montes, ipsae tua carmina rupes.
Versibus incomptis ludunt.
PR.Malignus, Simule,
Infestat spiritus.
CEN. Risum teneatis, amici?
SIM. Metum excute, paroche, mature medicabor. 915
CEN. Eripiunt subito nubes caelumque diemque,
Et “longum, formose, vale vale inquit Iola.” Ha ha ha.
SIM. Nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras? Centoni a tergo aurem
CEN. Cynthius aurem vellit et admonuit. vellit.
SIM.Cento,
Reversus es tandem? Ecquid de iocis cantitas? 920
CEN. Accipite haec animis laetasque advertite mentes.
Si vox est, canta; si mollia brachia, salta.
SIM. Placent ergo inventa?
CEN.Decies repetita placebunt.
SIM. Iehovae alleluia, Prurio, vivimus,
Quid moras nectimus? Diei ad umbilicum 925
Prope accessimus, domum te remigio
Transferas, et singula solerter praeperes.
CEN. Nam fugit interea, fugit irreparabile tempus.
PR. Istoc solertius nihil mandato persequar. Exit Prurio.
SIM. Ut benignis et succenturiatis oculis 930
Gregem obtuetur Deus perpusillulum,
Zelotes exercituum dominus! O quanta
Universae emolumenta Dei publicae
Oportunum secum vehet Captiviae exitium!
Principes leonina se loricabunt fortitudine, 935
Plebs in ovinam mansuescet teneritudinem,
Virgines numerosa faecundabuntur sobole,
Viduae secundis se solabuntur nuptiis,
Orphani apud omnes victum quaerent undique,
Ministri sancto liberius indulgebunt genio. 940
Ad altissimo gloriam.
CEN. O fortunatos nimium sua si bona norint!
SIM. Sic asperam papistarum spinique horridam
In mollem ad astra concinnabimus viam.
CEN. Omne tulit punctum qui miscuit utile dulce. 945

ACTUS II, SCENA v
SIMULUS, CENTO, CALLIO

CAL. Si quis unquam est qui miserum se et afflictum volet, Intrat
malleum et clavum in manibus tenens.

Indocto rem suam credat curandam populo.
SIM. Quid hoc portenti est?
CEN.Tractant fabrilia fabri.
CAL. Ne ille haud praesentiscit hoc paulum lucri
Quantum ei apportete damni.
SIM. Cento, adoriere. 950
CAL. Cocodrille, ni meum me aestrium deserat,
Te coctum, elixum, assum, tostum, pistum, frictum dabo,
Id est, legum equuleis te torquebo misere.
SIM. Periculum est ne et iudicem Satanas
Exagitet.
CAL.Pestis.
CEN.Quid agis, dulcissime rerum? 955
SIM. Callio, quid te tam male dicacem audio?
CAL. Ha! Nihilne de Cocodrillo percrebuit
Sacreligo, legirupa, pernicie populi?
SIM. Mitte convitia et implicemur gravibus.
CAL. Pandiculans oscitator Cocodrillus.
SIM.Belzebub. 960
CEN. Orandum est ut sit mens sana in corpore sano.
CAL. Neutiquam vero, nam eius ex insania
Mihi pullulat commodum.
SIM.Ah diabolicum!
Mitte inquam, ad Archophylacem non te hodie
Accivit Ioculus?
CAL.Fatuum nusquam vidimus. 965
SIM. Hic est quem ita herus in deliciis habet.
CEN. Quid stulti proprium? Non posse et velle nocere.
SIM. Callio. iuxta nobiscum rem complectere,
Asperrimum te affore speramus iudicem.
Nam (quod perplexe te conscio diu sategimus) 970
Hodie extremo mortis coercebitur
Captiva supplicio.
CAL.Verumne an fictum funditas?
SIM. Ipsum tibi fundo evangelium.
CAL.Quam circiter
Diei horam?
CEN.Iudicis officium est ut res ita tempora
Rerum quaerere, quaesito tempore tutus eris. 975
SIM. Vergente in occasum die ubi advesperare
Caeperit, tu valide huic incumbas studio,
Nos alia hac de re disquierenda manent.
CEN. Tu decus omne tuis validis incubito remis. Exeunt Cento et
CAL. Sic est. Falsus sum penitus, frustra es, Callio. 980Simulus.
Ioculus is erat qui tam matutino strepere
Damnoso in aedes me postulavit fulmine.
Nam Cocodrillus incongrua respondit omnia:
Quanta de spe decidi! Cui enim marsupium
Emunxisse statueram, fatuus cum sit, 985
Et nihil fatui dolo malo perpetient,
Summum in eum ius summa esset malitia;
Hoc tamen grata me vice beat, propera
Captivae mors. Illico enim uberrimam mihi
Olfacio messem, ministromachiam cano. 990
In hirundinem abibo protinus famelicam,
Ministrorum strenue ut exugam sanguinem.
Nam fide excissa funditus Catholica
Inter se acrius litigabunt turgidi,
Dum turgidos ipse sacculos exenterem. 995
Macte, Callio, et Danaes imbrem aurem somnia. Exit.

Perge ad Actum III