6. Hinc ad Peterborrow, quae decem plus minus milliaribus abest, Canutus rex, quia torrentibus et aluvionibus iter impeditus erat, viam (Kingsdelfe historicis nostris vocatur) magnis operibus haud procul a Wittlesmere lacu mago constravit. Utque hoc monasterium occidentalem agri partem exornavit, sic medium Saltria Cisterciensium quondam monasterium a secundo Simone de Sancto Lizio Huntingdoniae comite constructum. A quo parum abest Cunnington, quod de honore de Huntingdon (ut municipalis iuris periti loquuntur) tenetur, ubi intra fossam quadratam vestigia expressa cernuntur castri antiqui, quod fuit sedes, uti etiam Saltria, ex dono Canuti, Turkilli Dani illius qui inter Orientales Anglos egit, Suenumque Danorum regem ad Angliam diripiendam evocavit. Post cuius abitum Waldeosus Siwardi Northumbriae comitis filius Huntingdoniae comes, qui Iuditham Guilielmi victoris ex uterina sorore neptem duxit, per cuius filiam natu maximam in regiam Scotorum familiam devenit. lla enim secundis nuptiis iuncta fuit Davidi Huntingdoniae comiti (qui postea regnum Scotiae obtinuit) filio iuniori Malcolmi Canmor regis Scotorum et Margaretae uxoris e regia Anglo-Saxonum prosapia: neptis enim fuit illa regis Edmundi Ferrei Lateris, e filio Eadgaro Exule. Davidi natus erat Henricus, Henrico David comes Huntingdoniae, per cuius alteram filiam Isabellam descendit Cunnington et alia latifundia iure coniugali ad Robertum Brus, a cuius primogenito filio Roberto, qui agnomine Nobilis, Iacobus rex Magnae Britanniae recta linea genus ducit, a Bernardo autem filio iuniore, cui hoc Cunnington cum Exton obtigit. Robertus Cotton vir dignitate equestri, qui praeter caeteras virtutes bonarum artium admirator et indagator summus, conquisitis undique monumentis venerandae antiquitatis hic instituit armarium, e quo mihi in his tenebris lumen pro singulari humanitate saepenumero praetulit.
7. Verum haec loca solo depressiore et multos menses demerso, alibi etiam quasi aquis sublato natante, a lacuum offensa et palustri gravitate minime sunt libera. Hic sex millia passuum longitudine, tres latitudine diffunditur limpidus et piscosus ille lacus Witlesmere in regione admodum palustri, sed coeli gravitatem piscationis utilitas, pastionis ubertas, et cespitum copia in ignis alimentum facile, ut aiunt accolae, compensant. Rex enim Canutus singulis villis iuxta mariscum positis proprium mariscum dividi iussit per Turkillum quem modo dixi Danum, qui ita divisit ut unaquaque villa tantum de marisco ipso ad usus proprios proprie haberet quantum firma terra cuiusque villa mariscum contra se positum tangeret. Sanxitque ut nulla villata in alterus marisco foderet vel falcaret sine licentia, et ut pastura iis omnibus esset communibus, i. e. cornu sub cornu, pro pace et concordia inter se tuenda. Sed haec obiter.
8. Cum filii et famuli Canuti a Petriburgo ad Ramseiam evocati per illum lacum traiicerent, Irruerunt nequissimi venti, tempestasque turbinosa illis alacriter navigantibus atque vocibus amoenis vociferantibus exorta ex omni parte eos parte circumquaque involvit, ita ut de vita illorum aut securitate vel cuiuscunque spe adiutorii deposita funditus desperarent, sed omnipotentis Dei clementia eos omnino non deseruit, nec atrocissimam voraginem totaliter absorbere permisit. Sed quosdam ab illis furentibus fretis ex sua dispensatione misericorditer liberavit, quosdam vero secundum iustum suum occultum iudicium in illis undis ab hac luce caduca transire permisit. Et cum tanti fama discriminis ad regis notitiam pervenisset, timor eum et tremor vehementer arripuerunt. Sed procerum suorum et amicorum consilio relenatus, ad futura in posterum immanis belluae infortunio praecavenda, quoddam fossatum in mariscis inter Ramesyam, Wittlesyamque adiacentibus militibus atque famulis spathis et gladiis suis signari, et postmodum mundari per operarios ordinavit, unde, ut ab antiquis praedecessoribu fide dignis accepimus, fossatum illud a nonnullus circumhabitantibus Swerdesdelf propter gladiorum consignationem nomen accepit, quidam illud Cnoutsdelf secundum euisdem regis vocabulum appellari statuerunt. Vulgo tamen hodie Steedsdike vocant, limesque inter hunc comitatum et Cantabrigiensem habetur.
9. Orientale huius agri latus Kinnibantum castrum, nunc Kimbolton, olim Magnavillanorum, postea Bohunorum et Staffordorum, hodie Wingfeldorum habitatio condecorat. Sub quo Stonely coenobiolum erat a Bigramis fundatum. Awkenbury parum hinc abest, quam rex Ioannes dedit Davidi comiti Huntingdoniae, et Ioannes Scotus eius filius Stephano Segrave, cuius libentius memini quod ille inter aulicos fuit qui docuit nullam potentiam esse potentem. Aegre etiam ad eminentem statum conscendit, anxie constitit, et repente decidit: In iuventute enim sua de clerico factus miles, licet de humili genere oriundus, strenuitate sua ultimis diebus adeo ditatus et exaltatus est ut inter primos regni reputatus, pro iustitiaro Angliae habitus est, et omnia fere regni negotia pro libitu disposuit. Tandem vero regis favore omino excitit delituitque ad mortem in monasterio, et qui prius a clericatu ad militiam per arrogantiam confugerat, ad clericatus officium reversus coronam quam reliquerat inconsulto episcopo revocavit. Parum hinc Leighton abest, ubi splendida aedificia Gervasius Clifton eques auratus inchoavit, et Spaldwicke adiacet, quod Lincolniensi ecclesiae ad damnum resarciendum donavit rex Henricus Primus cum Eliensem episcopatum ex Lincolniensi diocoesi abstractum institueret.
10. Ubi vero flumen Nen hunc agrum subintrat Elton alluit, sedem celebris et antiquae familiae Sipcottorum, ubi privata capella singularis elegantiae cum vitreis fenestris artificiossime depictis extructa ab Elizabeth Dinhamia vidua baronis Fitz-Warin in hanc familiam enupta. Sed paulo superius his omnibus vetustior urbecula erat prope Walmsford quam Henricus Huntingdonensis Caer Dorm et Dormecaster vocat ad Nene flumen et ante sua tempora penitus excisam memorat. Durobrivae proculdubio haec fuit Antonino, id est Flumiis Traiectus, et nunc eodem sensu Dornford dicitur iuxta Chesterton, manifestaque urbis prostratae indicia praeter antiquos nummos exhibet. Ad hanc enim via militaris Romanorum ab Huntingdonia recta ducit, pauloque super Stilton, quod olim Stichilton dictum, celso aggere conspicitur, et Erminstreat antiqua charta Saxonica vocatur. Hic vero per medium valli quadrati transit, cuius latus boreale moenibus munitum videtur, reliquis lateribus tantum aggesta terra. Iuxta quod plures capuli e saxo sive sepulchra iampridem effossa fuerunt, in fundo Richardi Brevill ex veteri et clara in hoc agro familia. Utramque ripam hanc urbem occupasse credunt nonnulli, viculumque Caster in alter a ripa eius partem fuisse sunt qui opinantur, et opinioni sane fidem adiicit antiqua historiae, quae docet ad Nene locum fuisse Dormundcaster, in quo cum Kinneburga monasteriolum aedificasset, primum Kinneburgecaster et postea contracte Caster vocari coepit. Kinneburga illa Christianissima Pendae pagani regis filia et Alfredi Nordanhumbrorum regis uxor, mutavit imperium in Christi ancillatum (ut ex antiquo loquar autoritate), et huic sui monasterio tanquam mater sacrarum virginum praefuit. Quod postea circa annum salutis CIↃX Danico furore solo erat adaequatum. Ubi vero fluvius iam relicturus est huc comitatum Bottlebridge (ita contracte nunc vocatur pro Botolphbridge) antiquas aedes allabitur quas a Richardo Gimels, Draitoni et Lovetti ad Schirleiorum familiam haereditaria serie transtulerunt. Illisque adunctum est Overton, corrupte nunc Orton, quod fisco propter feloniam addictum redemit a rege Ioanne Nigellus Lovetoft, cuius soror et cohaeres enupta Huberto vel Roberto de Brounford illi liberos suscepit qui Lovetoft sibi nomen assumpserunt.
11. Huntingdonensis haec provincia inclinato iam Anglo-Saxonum imperio comitem habuit officiarium Siwardum: nec dum haereditarii erant in Anglia comites, verum provinciarum praefecti pro usu eius seculi comites dicebantur, adiectione comitatus <aut> provinciae cui praeerant, uti hic Siwardus dum huic agro praeesset, Huntingdoniae, cum paulo post praeficeretur Norhumbriae, Northumbriae comes dictus erat. Huic filius erat Waldeofus, qui titulo comitis huic praefuit provinciae gratia Guilielmi Conquestoris, cuius e sorore uterina neptem Iuditham duxerat. Primogenitam autem Waldeofi (ut habet Guilielmus Gemiticensis) accepit Simon Silvanectensis sive de S. Lizio cum comitatu Huntingdoniae, genuitque filium Simonem, Mortuo autem Simone comite, David frater sanctae Matildae reginae Angliae (qui postea rex Scotorum) duxit uxorem eius, ex qua suscepit filium Henricum. Variante vero deinde fortuna et regum favore, nunc Scoti, nunc S. Lizii hunc certatim gesserunt honorem, scilicet Henricus Davidis filius, tum Simon S. Lizius Simonis primi filius, post hunc Malcolmus rex Scotorum Henrici comitis filius, eo defuncto Simon S. Lizius tertius, qui cum sine prole obiisset, Guilielmus rex Scotorum Malcomi frater successit. sic enim qui tunc floruit scripsit Radulphus de Diceto anno CIↃCLXXXV, cum Simon comes filius Simonis comitis sine liberis decessisset, rex reddidit comitatum Huntingdoniae cum pertinentiis Guilielmo regi Scotorum. Inde David eius frater, Davidisque filius Ioannes cognomento Scotus Cestriae comes, qui cum sine sobole fatis concessisset, et Alexander Secundus, qui regis nostri Henrici III filiam duxisset aliquantisper hoc titulo usus esset, Scoti ingruentibus bellis eo honore et lautissimo in Anglia patrimonia exciderunt. Edwardus Tertius satis longo post tempore Guilielmum Clinton Huntingdoniae comitem creavit: illi suffectus a Richardo Secundo Giscardus Angolismius, et eo mortuo Ioannes Holand, cui Ioannes filius et Henricus eius filius successerunt, qui singuili fuerunt Exoniae etiam duces. Et hic ille Henricus Exoniae dux est quem nudis pedibus mendicantem vidit (ut ipse testatur) Philippus Cominaeus, dum constanter a Lancastrensi familia staret, etsi sororem regis Edwardi Quarti in uxorem duxerat. Inde Thomas Grey, qui postea marchio Dorsettiae eo honore paulisper fuit auctus. Certum etiam est ex archivis quod Guilielmus Herbert comes Penbrochiae restituit chartam creationis qua Penbrochiae comes pater factus est in cancellariam cancellandam, quodque Edwardus Quartus anno regni sui XVII ipsum in Huntingdoniae comitem creaverit. Patrum vero memoria illum honorem Georgio Hastings contulit Henricus Octavus, cui successit Franciscus, illi itidem Henricus filius verae nobilitatis et pietatis laudibus vir longe honoratissimus, illique sine prole defuncto Georgius eius frater, Georgio eius e filio nepos Henricus qui eodem titulo hodie laetatur.
Numerantur in hac regiuncula paroecia 78.

CORITANI

ORITANI nunc adeundi, qui interius ab Icinis longissime per mediterraneam insulae partem diffusi ad Germanicam usque oceanum egerunt, in illis utpote regionibus quae nunc Northamptonshire, Leicestershire, Rutlandshire, Lincolnshire, Nottinghamshire, et Derbishire vulgo vocantur. Ab horum etymologia, ne incognita pro cognitis habere videar, manum abstinebo. Licet enim longe lateque diffusus fuerit hic populus, quod Gur Tani Britannis denotat, Coritanos tamen hos si inde dictos assererem, nonne aleam luderem? Qui foelicius haec poterint, tutius coniectent. Ego interea singulos quos dixi comitatus suo ordine perlustrabo.

NORTHAMPTONSHIRE

GER Northantonensis, Saxonice Northarendonscyre et Northantonshire, vulgo Northamptonshire, in ipso quasi Angliae meditullio positus, ab occasu brumali qua latior est sensim se contrahendo in ortum aestivalem protenditur. Ab ortu Bedfordienses et Huntingdonenses, ab austro Buchighamienses et Oxonienses, ob occasu Warwicenses, a septentrione autem Leicestrenses, Rotelandenses et Lincolnienses Avona minori et Wellando fluminibus discriminati sedent. Orientalem partem ab Usa ad Dowbridge militaris Romanorum via quam Watlingstreat vocant percurrit, mediam et orientalem Nen fluvius, qui a scriptoribus etiam Aufona dictus, placide intersecat. Campestris, habitatissima, et nobilium villis excultissima est regio, opidis et ecclesiis refertissima adeo ut nonnullis in locis XX, nonnullis XXX plus minus sacrae pyramides vel turres simul aspectui se offerant. Soli admodum ditis, sive arva sive pascua respicias, sylvis tamen nisi in ulteriori et citeriore parte minus laeta. Ubique vero, ut etiam alibi in Anglia, ovibus oppleta et quasi obsessae, quae, ut Hythlodaeus ille dixit, tam mites esse, tamque exiguo ali solebant, nunc, uti fertur, tam edaces atque indomitae coeperunt ut homines devorent, ipsos agros, domos, opida vastent ac depopulentur.
2. In australi limite, ubi Usa fluvius saepe am dictus exoritur, molliter surgente loco, quo fontes afftim scaturiunt, Brakley, id est Filicetum, insigne olim lanarum emporum, quantum et quam opulentum fuerit avenis ex ruinis et maiore quem pro summo magistratu habet tantummodo ostendat. Zouchaei, qui loci domini collegium ipsi posuerunt, a quibus ad Hollandos et Lovellos quasi dotalis possessio successione pervenit, sed Lovello tempore Henrici Septimi proscripto, beneficio regis accceperunt Stanlaei. Collegium autem hodie lacerum ad Magdalenses Oxoniae specat, qui pro secessu habent. Nec minima huic loco apud maiores fuit celebritas ex Rumbaldi infantuli memoria, qui (ut in eius vita legitur) regis filius ubi primum in lucem hic aeditus, nescio quae sancta loquutus et se Christianum professus, statimque baptisatus expiravit.
3. Hinc ad aquilonem VI millia passuum nemorosa via emensi primum Astwell, ubi Thomas Billing primarius olim in banco regio iustitiarius celebris habitavit, a quo ad antiquam Lovellorum familiam haereditario devenit, et inde Wedon et Wapiham vidimus, quas familia de Pinkeney per baroniam tenuerunt, donec Henricus de Pinkeny regem Edwardum Primum haeredem scripsisset. Quem optimum principem multi mali haeredem scripserunt cum (ut inquit Tacitus) a bono patre non scribitur haeres nisi malus princeps. Hinc statim Tripontium, quod memorat sed non suo loco Antoninus, pervenimus. Nam hoc illud fuisse quod nunc Torcester vocamus opinor, nec languidae fidei restant argumenta. Si Trimontium Thraciae a tribus montibus, Triturrita Tusciae a tribus turribus, Tripolis a tribus urbibus nomina traxerunt, a tribus pontibus hoc nostrum Tripontium denominatum fuisse non est cur dubitem. Ecce tibi in hac Torcestria via praetoria sive militaris Romanorum quae planissime inter hanc et Stonystratford plurimis in locis se ostendit, tribus praecipuis fluvioli divisi alveis interscinditur, quos olim, uti hodie, pontibus coniunctos fuisse necessitas persuadet. Si vero Britannum consulas quomodo tres pontes Britanni vocent, statim Tair ponte audies, et viri boni a quibus hic nummos Romanos accepi constanter asserunt Torcester verum esse loci nomen, et a turribus dictum putant. Tovecester tamen Marianus vocat, si liber non mendosus, apud quem legimus hoc anno salutis DCCCCXVII adeo munitum fuisse ut Dani nullo modo expugnare potuerint, Edwardumque Seniorem lapideo muro postea incinxisse. Nos tamen quaerendo moenum vestigia vidimus nulla. Sola moles aggesta superest, Berihill vocant, in hortis privatis undique cerasis consita, et ipsum opidum ita evicit tempus ut situi, nomini et antiquis nummis qui subinde hic reperiuntur debeat quod vetustum censeatur. Nihl enim in eo memorandum praeter ecclesiam quam habet unicam, amplam tamen et pulchram, in qua Dominus Sponde eius olim rector quem de ecclesia et opido benemeritum ferunt, in sepulchro affabre extructo conditur. Sed in vicinia eminent apud Elton speciosae aedes equestris familiae Farmerorum.
4. Fluvius quo Torcestria irrigatur, dum Usam hinc petit, Graftonam, que nunc regis honor censetur, praeterfluit, olim vero sedes fuit familiae de Widdevil, e qua Richardus vir notissimae virtutis, qui quod Iaquetam viduam Ioannis ducis Bedfordiae, filiam Petri Luxenburgici comitis S. Pauli sine regis licentia duxerit mulctatus fuit mille libris monetae nostrae ab Henrico VI, qui postea tamen eundem honore baronis Widdevil de Rivers extulit. Cum huius filia Elizabetha clandestinas nuptias contraxit Edwardus Quartus, et sane primus regum nostrorum a conquestu qui cum subdita matrimonium iniit. Sed inde sibi et uxoris cognatis Iliadem malorum attraxit, ut in historiis nostris videre licet. Richardus ille Widdevil dominus de Rivers, Grafton et De La Mote ab Edwardo IIII iam genero erectus erat (ex ipsa creationis charta loquar) in comitem de Rivers per cincturam gladii, habendum sibi et haeredibus masculis cum feodo viginti librarum per manus vicecomitis Northampton. Statimque constabularius Angliae cum summo honore constitutus ad illud officium (ex authographo loquor) per se vel sufficientes deputatos pro termino vitae occupandum, gerendum et exercendum percipiendo annis singulis CC libras e scaccario cum plena potestate et authoritate ad cognoscendum et procedendum in causis de et super crimine laesae maiestatis, seu ipsius occasione, causaque et negotia praedicta cum omnibus et singulis suis emergentibus incidentibus et connexis audiendum, examinandum, fine debito terminandum, etiam summarie et de plano sine strepitu et figura iudiciis sola facti veritate inspecta, ac etiam manu regia, si opportunum visum fuerit, vices nostras, appellatione remota. Verum ille his honoribus paulisper usus in praelio ad Edgcote pro genero victus et mox interceptus fuit obtruncatus. Quamvis autem in huius filiis stirps quasi intermortua desiit cum Antonus comes Rivers capite a Richardo Tertio truncaretur, et Richardus aliique eius fratres sine sobole obierent, filiae tamen pulcherrimas ex se propagines diffuderunt. Ex his enim stirps regia Angliae, marchiones Dorsettiae, comites Essexiae, comites Arundeliae, comites Wignorniae, comites Derbiae, et barones Staffordiae quasi progerminarunt.
5. Graftonae a tergo obiacet Sacy Forresta venationi dicata, magis ad ortum viculis omnia sunt aspersa, inter quos nominatissimi sunt Blisworth sedes Wakorum, qui ex illustri illa prosapia baronum de Wake et Estotevile enati, Pateshull quae clarissimae quondam familiae nomen fecit, Greenes Norton a Greenis viris superiori seculo ob opes clarissimis denominata, antea nisi me fallo Norton Dany, quod tenebatur in capite a rege per servitium legendi manum dextram erga regem annuatim in die natalis Domini, ubicunque fuit in Anglia. Wordon centuria quae suos habuit dominos Guidone de Reindubcourt Normanno prognatos, quorum haereditas per Folhottos ad Guiscardum Leddet devenit, cuius filia Christiana peperit plures liberos Henrico de Braibrook marito, maximus vero natu Guilscardus Ledetti nomen maternum assumpsit, sed brevi per foeminas inter Guilielmum et Ioannem Latimeros de Corby fratres divisa sunt ampla latifundia. Ab hoc Griphini in hoc comitatu, ab illo Latimeri illi barones antiquiores in agro Eboracensi genus traxerunt.
6. Superius ad boream fontes aperit Aufona flumen (avon enim generali vocabulo omnia flumina Britannice appellantur), quod Nen accolis et ab occiduo latere saepius recurrentibus ripis per mediam quodammodo huius provinciae partem iter habet, perpetuoque beat officio. Flumen sane nobilissimum et, si quid video, a Romanis olim praesidiis munitum. Cum enim iam citerior Britanniae pars sub Claudio imperatore in Romanorum potestatem ita cessisset ut qui eam incolerent Romanorum socii dicerentur, et ultriores Britanni saepius in horum agrum effusi omnia violentius raperent, ipsique socii facilius Romanorum imperia quam vitia ferentes subinde cum ulterioribus illis conspirarent, P. Ostorius (inquit Tacitus) cinctos castris Antonam (Aufonas si ausim legerim) et Sabrinam cohibere parat. Hoc est, ni male capio, munimentis ad fluvios dispositis statuit coercere Britannos ulteriores et provinciales, ne mutuas operas in Romanos traderent. Quis fluvius hic fuit Antona dixerit nemo. Lipsius nostrae aetatis Phoebus aut hanc nebulam dispulit, aut nubes me sane obduxit. Ad Northampton digitum intendit ille, et ego Antonam pro Aufona, ad quem sita Northamptona, in Tacitum subrepsisse opinor. Iuxta enim Angliae umbilicus sive meditullium habetur, ubi ex uno colle tria enascuntur flumina in diversum abeuntia, Cherwell in austrum, Leame quem statim alter Aufona Sabrinam petens suscipit in occasum, et hic in ortum. E quibus hi duo Aufonae ita insulam transversam secant ut ex borealibus insulae partibus venientibus alter ex his sit necessario transeundus. Quare cum Ostorius Sabrinam et hos Aufonas communivisset, non erat cur e Wallia vel septentrionali Britanniae plaga suis Romanis et sociis timeret, qui eo tempore proximam insulae partem solummodo in provinciae formam redegerant, ut alibi ipse testatur Tacitus.
7. Ex his Ostorii castris magna illa munimenta et sepimenta militaria quae hic cernuntur ad Gildsborough et Dantrey inter duorum Aufonarum fontes qui in diversa feruntur, et qua solum transitu in citeriorem Britanniae partem sine fluminum obiectu patet, videantur. Illud ad Guildsborough magnum et amplum, sed hoc ad Dantrey maius et amplius, forma enim quadrata in excelso colle unde subiecta regio longe lateque despici potest, et ad ortum molem habens (Spelwell vocant) ducenta plus minus iugera aggesto vallo includit. Inter quod Romanorum Caesarum nummos in vetustatis indicia subinde reperiunt rustici. Falso igitur sunt qui Danorum opus, et inde subiectum opidum Dantrey denominatum contendunt, quod hodie diversoriis notissimum fratrum Augustinensium aedem habuit quam (ut perhibent) Henricus de Fawsley olim posuit.
8. Ad Aufonae fontes, ut eo regrediamur, adsidet Catesby, quod nomen fecit vetustae familiae, verum damnatae iam memoriae ob atrocissimum teterrimum et omnibus seculis inauditum scelus quod Robertus Catesby de Ashby S. Leger dedecus gentis, audacia nefarie furens, crudelitatem immaniter anhelans, perniciem patriae et principi impie moliens specioso religionis obtentu nuperrime machinatus. De quo mutescant tempora ne eius commemoratione seculi nostri labes posteris appareat, quam nos cum horrore non possumus non ingemiscere, cum et ipsa muta et inanimata tanta et tam indigna concepti sceleris atrocitate commoveri videantur. Iuxta est Fawesley ubi diu incoluere Knightlei equestri dignitate clari, a Knightleis illis antiquioribus de Cnowshall in comitatu Staffordiensi oriundi. Magisque ad ortum ad Aufonam iam pertenuem Wedon secundum viam praetoriam, quae Merciorum regis Wolpheri erat regia, in monasterium ab eius filia Werburga sanctissima virgine conversa, cuius miracula in fugandis hinc anseribus scriptores creduli decanterant. Hanc vero esse quod in Antonini Itinerario Banavenna, Bennavenna, et Bennaventa dicitur, et semel corrupte Isannaventa, etsi nulla supersint expressa nominis vestigia (vetustate longa omnia obruente et immutante), nisi existimarem, veritati sane vereor ne illuderim, etiamsi antea contra senserim. Distantiae enim ratio a proximis stationibus et mansionibus antiquis exacte convenit, et in ipso Bannavennae nomine nomen fluminis Aufon, cuius prope sunt fontes se quodammodo non obscure subindicat. Via itam militaris hinc recta in septentriones interrupto et extrito saepe aggere, sed maxime ex adverso viculi Creke, ubi necesario pontibus coniungeretur, alibi autem eminenti aggere usque ad Dowbridge iuxta Lilborne.
9. Paulo magis ad septentriones vidimus Althorp habitationem clarae et equestris familiae Spenserorum, quae plurimis iisdem clarissimis familiis cognatione coniuncta, et e qua nuperrime eximium titulo et honore baronis Spenser de Wormeleighton rex noster serenissimus Iacobus exornavit. In proximo unicum magnificae structurae exemplum Holdenby aedes elucent, quas in haeredio proaviae quae haeres antiquae familiae Holdenbeiorum (maximum et ultimum monumentum iuventutis suae, ut ipse postea solitus dicere) construxit Christopher Hatton Elizabethae reginae a consiliis sanctioribus, magnus Angliae cancellarius et Georgiani ordinis eques auratus, vir (nec aliquid dicam quod veritati negari possit) pietate in Deum singulari, fide in rempublicam spectata, aequitate incorrupta, eleemosynis vero erogandis longe omnium munificentissimus. Quique, quod non minime cedit laudi, dextram salutarem bonis literis libentissime porrexit. Verum ille ut pie vixit, pie in Christo obdormvit, laus tamen literarum lumine illustrata clarius elucebit quam splendidissimo illo monumento tantoque viro dignissimo, quod eius memoriae maximis impensis in templo Paulino Londini Guilielmus Hatton equestris ordinis filius adoptivus consecravit.
10. Tenui lapsu infra haec se promovet Aufona, statimque a septentrione amniculo confluente augetur, ubi ad ipsos confluentes ita sedet urbs a flumine Northafandon, contracte Northamton dicta, ut hoc ab occidente, illo a meridie subluatur. Quam Banaventam illam antiquam fuisse nuper facile coniectavi, sed erranti coniecturae sit medicina confessio. Nomen vero factum videatur a situ ad septentrionalem Ausonae fluminis ripam. Urbs ipsa, quae tota e saxo contructa fuisse videtur, aedificiis sane est elegans, satis ampla, et moenibus inclusa, e quibus spatiosa planities circumquaque oculis subiicitur. Ad occasum castrum habet vetustum, cui et decori est ipa vetustas, a Simonide de S. Licio, qui vulgo Senliz, eius nominis primo Northantoniae comite constructum, qui etiam speciosum templum Divo Andreae sacrum sibi in sepulturam adiunxit, et opidum (ut ferunt) instauravit, Simonque iunior eius filius monasterium de Pratis, vulgo De la Prey, monialibus extra urbem posuit. Saxonica heptarchia iacuisse videtur, nec eius in Danicis depraedationibus uspiam meminerunt scriptores, nisi cum Swanus Danus impotenti et efferato animo per Angliam immanissime saeviret. Tunc enim (ut prodit Henricus Huntingdonensis) iniecto igne deflagravit. Edwardo Sancto regnante, in hac urbe fuerunt, ut est in Angliae notitia, LX burgenses in dominio regis, habentes totidem mansiones, ex his Guilieli Primi tempore, quatuordecim vastae, residuae erant XLVI. Praeter hos fuerunt in novo burgo XL burgenses in dominio regis Guilielmi. A Normannico imperio baronum obsidionem fortiter elusit, cum illi omnia iniuriis et caedibus infestarent Ioanni regi privatis de caussis infensiores, quas tamen religionis et boni publici obtentu invelabant, ut se exercitum Dei et ecclesiae sanctae appellaverint: quo tempore vallum illud in proximo, quod Hunshill dicunt, ductum fuerunt, sed non pari successu regi legitimo Henrico Tertio, quo seditiosis obsistebat. Cum enim barones illi seditionibus innutriti hinc classicum in illum canerent, perrupto muro facile expugnavit. Deinceps, ut etiam antea, comitia parlamentaria, quod in Angliae quasi meditullo sedeat, hic subinde reges habuerunt, et anno a virginis partu MCCCCLX luctuosum vidit praelium, in quo, divulsa per seditionem Anglia, Richardus Nevill Warwicensis comes plurimis proceribus caesis miserrimum regem Henricum Sextum iam secundo captum miserando spectaculo abduxit. Caeterum longitudinem Northamptoniae XXII gradibus XXIX scrupulis, latitudinem LII gradibus XIII scrupulis mathematici nostri descripserunt.
11. Hinc festinat Aufona iuxta Castle Ashby, ubi splendidas aedes inchoavit Henricus baro Compton, quibus adiacet Yardly Hastings, ab Hastingis olim Penbrochiae comitibus ad quos spectavit denominatum, ad Wellingborow forum, olim Wedlingborrough, ubi ab ortu invehitur fluviolus delapsus per Rushton et Neuton Treshamorum, Geddington, ubi castrum fuit regium, et superest crux in honorem Aeleonorae consortis regis Edwardi Primi, Boughton familiae equestris de Monteacuto, Kettering forum non infrequens, iuxta quod Rouwell equorum nundinis celebre, per Burton, etiam baroniam (si nomen non me fallit) Alani de Dinant. Baroniam enim illi eo nomine dedit rex Henricus Primus in hoc comitatu, quod in monomachia pugilem regis Galliae ad Gizors occiderat, et Harronden, cuius dominum Nicholaum Vaulx praefectum Guinarum in Picardia baronem creavit rex Henricus Octavus.
12. Aufona hinc adit Higham Ferrariorum quondam opidum, a quibus Higham Ferrers est denominatum, qui et suum hic habuere castrum, cuius rudera prope ecclesiam cernuntur. Verum eximium huius loci ornamentum erat Henricus Chicheley archiepiscopus Cantuariensis, qui hic pulchrum collegium in quo clericos seculares et praebendarios collocavit, et simul hospitium pauperibus domum extruxit. Inde Addington, olim Verorum, et Thorpston, vulgo Thrapston, alluit, huicque oppositum Draiton aedes superiori seculo Henrici Green, postea per filiam eius Ioannis et Edwardi Stafford comitum Wiltoniae, nunc vero baronis Mordaunt, ad quem a Greenis maximi nominis in hoc agro nobilibus haereditario devenit. Inde opidulum elegans fere circumluit et denominat, Oundle corrupte pro Avondale vocitant, ubi nihil visendum praeter templum perpulchram et scholam pueritiae informandae, cum ptochotrophio a Williemi Laxon praetore quondam Londinensi positam. Huic vicinum est Barnwell castellulum quod nunc novis aedificis reconcinnavit Edward de Monteacuto eques clarissimus, qui ex antiqua Monteacutorum, ut ex insignibus apparet, genus repetit. Possessio olim erat Berengarii Le Moingne, i. e. Monachi, non, ut aliqui autumant, Berengarii Turonensis, cuius sententia de eucharistia olim a pontificis Romani synodo convocata damnata. Postea Fotheringhay castrum amoenissimis pratis circumsitum salutit, quod Henrico Tertio regnante, cum munitissima loca nobiles ad defectionem invitarent, Guilielmus comes Albemarliae ex improviso occupavit et agrum vicinum late devastavit, ut habet Matthaeus Paris. Quo tempore ad Huntingdoniae comites spectasse videtur. Satis longo post intervallo Edwardus Tertius Edmundo de Langley filio duci Eboracensi quasi in haereditatem sive appennagium (ut vocant) assignavit, qui castrum reaedificavit et aeditissimum munimentum quod vulgo The Keepe in castris vocant, ad instar pedicae equestris, quae erat symbolum familiae Eboracensis, efformavit Edwardus dux Eboracensis eius filius anno secundo Henrici Quinti et Christi MCCCCXV, ut ex barbaris versiculis ibi inscriptis apparet, perpulchram ecclesiam collegiatam fundavit, in qua ipse praelio Agincortensi caesus, uti etiam Richardus Eboracensis eius e fratri nepos, qui apud Wakefeld occubuit, eiusque uxor Cecilia Nevill magifica sepulchra habuerunt, quae simul cum superiori parte ecclesiae fuere subversa. In eorum tamen memoriam duo monumenta in inferiori parte ecclesiae quae superest regina Elizabetha erigi iussit. Quae tamen (ea erat curatorum avaritia) tantis principibus, qui regibus nati, et a quibus Angliae reges prognati, parum digna censentur. Cecilia illa paucis annis quales ludos impotens fortuna (si ita loqui fas sit) ex potentium malis sibi facit, plane perspexit. Vidit enim Richardum maritum, regnum iam spe devorantem, cum filio Rutlandiae comite cruento praelio interfectum, paucosque post annos filum natu maximum Edwardum Quartum ad regiam dignitatem evectum, immaturaque morte abreptum cum fratrem suum Georgium Clarentiae ducem prius sustulisset. Deinde alterum filium Richardum luctuosa nepotum caede matrisque probo (patem enim laesae pudicitiae publice insimulavit) ad rerum summam grassantem, sceptroque iam potitum, statim praelio trucidatum vidit: miseriae ita erant concatenatae, ut posterior dies semper priore acerbior illuxerit. Quod alteri potentissimae principi Mariae Scotorium reginae hic accidit malim silentio involvi quam memorari: auferat oblivio, si potest; si non, utcunque silentium tegat. Sub optimis principibus sunt qui semel authoritate armati privatis suis consiliis sacrosanctam religionem occultis artibus speciose obtendere norunt. Sunt enim qui religioni, principis securitati, populique saluti (quae lex suprema) vere et ex animo consulunt. Nec diffitendum et ipsos optimos principes, ut navium gubernatores, turbida tempestate quo nolint aliquando abripi invitos. Quae autem illi quoad reges faciunt Deo reliquenda, cuius solius in reges est imperium.
13. Iam Huntingdonenses Aufona attingens pontem pulcherrimum ad Walmesford subterfluens Eurobrivas urbem antiquissam praetervehitur, quae Anglo-Saxonice Dormancester appellata, ut antea diximus, utramque fluminis ripam in utroque comitatu late occupavit. Caster enim viculus qui mille passibus a flumine abest, eius pars vidatur ex tessellatis pavimentis ibi repertis, etsi ecclesiae parieti haec legitur recentior inscriptio:

XV. KL. MAII DEDICATIO HV-
IVS ECCLESIAE MCXXIIII

Et celebrioris proculdubio fuit notae, tot enim in arvis adiunctis (quos Normanton pro Dormanton Feelds vocant) Romanorum nummuli eruuntur, ut eorum sementem ibi factam facile quis existimet, duae hinc militares viae conspicuis adhuc aggeribus duxerunt, altera Fortyfoote Way a quadringinta pedum latitudine ad Standfordiam, altera Longdich et Highstreet dicta per Lollham Briges vetustos sane pontes quorum undecim arcus aevo iam fatiscentes cernuntur, per West sDepinge in comitatum Lincolniensem. In primo harum viarum divortio intersidet aeditiori situ Upton, unde et nomen, ubi aedes nitidas cum amoenissimis ambulacris habet Robertus Wingfeld eques auratus ex antiqua Wingfeldorum familia clarissimorum equitum feracissima. A Dorobrivis Aufona sive Nen urbeculam Petriburgum in huius agri angulo adit, ubi in flumine immensae profunditatis fuisse voraginem Medeswell dictam, appositumque opidum, inde Medeswellhamsted at Medelshampsted appellatum tradunt scriptores. Quod, ut apud Robertum de Swapham legitur, in optimo loco erat constructum, qui una ex parte palude et aquis optimis, in alia sylvis, pratis et pascuis plurimus honoratur, ex omni parte formosum, et per terram accesibile praeterquam ad orientalem plagam. Nen fluvius ex australi parti burgi praeterfluit. In huius amnis medio locus est <quasi vorago tam profundus et frigidus> ut in aestate nullus natantium eius ima adire possit, nec tamen in hyeme unquam congelatur. Est enim ibi fons unde ebullit aqua. Hunc locum Medeswell antiqui appellaverunt, donec Wolpherus rex Mercorum monasterium ibidem S. Petro consecravit. Cumque locus esset palustris, immanissimos lapides (ut scribit Robertus ille) in fundamentis iecit, quales octo boum paria vix unum traherent, quod nos vidimus cum monasterium esset destructum. Deinceps Petriburgus, Petropolis, Peterborow, et Burgh dici coepit, monasteriumque fuit longe celebratissimum. Verum quibus initiis ac fundamentis extructum fuerit, operae pretium existimavi e Roberto illo de Swapham authore satis vetus paucis perstringere. Paeda filius Pendae, qui primus Christianus Merciorum rex, anno salutis DCLXVI ad propagandam Christianam religionem fundamenta monasterii ad Medelhamsted in Girviorum regione iecit, quod malis uxoris artibus sublatus perficere non poterat. Paedae successit Wolpherus eius frater, qui cum a Christiana religione aversissimus esset, Wolphadum et Rufinum filios barbara immanitate trucidavit eo quod Christo se addixissent, ipse autem paucis post annis Christianum religionem amplexus, ut hanc suam impietatem pio aliquo opere elueret, monasterio a fratre incoepto manum admovit, quod ope Etheldredi fratris, Kineburgae et Kineswithae sororum perfectum anno DCXXXIII S. Petro consecravit (unde locus Petriburgus dici coepit), amplissimis proventibus ditavit, Sexwulfumque virum admodum pium (qui praecipuus operis suasor erat) primum abbatam instituit. Floruit deinceps hoc monasterium magna sanctitatis opinione annos plus minus CCXIIII ad gravissima illa Danicae devastationis tempora, tunc enim monachi interfectu et monasterium funditus eversum suis ruderibus annos CIX quasi inhumatum iacuit. Tandem circa annum DCCCLX Ethelwoldus episcopus Wintoniensis, qui in re monastica promovenda totus erat, restaurare coepit, auxilio inprimis Eadgari regis et Adulphi regis cancellarii, qui poenitentia ductus quod filiolus quem unicum habuit ab eo et uxore in somno suffocatus esset, universas opes ad instaurationem huius monasterii effudit, mundo valedixit, et instaurati monasterii factus est abbas. Iam inde multis opibus et magnis privilegiis celeberrimum fuit, licet regnante Guilielmo Normanno Herwardus Anglus proscriptus ex Eliensi insula congestas opes depraedatus fuerit, contra quem Mont Turold castrum Turoldus coenobiarcha posuit, opulentissimum tamen usque ad patrum memoriam censebatur. Tunc enim ubique monachos exturbavit Henricus Octavos (causatus quod a sanctorum illorum et veterum monachorum curriculo et spatio deflectentes, bona ecclesiae quae pauperum patrimonium erat luxu absumerent) et episcopum qui huic agro et vicinae Rutlandiae praesset, decanumque et praebendarios hic constituit. Ita ut e monasterio facta sit ecclesia cathedralis, quae si structuram spectes est ipsa antiquitate pulchra, frontispicium maiestate plenum, claustra satis magna, in quorum vitreis fenestris historia Wolpheri fundatoris cum abbatum successione exhibetur. Sacellum B. Mariae amplum et operosum, chorusque speciosus, in quo duae, si quae aliae, infoelicissimae reginae Catharina Hispana et Maria Scota sepultae aerumnarum requiem invenerunt.
14. Sub Petriburgo Aufona sive Nen, qui a fontibus iam quadraginta quinque plus minus milliaribus dilapsus, et secum omnes rivulos et advenas ex imbribus aquas in suum alveum admissas devehit, varie distrahitur. Cumque viam non inveniat, plana regionis longe lateque superinfusis aquis hiberno tempore, et aliquando maiorem anni partem ita supernatat ut vasta aequorum planities cum pauculis extantibus insulis videatur. Caussam autem referunt accolae quod ex tribus alveis quibus tanta vis aquarum derivari solent, primus qui duxit in ocean per monasterium de Thorney, et inde seorsum per Clowscrosse et Crowland, et alter per incile Mortoni episcopi Eliensis The New Leame dictum et Wisbich, iam diu fuerint neglecti, quodque tertius, qui per Horsey Bridge, Wittlesmer, Ramseymere, et Saltersload descendit, tantarum aquarum sit minime capax, unde in adiacentia gravius erumpunt. Peccatumque aeque ab illis conqueruntur qui alveos non purgarunt, et qui in privatos usus diverterunt, utque Reatini apud Tacitum asserunt optime rebus mortalium consuluisse naturam quae sua ora fluminibus, suos cursus, utque originem, ita finem dederit. Sed de his satis superque.
15. Hoc in loco angustissima est regio, inter Aufonam enim et Wellandum fluvium, qui terminus est alter ad septentrionem, vix quinque interiacent milliaria. Ad Wellandum, quo Weolod Aehelwardo veteri scriptori dicitur, prope fontes Braybrok est castellum a Roberto May alias de Braybrok qui regi Ioanni intimus fuit extructum, cuius filius Henricus cum Christianam Ledet magnarum opum haeredem duxisset, eius filius natu maior in Ledettorum nomen se adoptavit, a cuius e filio nepti altera, ut modo dixi, ad Latimeros et per illos ad Griphinos, quorum nunc est patrimonium, devenit. Iuxta inter nemora reliquias pauculas monasterii olim De Divises dicti, nunc Pippwell vidimus, quod Gulielmus Buttevillein Cistertiensibus regnante Henrico Secundo construxit. Inde Rockingham quondam comitum Albermaliae castrum visitur, a rege Guilielmo Conquestore, quo tempore fuit Vasta, ut in ipsius commentario legitur, conditum; vallis, propugnaculis, duplicique pinnarum ordine munitum, collique affixo in nemoroso saltu, qui hinc Rockingham Forrest denominatur. Postea Heringworth olim Canteluporum, nunc baronum Zouch sedem praeterfluit, qui ab Eudone filio minore Alani de la Zouch de Ashbye prognati in amplissimam baronum familiam succreverunt, quibus plurimum honoris accessit, ex nuptiis cum una haeredum de Cantelupo et altera baronis de Sancto Mauro qui etiam ab haerede domini Zouchaei de Ahsbey Lupellisque dominis de Castel Cary in comitatu Somersettensi stemma deduxit.
16. In hoc etiam saltu Deane vidimus, quondam Deanorum postea Tindalorum, quae vel eo nomine memoranda quod Brudenellorum modo sit elegans habitatio, e quibus Edmundus Brudenell eques auratus non ita pridem defunctus venerandae antiquitatis summus fuit cultor et admirator. Familia etiam de Engayne quae antiquae et honoratae nobilitatis, hic ad Blatherwic (ubi nunc Staffordi equestris dignitatis incolunt, qui genus a Radulpho primo Staffordiae comite deducunt) sedem habuit, castrumque hod Hymell vocabatur in monasterium Finisheved dictum commutarunt. Stirps eorum mascula ante ducentos annos defecit, filiarum vero prima Ioanni Goldington, altera Laurentio Pabenham, et tertia Guilielmo Bernak viris ex equestri ordine clarissimis fuit elocata. Apthorp hic etiam cernitur, sedes Anthonii Mildemay equitis clarissimi, cuius pater Walterus Mildemay nuper Elizabethae reginae a consiliis ob virtutem, prudentiam, pietatem, et in republicam literariuam benignitatem extruendo collegium Emmanuelis Cantabrigae vere promeruit, ut inter optimos huius seculi connumeretur. Thornhaugh in proximo adiacet, olim familiae de Sancto Medardo, nunc honoratissimi viri Guilielmi Russelli filii Francisci comitis Bedfordiae ex eadem familia oriundi, quem rex Iacobus ob virtutes et fidelem operam in Hibernia, cui prorex praefuerat, ad dignitatem baronis Russell de Thornhaugh evexit. Nec Wellendon silendum est opidulum, cum olim habita fuerit baronia quae per Matildam filiam et haeredem Galfredi de Ridell, qui submersus erat cum filio regis Henrici Primi, ad Richardum Basset filium Radulphi Basset iusticiari Angliae descendit, in cuius stirpe ad Henrici usque Quarti tempora permansit, tunc enim per foeminas (masculis deficientibus) Knevetti et Alesburii haereditatem adierunt.
17. Ab Heringworth Wellandus Colliweston invisit, ubi Margareta Richmondia regis Henrici Septimi mater aedes decore et elegantia conspicuas extruxit. Sub quo lapides tegulares ab omnibus vicinis in aedificiorum usum magna copia effodiuntur. Wittering Heath planities hinc longe in ortum procurrit, in qua memorabili praelio olim fusos fuisse Danos memorant incolae. Iam Wellandus Burghley accedit, aedes speciosissimas, quae consultissimum et honoratissimum virum Guilielmum Caecilium magnum Britanniae columen, summum Angliae quaestorem, Elizabethae reginae gratia baronis titulo honoruerunt, et quas ille suis virtutibus ornavit, maginificentissimis aedificiis nuper condecoravit, et parcum (hoc enim verbo utitur Varro) feris includendis muro e saxo magno ambitu circumdedit. Latomiae hic subsunt antiquae ad Bernect, e quibus et Petroburgense et Ramsiense monasterium extructum. Operosa enim (Ramsiensis historiae verba legis) latomorum vires hic frequenter exercentur, semperque superest, in quo alterna requie reparatae exerceantur. Legitur in charta Edwardi Confessoris, Pro quatuor millibus anguillarum in Quadragesima fratres de Ramsey habebunt de territorio S. Petri, quantum sibi opus fuerit de lapidibus quadratilibus apud Berneck et de petris muralibus apud Burch. Sub Berneck publica illa Romanorum via quam Fortyfootway a latitudine vicini vocant a Caster ad Stanford hunc comitatum intersecat, et alto aggere eminet praecipue per sylvulam de Berneck, ubi speculam ipso aggere impositum habet, et per murum parci de Burghley longe procurrit.
18. Post pauca hinc milliaria Wellandus defluens per Maxey castrum quondam baronum de Wake et Peagkirke, ubi in primitiva Anglorum ecclesia Pega foemina sancta quae nomen loco reliquit, S. Guthlaci soror, cum sacris virginibus pietatis et castitatis documenta vita et exemplo praebuit, paludes quas saepe dixi accedit. Cumque agger ad australem eius ripam negligatur, adiunctis campis magno cum dispendio incumbit, et suo canali emotus, qui per Spalding prius duxit, Nen sive Aufoniam subintrat et admodum onerat.
Avona vero minor, qui alter est, ut dixi, e limitibus huius comitatus ad septentriones, sed limitis vice tantum per quinque milliaria fungitur, proxime Wellandi fontes effusus in occasum defertur per Stanford super Avon dictum, habitationem familiae Cavorum qua clara et numerosa propagata est in adiacenti tractu suboles, et Lilborne quondam Canvillorum. Quam mansionem olim fuisse Romanorum persuadent situs ad viam militarem, antiqua valla, et monticulus in conum aggestus, in quem, cum spe antiquarum opum quidam nuper suffosione penetrarunt pro auro carbones invenerunt. Cumque iam his fluviolus Dowbridge pontem subierit, Northantonenses deserit Warwicenses invisurus.
19. Ex suffossis illis carbonibus, quid si opinor hunc collem pro termino aggestum fuisse? Cum Siculus Flaccus memoret aut cineres aut carbones aut testas aut vitrea fracta aut ossa subcensa aut calcem aut gypsum terminis subdi solere, et S. Augustinus scribat de carbonibus, Nonne miranda res est, et tanta infirmitas, ut ictu levissimo frangantur, pressu facillimo conterantur, nulla aetate vincantur, adeo ut eos substernere soleant qui limites figunt ad convincendum litigatorem quisquis post quantalibet tempora extiterit, fixumque limitem non esse contenderit? Eoque magis in hanc opinionem propendeo quod qui de limitibus scripserunt monticellos de terra quos botontinos vocarunt in limitibus collocatos scribunt, adeo ut existimem plurimos ex tumulis et rotundis monticellis quos passim videmus in hunc usum fuisse erectos, et cineres, carbones, testas &c. sub iis invenire posse, si terra altius effoderetur.
20. Comitem habuit hic ager primum quod sciam Waldeofum Siwardi bellicosi filium, qui etiam Huntingdoniae comes, perfidiae in Guilielmum Conquetorem poenas capite persolvit, duobus tantum filiabus relictis quas illi Iuditha Conquestoris neptis ex sorore uterina peperit. Matildem filiam primogenitam Simon de S. Lizio sive Sylvanectensis a Iuditha matre cuius nuptias ambivit, quia pedibus captus ludibrio reiectus in uxorem accepit, qui ecclesiam S. Andreae et castellum Northantoniae construxit. Huic successit filius Simon secundus, qui de maternis possessionibus cum Davide Scotorum rege, cui mater secundo nupserat, diu litigavit, et Stephani regis partes sequutus de vita anno CIↃCLII decessit cum hoc elogio, iuvenis plenus omnium quae non licebant, omnium quae non decebant. Filius eius Simon tertius ius suum de comitatu Huntingdoniae lite et iudicio contra Scotos persequutus rem familiarem exhausit, regisque Henrici Secundi beneficio filiam et haeredem Gilberti de Gaut comitis Lincolniae duxit, demumque recepto Huntingdoniae comitatu, Scotis eiectis, diem suum sine liberis obiit anno CIↃLXXXV. Multis post annis Guilielmum de Bohun virum spectatae fortitudinis Northantoniae comitem creavit Edwardus Tertius, cumque frater eius maior natu Humfredus de Bohun Herefordiae et Essexiae comes Angliaeque constabularius bellicoso illo aevo constabularii oneri ferendo impar esset, Angliae etiam constabularium instituit. Huic in comitatu Northantoniae filius Humfredus, uti in comitatibus Herefordiae et Essexiae patruo sine prole demortuo succedens duas progenuit filias, alteram Thomae de Woodstocke filio Edwardi Tertii minimo natu, alteram Henrico Lancastrensi duci Herefordiae, qui postea regnum obtinuit, elocatam. Thomae autem de Woodstocke filia hunc avitum Northantoniae titulum cum aliis in Staffordorum familiam suis nuptiis intulit. Cum autem illi honoribus postea spoliati, Edwardus VI Guilielmum Par Essexiae comitem, aulicum omnibus numeris absolutum, titulo marchionis Northantoniae honoravit, qui nostra memoria nulla suscepta prole diem supremum obiit. Dum autem haec recognoscimus, serenissimus rex Iacobus Henricum Howard postremi ducis Norfolciae fratrem, virum ingenio splendidissimo, eloquentia profluenti, optimis artibus ornatissimum, ad consilia prudentem, et in posterum providum ad statum et stilum baronis Howard de Marnehill et honorem comitis Northantoniae eodem tempore anno salutis CIↃDCIII evexit.
Pertinent ad hunc agrum parochiae 326.

LEICESTERSHIRE

ORTHANTONENSI ad septentrionem finitima est provincia Leicestrensis, in eo libro quo lustrum condidit Guilielmus Normannus Ledecesterscyre dicta, vulgo Leicestershire, tota itidem campestris, frugibus opima, sed sylvis maximam partem indiga. Ab ortu Rutlandia et agro Lincolniensi, a septentrione Nottinghamiensi et Derbiensi, ab occasu Warwicensi praecingitur, occiduam enim partem via militaris Romanorum Watlingstreat appellata perstringit, et a Warwicensibus seiungit, et ab austro, ut modo innui, Northantonensis adiacet comitatus. Mediam Soarus flumen Trentem petens alluit, orientalem vero Wrekus fluviolus, qui Soaro demum commiscetur, placide pererrat.
2. Ad austrum qua hinc Avona minori, inde Wellando fluminibus disterminatur, nihil quod relatione dignum se offert, nisi ad Wellandum dum adhuc recens a fonte et tenuis, Haverburg, vulgo Harborrow, percuariis nundinis celeberrimum, et quod hinc parum abest Carleton, id est Colonorum Opidum, nescio an dignum sit relatu, in quo nati plerique omnes peculiari vel soli vel aquae vel alia quapiam abdita naturae vi absone et impedite loquuntur, verbaque asperrime ex imo gutture extrahentes, rhotacismo quodam laborant. Via illa Romana, cuius agger alicubi extritus, alibi planissime hic se exhibet, recta quasi linea in septentriones per occiduum huius provinciae latus tendit. Cuius tractum ego a Tamisi in Walliam ad priscae memoriae opida investiganda (rideas fortasse hanc diligentiam vel impendiosam, vel certe impendio curiosam) sedulo sequutus sum, nec in ducem alterum ad ea invenienda fideliorem sperare potui. A Dowbridge, ubi relinquit Northanonenses primum Swifto flumine haec interrumpitur lento quidem illo, etsi nomine veloci, cui tantum hibernis mensibus respondet. Pons, Bransford Bridge et Bensford vocant, quo olim coniunctus hic fuit, longo tempore interscissus in caussa fuit cur tam celebris via diu minus frequentaretur, nunc autem publico sumptu restauratur. Huic adiacent hinc ad occasium Cesterover, sed in comitatu Warwicensi, vel nomine domini sui Fulconis Grevill equitis cum primis clarissimi memoranda, etsi loci vetustati ipsum nomen attestetur (cester enim non nisi vetustis urbibus aut castris maiores nostri addiderunt), inde ad occasum iuxta Swiftum hinc Misterton insignis et antiquae familiae Pulteniorum, inde Lutterworth cernitur emporiolum, possessio quondam, ut ferunt, Verdonorum, iuxta quod fons est ea frigiditate ut stipulas et lignea brevi tempore in saxa convertat. Huius ecclesiam rexit ille celeberrimus Ioannes Wicliff, vir ingenio subacto et sacris literis versatissimus, qui cum calamum in pontificiam authoritatem et Romanam ecclesiam strinxisset, non solum gravissime exagitatus erat dum viveret, sed etiam anno post mortem quadragesimo primo in corpus saevitum fuit, quod Senensis concilii mandato exhumatum erat et exustum.
3. A ponte illo Bensford ascendit via antiqua ad Highercrosse, sic dictum quod eo loci crux in aedito quondam extitit, pro qua nunc postis celsior cum suis sustentaculis erigitur. Retulerunt nobis vicini duas praecipuas Angliae vias hic se transversim intersecasse, urbemque ibi florentissimam extitisse nomine Cleycester, quae suum senatum habuit, cuiusque pars Cleybrok ad mille fere passus fuerit, et utrinque ad viam magna ex saxo quadrato fundamenta sulcis subesse, Romanorumque numismata saepius aratris eruta, quamvis supra terram, ut ait poeta, etiam ipsae periere ruinae. Haec cum distantia a Banamenta sive Wedon, quae adamussim respondet et pons ille Bensford dictus inducunt ut hic Bennones sive Venones, mansionem quam proximam post Bannaventam locat Antoninus fuisse credam, maxime cum Antoninus viam hic in duas partes se diffidisse doceat, quod vulgo etiam perhibetur. Ad ortum enim aestivum qua Lincolniam itur Fosseway ad Ratas et Vernometum, de quibus statim, et ad occasum aestivum Watlingstreat in William per Manuessedum recta ducit, de quo in comitatu Warwicensi suo loco dicemus.
Hinckley superius ad eandem adsidet viam, quae suum habuit dominum Hugonem Grantmaisvill magnum Angliae oeconomum sive seneschallum cum Guilielmus Rufus et Henricus Primus rerum poterentur. Ille autem duas suscepit filias, Petronillam Roberto Blanchemaines a manuum candore dicto comiti Leicestriae cum seneschallia Angliae, et Aliciam Rogero Bigotto datam. Ad orientalem sane partem templi fossae et moles in eminentem altitudinem egesta cernuntur, quod Hugonis fuisse castrum ferunt incolae. Ad tertium hinc milliare sedet Bosworth antiquus mercatus, utpote cui hoc ius una cum nundinis obtinuit a rege Edwardo Primo Richardus Harecourt. Sub quo in extremam belli aleam avorum memoria cecidit regnum Anglicum. Henricus enim Richmondiae comes parva manu Richardum Tertium, qui per summum scelus regnum occuparat, ibi praelio excepit, et dum pro patriae libertate fortiuis cum suis mori voluisset, foelicius tyrannum vicit et confecit, faustisque acclamationibus inter medias strages rex salutatus Angliam tyranni dominatione sua fortitudine vindicavit, et discordiis civilibus irrequietam sua prudentia recreavit. Unde Bernardus Andreas Tholosas poeta qui tunc vixit in oda ad Henricum VII de rosis, quae Henrici insignia erant, ludens,

Ecce nunc omnes posueri venti
Murmuris, praeter Zephyrum tepentem:
Hic rosas nutrit, nitidosque flores
Veris amoeni.

4. Alia ad viam memoria digna non occurrunt, nisi remotius Ashbye de la Zouche, nunc Huntingdoniae comitum villa amoenissima, quondam Alani de la Zouch baronis, cuius clypeus ruber decem globulis aureis respersus erat. Hic cum alteram heredum Rogeri de Quincy comitis Wintoniae duxisset, opimam haereditatem uxorio iure hoc in agro crevit. Verum cum Ioannem comitem Warrenniae in ius vocasset, qui rem ferro non legibus decernere voluit, ab eo in aula regia Westmonasterii anno MCCLXXIX fuit trucidatus, et post paucos annos nepotis eius filiae et haeredes hanc haereditatem suis nuptiis in familias de Sancto Mauro et Holandorum transtulerunt. Hoc vero opidum postea ad Hastingos devenit, qui suas ibi aedes satis splendidas habent, et e quibus Guilielmus ius nundinarum ab Henrico Sexto impetravit. Nec silentio hic praetereundum Cole Overton sedes Henrici de Bellomonte ex celebri illa qua vicecomes de Bellomonte familia. Praenomen vero locus invenit a carbonibus lapideis bituminis indurati natura qui hic in domini emolumentum tanta copia effodiuntur ut vicinis longe lateque ad extruendos focos abunde sufficiant.
5. Soarus flumen medium agrum secare diximus, qui non procul ab hac via conceptus et crebris perennium aquarum rivulis adauctus, leni tractu in aquilonem lapsus primariam totius agri urbem ab occasu et septentrione subluit, quae Legecestria, Leogor, Legeocester et Leicester apud authores vocatur. Haec magnam vetustatem, nec minorem venustatem prae se fert. Anno salutis DCLXXX cum Sexwulphus Merciorum regnum in episcopatus iussu Etheldredi regis describeret, in hoc episcopalem sedem statuit, ipseque primus sedit episcopus. Sed paucos post annos, sede alio translata, haec desiit dignitas, sensimque imminuta opidi amplitudo, donec Ethelfleda optima mulier anno post servatorem natum DCCCCXIIII reparaverit et novis moenibus firmaverit, adeo ut Matthaeus Pariensis in Historia Minori scripserit, Legecestria urbs opulentissima ac munitissimo muro indissolubili, qui si fundamento roboraretur, nulli urbium secunda fuisset. Sub Normannorum ingressum satis frequens erat, plurimosque habuit burgenses, e quibus duodecim (ut in Guilielmi Primi libro legimus) cum rege mittere veteri instituto tenebantur, quoties ad bellum iret. Si vero per mare in hostes ibat, mittebant quatuor equos usque Londoniam ad arma comportanda, vel alia quae opus essent. Reddebat haec civitas regi per annum XXXX libras ad numerum, XX in ora, et XXV sextarios mellis. Sed Henrici Secundi temporibus magna miseriarum mole depressa fuit, moeniaque diruta, cum Robertus cognomento Bossu, id est, Gibbosus, Leicestriae comes res novas in principem affectaret. Quod his verbis docet Matthaeus Pariensis. Propter contumaciam comitis Roberti contra regem recalcitrantis obsessa est, et per regem Henricum subversa nobilis civitas Leicestria, et murus, qui videbatur indissolubilis, funditus in circuitu dirutus. Urbis enim (ut hoc e Minori illa Historia adiungam) muris fundamento carentibus subfossis et fulciminibus tandem combustis, moenium fragmenta ceciderunt, quae usque in hodiernum diem propter coementi indissolubilem tenacitatem scopulorum retinent cum integritate magnitudinem. Misera etiam eo tempore civium mulctatio, et miserum exilium, qui cum data pecunia abeundi licentiam redemissent, in S. Albani et S. Edmundi asyla trepidi convolarunt. Castrum quoque propugnaculis nudatum erat, quod sane amplum et firmum fuit. Sub quo pulcherrimum est hospitale collegiatum cive ptochodochium, in cuius ecclesia Henricus comes Lancastriae et Henricus Lancastrius eius filius, qui primus Lancastriae dux fuerat, sepeliuntur. Dux enim ille cum iam annorum plenus esset hoc pio studio alendis pauperibus construxit et consecravit, de quo in sua historia Henricus Knightonus Leicestrensis qui eo seculo vixit, Henricus dux Lancastriae, primus ecclesiam collegiatam et hospitalem extra portum australem Leicestriae construxit, in qua constituit decanum cum XII canonicis praebendariis, totidem vicariis, et aliis ministris, centum pauperibus debilibus et decem fortibus mulieribus qui debilibus inservirent, dictamque hospitalem sufficienter dotavit. Ad alteram urbis partem inter laetissima prata quae Soarus irrigat, monasterium fuit, inde de Pratis dictum, de quo sic scripsit Knightonus ille: Robertus le Bossu Leicestriae comes fundavit monasterium B. Mariae de Pratis Leicestriae, terris, possessionibus et reditibus luculenter dotavit, et ipse in eodem monasterio consensu Amiciae uxoris canonicus regularis factus quindecim annos in habitu regulari Deo ibidem militat, et canonicus in domino obdormivit. Scilicet ut canonicali habitu poenitendo corrigeret quod in principem hostili animo insurgendo deliquerat. Quod nomen Romanis temporibus gesserit Leicestria minime compertum est. Caer Lerion in Ninnii catalogo vocari existimo, sed Leirum fabulosum regem construxisse per me credat qui velit. Antonini vero descriptioni ita exacte congruit situs a Bennonis et Verometo ad militarem viam Foss dictam, ut non possim non Rayas, quae Ptolomaeo Ragae vocatur, existimare, quamvis nec vola nec vestigium nominis Ratarum iam supersit, nisi forte in vallo militari quod Rawdikes vocant, passibus ab australi Leicestriae porta vix quingentis.
6. Hic haero, et quam viam ut ducem ad antiqua opida investiganda sequar circumspicio. Ranulphus Cestrensis monachus stratam antiquam hinc per vasta Lincolniam duxisse prodit, sed per quae vasta non docet. Vulgus perhibet in septentriones per Nottinghamiensem agrum, Antoninus Augustus, si quid ego video, in aquilonem per hunc agrum in Lincolniensem transisse innuere videtur. Et hac sane nonnulla antiquae memoriae loca suis de vestigiis ostendunt, quae suo ordine dicemus, illac vero plane nulla mihi investigandi, nescio an aliis, hactenus occurrerunt.
7. Huic vicinum est Grooby, opimum et amplum haeredium sive, ut nostri vocant, manerium quod ab Hugone Grantnaismill, quem magnis proventibus ditaverat Guilielmus Primus, per Leicestrenses comites et Quincios ad Ferrariorum familiam devenit, e qua domini Ferrari de Grooby baronum honore diu floruerunt, demumque relicta unica filia Isabella in Greiorum nomen matrimonio intulit, a quo rursus proscriptione in patrimonium regium tandem recidit. Sed dum haec revisimus, Iacobus dominus et rex noster potentissimus in hunc avitum honorem clarissimum equitem Henricum Grey restituit, cum ante inaugurationem illum baronem Grey de Grooby creaverit.
8. Iam ad Soarum flumen regrediamur, qui Leicestriam praeterlapsus primum Montsorell sive potius Mont Soare Hill ex Normannica et Anglica compositione nomen praebet, quod nunc tantum mercatu celebre est, olim vero celeberrimum castro in praerupto et confragoso colle flumini impendenti, quod prius comitum Leicestriae, postea ad Saberum de Quincy Wintoniae comitem bello baronico spectavit, hodieque nihil est nisi rudetum. Anno enim CIↃCCXVII post gravem obsidionem captum, incolae tanquam nidum diaboli, speluncam latronum et praedonum solo tenus diruerunt. Superius ad alteram ripam est Barrow, ubi calx laudatissimae firmitatis effoditur. Inde Soarus post pauca milliaria in Trentam flumen desinit parum infra Loughborrough mercatorium opidum, quod unum regnante Maria baronem Edwardum Hastings suo nomine exornavit. Verum cum illa, cui fuerat charissimus, in vivis esse desiit, ille rerum humanarum pertaesus mundo vivere noluit, sed ut totus Deo vacaret in ptocotrophium quod apud Stoke Pogeis in Buckinghamiensi comitatu erexerat secessit, ubi cum pauperibus Deo vixit et inter eos vitae cursum pie in Christo confecit. Hanc Loughborrough regiam villam, Saxonice Leigenburge dictam, quam Marianus Cuthulsum Britannis anno Christi DLXXII ademisse tradit, nominis affinitas quodammodo probet. Nunc vero secundum locum a Leicestria inter omnia huius comitatus opida sibi suo iure vendicat, sive amplitudinem, sive structuram, sive etiam sylvarum amoenitatem spectes. Sub ipso enim saltus de Charnwood sive Charley longe expanditur, in quo Beaumannour vivarium cernitur, quod domini de Bellomonte, ut accepi, lapideo muro circumsepserunt. Hi ex familia Francica (ut vulgo creditur), certe Ioanne Brennerensi rege Hierosolymitano orti, circa Edwardi Primi tempora in Angliam venerunt, et ex nuptiis cum filia Alexandri Comyn comitis Boghaniae in Scotia, cuius mater una erat haeredum Rogeri de Quincy comitis Wintoniae, amplissimam haereditatem adierunt, et in magnam familiam sunt propagati. E qua regnante Edwardi Tertio Henricus per aliquot annos evocatus fuit ad comitia parlamentaria nomine comitis Boghaniae, et Ioannes regnante Henrico Sexto fuit Angliae constabularius ad tempus, et primus in Anglia (quod scio) quo vicecomitis honorem a rege accepit. Verum cum Guilielmus vicecomes ultimus sine sobole obiisset, eius soror domino Lovell nupta est, et patrimonium postea copiosum ob laesam maiestatem in fiscum redactum.
9. In hac septentrionale parte nihil aliud memoratu dignum occurrit, nisi monasteriolum quod virginibus sacris Roisia de Verdon posuit et Grace-Dieu, i. e. Gratiam Dei nuncupavit, et qua Trenta allabitur Dunnington castellum antiquum a primis Leicestriae comitibus extructum conspicitur, quod postea fuit Ioannis Lacy comitis Lincolniae, qui ius fori mercatorii et nundinarum ab Edwardo Primo huic obtinuit. Verum cum in baronum proscriptione sub Edwardo Secundo possessiones proscriptae varie distraherentur, Hugoni le Despenser iuniori rex hoc manerium elargitus est.
10. Orientalem agri partem, quae collina est et numerosos pascit ovium greges, exornarunt celebrioris notae duo praecipua loca, Vernometum sive Verometum cuius meminit Antoninus, et Burton Lazers superioribus saeculis admodum celebre. Vernometum, nomine nunc deperdito, eo loci sedisse videtur quem hodie Burrowhill et Erdburrow vocitant. Inter Verometum enim et Rayas XII interiacent apud Antoninmum milliaria, totidemque fere inter Leicestriam et hunc locum. Hodiernum etiam nomen Borrow a burgh promanavit, quod Saxonicis loca munita denotavit. Sed quod maximum est, eo ipso loco collis undique praeceps nisi ad euroaustrum attollitur, in cuius summo opidi diruti manifesta sunt vestigia, duplex fossa, et ipsorum moenium tractus, quae octodecim plus minus iugera incluserunt. Nunc autem ager est restilibus et re nulla aeque celebris quam quod hic gymnica quotannis exerceat iuventus circumvicina. Magnum aliquod gentilium deorum fanum extitisse eo loci ex nomine quis coniectet. Vernometum enim antiqua Gallorum lingua, quae eadem fuit cum antiqua Britannorum, sonat Fanum Ingens, ut plane docet in Vernometo Galliae opido his versibus Venantius Fortunatus libro carminum primo:

Nomine Vernometum voluit vocare vetustas,
Quod quasi fanum ingens Gallica lingua sonat.

Burton autem cognominatum Lazers a lazaretis (sic elephantiacos sive leprosos vocarunt) nosocomium erat sive hospitium opulentum, cuius praefecto omnes lazaretorum in Anglia aediculae quodammodo suberant, ut ille preposito lazaretorum Hierosolymis. Primis Normannorum temporibus collecta per Angliam stirpe (Mowbraiis praecipuam opem ferentibus) constructum ferunt. Quo tempore lepra, quae nonnullis elephantiasis gravissime vi contagionis per Angliam serpsit. Tunc enim creditum est morbum illum primum ex Aegypto in hanc insulam demigrasse, qui subinde se in Europam profundit, primum Pompeii Magni aetate, postea sub Heraclio et alias, ut ex historiis videre liceat, sed nunquam quod legerim ante illa tempora in hanc insulam irrepsit. Verum praeter haec celebriora loca, omittenda non est prope hanc Burton Melton Mowbray, forum a Mowbraiis olim dominis denominatum, ubi nihil magis conspiciendum quam templum speciosum, et remotius ad austrum Skeffington, quae ut clarae familiae nomen impertiit, ita vicissim claritatem accepit.
11. Comitibus suis viris longe clarissimis insignis semper erat haec Leicestrensis provincia. Cumque haereditarios habuerit Saxonico tempore comites, eos sua serie primum enumerabo, ut Thomas Talbot rei antiquariae peritissimus e regiis archivis mihi descripsit. Aethelbaldi Merciorum regis tempore, anno nostrae salutis restauratae DCCXVI, Leofricus Leicestriae comes erat, cui recta linea successerunt Algarus primus, Algarus secundus, Leofricus secundus, Leofstanus, Leofricus tertius quo Coventriae sepultus, Algarus tertius, cuius filii fuerunt Eadwinus comes Marchiae, Morkanus comes Northumbriae, et Lucia filia quae primo Ivoni Talboys Andegavensi enupta, postea Rogero de Romara, unde Guilielmus de Romara Lincolniensis comes enatus est. Tunc deficiente huius Saxonicae familiae stirpe mascula, Saxonicoque nomine quasi conculcato, Robertus de Bellomonte Normannus, dominus de Ponte Audomari et comes Mellenti, mortui Simone comite Leicestriae, eius comitatum adeptus est anno Christi MCII beneficio regis Henrici Primi, vir scientia clarus, eloquio blandus, astutia perspicax, prudentia sagax, ingenio versipellis, qui cum in summo statu gloriae degeret, alius quispiam comes ei coniugem abripuit. Unde in senectute mente turbatus in tenebras maeroris incidit. Huic successerunt filius cognomento Bossu, nepos cognomento Blanchemaines, et pronepos Fitz-Parnell, omnes praenomine Roberti. Quorum postremus iste Fitz-Parnell a Petronilla sive Parnella matre, ultimi Hugonis Grantmaismill filia et cohaerede cognominatus sine prole obiit. Paucis post interiectis annis Simon de Monteforti ex notho Roberti regis Francorum oriundus, qui Roberti Fitz-Parnell sororem duxerat hunc honorem gessit. Verum illo cum suis expulso anno MCC, hunc honorem consequutus est Ranulphus comes Cestriae, non iure haereditario sed principis gratia. Postea tamen Simon de Monteforti filius Simonis praedicti hanc dignitatem adeptus est, cum Almaricus frater eius primogenitus iure suo coram Henrico Tertio cessisset. In hunc tanta et tam secunda erat regis Henrici Tertii voluntas ut illum exulantem e Galliis vocarit, opibus cumularit, comitatu Leicestriae et sororis nuptiis honorarit. Ille autem cum beneficiis obrutus nullam referendae gratiae facultatem haberet (quae hominum improbitas est) odisse coepit, regem optime meritum pessime divexavit, cumque seditiosis baronibus horrendas intestini belli tempestates excitavit, in quibus ipse tandem cecidit. Honores vero et possessiones Edmundus dictus Gibbosus Lancastriae comes Henrici Tertii fillius minor a patre victore accepit. Deinceps vero inter Lancastrensis familiae titulos quasi delituit hic honor, Matildisque Henrici ducis Lancastriae filia Guilielmo Bavaro Hannoniae, Hollandiae, Zelandiae &c. comiti enupta, Leicestriae etiam tituum adiunxit, diserte enim in charta anni XXXV Edwardi Tertii vocatur Guilielmus comes de Henhaud et Leicester, et, ut in inquisitione XXXVI Edwardi Tertii, illa nomine ducissae Bavariae tenuit castrum, manerium, et honorem Leicestriae. Qua postea sine prole defuncta, reversus est ille honor ad Ioannem Gandavensem Lancastriae ducem, qui Blanchiam alteram Matildis sororem duxerat. Iam inde Lancastrensis familiae coaluit, donec nostra memoria in illo Roberto Dudley resplenduit, quem Leicestrensis comitatus gladio anno sui regni sexto cinxit regina Elizabetha, Belgica diuturna bellorum tempestate iactata ad gubernacula tractanda communibus votis vocavit, pauloque post neglexit, quique MDLXXXVIII vitam cum morte commutavit.
Intra hunc agrum sunt parochiales ecclesiae 200.

RUTLANDSHIRE

UTLAND, Saxonice Roteland, Leicestrensi agro quasi includitur, nisi a meridie qua Wellando flumini incumbit, et ab ortu qua Licolnienses attingit; non minori soli ubertate et amoenitate, licet spatio sit multo minori, utpote totius Angliae provinciola minima. Forma enim fere circulari circumscripta tantum circuitu colligit quantum expeditus eques uno dies conficere possit. Unde fabulantur incolae regem nescio quem Rutto cuidam tantum terrae donasse quantum uno die circumequitare possit, illum autem equitem hunc agrum praefinito tempore circumequitasse, et inde dono accepisse, suumque ipsius nomen imposuisse. Sed facessant huiusmodi fabulae, nolumus fabulae licentia veritatem vulnerari. Quum vero passim rubeat haec terra, usque adeo ut etiam ovium vellera rubedine inficiantur, rubrumque Saxonibus roet et rud dictum fuerit, nonne Rutland quasi Terra Rubra nominatam suspicemur? Conveniunt rebus, ut inquit poeta, nomina saepe suis. Nomina autem locis ubique gentium arubedine facta fuisse Rutlan castrum Walliae in rufescente littore extructum, Rubrum Promontorium, Mare Rubrum inter Aegyptum et Arabiam, Erytheia Ioniae, et sexcenta alia satis superque probent, ut non sit cur deinceps fabulis hac in re fidem adhibeamus. Caeterum haec provinciola serius in comitatum instituta videatur. Nam Edwardi Confessoris tempore Northantonensis agri pars censebatur, et historici nostri qui ante trecento annos scripserunt in comitatuum numero non reposuerunt.
2. Wash sive Gwash fluviolus, qui hunc agrum ab occasu in ortum quasi medium intermeat, in duas dispescit partes. In citeriori sive australi Uppingham acclivi solo sedet, unde et nomen inditum, non ob aliud memorandum quam quod frequens habeatur mercatus et scholam elegantem ostendat quam, uti etiam aliam Okehamiae, ad puerorum ingenia bonis literis excolenda laudabili instituto Robertus Ihonston verbi divini minister ex collatitia stipe nuper posuit. Sub hoc vero Dry Stoke subsidet, quod non reticendum, cum clarae et antiquae sane prosapiae Digbeirorum habitatio antiqua fuerit. Sed cui sempiternam infamiae maculam iam inussit Everardus Digby, qui cum nefandissimis illis incendariis ad principem et patriam uno Tartarei fulminis ictu tollendum horrenda consilia scelerate sociavit.
3. In ulteriori parte trans fluvium inter colles amoena admodum et foecunda vallis substernitur, The Vale of Catmose hodie dicunt a coet maes forsitan, quod Britannice campum nemorosum sonat. In huius medio Okeham cernitur, quod pari etiam ratione a quercubus nomen assumpsisse videatur, ubi iuxta templum fatiscentia moenia vetusti castri supersunt, quod Walkelinum de Ferrariis primis Normannorum temporibus extruxisse fama obtinet. Ferrariorum autem fuisse habitationem praeter famam, ferrae equorum soleae, quibus pro insignibus olim usa erat illa familia, portae et in aula affixiae satis aperte comprobent. Postea ad dominos de Tatteshall spectavit, sed cum rex Richardus Secundus Edwardum ducis Eboracensis fillium in Rutlandiae comitem evexerat, hoc etiam castrum eidem donavit. Patrum vero memoria obtigit Thomae Cromwell in sedem, ut legi, baroniae, quem ad altissimam dignitatem Henricus Octavus extulit, et statim cum in invidiarum procellas multa moliendo se coniecisset, ex improviso et vita et honore spoliavit.
4. E regione ad ortum valli bellissimo situ impendent Burly, nunc Haringtoniorum aedes magnificae, qui ex nuptiis cum filia et harede Colpeperi haereditatem adeo opulentam adierunt ut his in locis iam inde fuerint florentissimi, quemadmodum antea Colpeperi, ad quos Bursaeorum opimum per Nicolaum Green patrimonium partim descendarat, Brusaei vero e praecipua Angliae nobilitate nuptiis in familiam regiam Scotia inserti fuerunt, e quibus per Robertum fratrem natu maximum stirps regia Scotorum, per Bernardum autem fratrem minorem Cottoni de Connington in comitatu Huntingdoniae, de quibus egimus, et hi Harringtonii descenderunt. Quo nomine Ioannem Harrington equitem clarissimum titulo baronis Harrington de Exton Iacobus rex exornavit.
5. In orientali autem parte ad Guash fluvium sunt Brigcasterton, de quo postea, et Rihall, ubi cum maiores nostros ita fascinasset superstitio ut deorum multitudine Deum verum propemodum sustulisset, Tibba minorum gentium sancta, quasi Diana ab aucupibus, utique rei accipitrariae praeses, colebatur. Atque in proximo Essenden, cuius dominum Robertum Cecilium optimi patris, qui reipublicae nostrae firmamentum fuit, optimum filium baronem Cecill de Essenden rex Iacobus nuper creavit.
6. Hanc provinciolam Eadithae uxori testamento legavit Edwardus Confessor, ea tamen lege ut post eius mortem S. Petro Westmonasteriensi cederet. Haec enim testamenti sunt verba: Volo quod post mortem Eadgithae reginae coniugis meae Roteland cum omnibus ad se pertinentibus detur monasterio meo beatissimi Petri, et reddatur sine tardatione abbati et monachis ibidem Deo servientibus in perpetuum. Hoc tamen eius testamentum induxit Guilielmus Normannus, qui, magna parte sibi reservata, reliquam inter Iuditham comitissam, cuius filia Davidi Scotorum regi nupsit, Robertum Mallet, Ogerium, Gislebrtum de Gant, Hugonem comitem, Albericum clericum, aliosque divisit. Westmonasterio vero primum decimas, postea solam ecclesiam de Okeham cum appendicibus reliquit.
7. Comites numerat non multos hic comitatus. Primus Rotelandiae comes erat Edwardus filius primogenitus Edmundi de Langley ducis Eboracensis propensa regis Richardi Secundi gratia ad vitam patris creatus, et ab eodem postea rege dux Albemarlae declaratus. Ille scilicet qui consilia nefaria de tollendo rege Henrico Quarto non sine scelere decoxit, et illico pari cum levitate aperuit. Post patris autem obitum dux Eboraci inter densissimas hostium turmas in praelio Agincortensi animose occubuit. In hoc honore satis longo post tempore successit Edwardus Richardi ducis Eboracensis filiolus qui in praelio ad Wakefield, bello intestino funestissime exardente, cum patre interemptus. Multis post annis Henricus Octavus Thomam Mannours in Rutlandie comitem extulit, qui amplissimam baronum Roos hereditatem in circumvicinis regionibus iure Aeleonorae aviae creverat. Huic successit Henricus, et illi itidem Edwardus filius, in quem, ut nihil aliud dicam, illud poetae verissimae et optime convenit:

Nomen virtutibus aequat,
Nec sinit ingenium nobilitate premi.

Verum ille praepropera morte in coelestem regionem receptus Ioanni fratri honorem reliquit, qui etiam statim fato evocatus successorem habet filium Rogerum, qui avitae nobilitatis iam specimen insigne praebet.
Ecclesiis parochialibus 48 ornatur haec provinciola.

Perge ad Lincolnshire