Tessera caerulea — commentariolum.
Angelus et Adrastus suadent Sebasto, ut ad sedandam populi seditionem se publico subducat, sed consilia detrectat, ideoque in vincula captivus coniicitur.
SEBASTUS, ANGELUS, ADRASTUS
SEB. Adraste, res est prodita, et noster labor
In sole aperto est. Ille, qui faustam imperi1535
Curare primus debuit sortem, suas
Bono opprimendo publico impendit manus.
O belluini barbarum cordis nefas!
Sic innocentem Caesarem impietas petit?
Sed detineri nescium tempus fugit,
Questusque vanos aura praeteriens rapit.
Praeoccupandus fluctus est, ne per moram
Praeoccupemur. Miles in promptu est tibi,
Fervidus in arma, prodigus vitae, tuo
Parere facilis nutui. Palatium
Praeoccupandum est. Militem huc densum trahe,
Portasque muni. Deinde selectis latus
Stipatus armis coge ad Henricum gradum,
Alloquia posce, mitiga saevum, imperi
Alexiique nomine, indultum omnium
Veniamque sponde, et adde donandos die,
Quoscunque nocte carceris turris tegit,
Si saeva ponat arma ad Augusti pedes.
Si contumace pectore obsistat, neque
In pacta durum mentis inclinet gelu,
Templum corona militis lecti obside,
Ferroque et igne mortis extremae iniice
Iustos timores. Si metus nondum exprimat
Oblata pacta, caede permixta obrue
Iuvenes senesque; neminem ferri impetu
Sexus vel aetas eximat. Quando scelus
Commune fecit unus, in poenam parem
Trahantur omnes. ANG. Ecce, quae imperii statum
Fortuna versat! Ruimus, et nullus spei
Locus est superstes. Unicum hoc miseros iuvat,
Sperare dum nil possumus, pariter nihil
Optare. SEB. Quid ais? Anne seditio novo
Impulsa fluctu vertici incumbit meo?
ANG. Quod ominaris, verticem, princeps, tuum
Petit haec procella. Stephanus, Isacius (probrum
Palmare magno Caesari!) in partes eunt
Saevi Andronici, cuius adventum brevis
Dabit hora in urbem. Populus exultans fremit,
Et insecundum patrui adventum vovet.
ADR. Meliora iam sperare fortunae vetat
Fluxus sinistrae. Nulla spes navi est super,
Ubi vela, clavum, et anchoram abripuit Notus.
Aspice, Sebaste, publicae afflictum rei
Statum, frementes plebis insanae globos,
Periclitantem Caesarem, cives tuo
Capiti minantes, militis densi impio
Furore strata funera — et parva manu
Tantam procellam posse componi putas?
Ergo, ut supersit unus, imperium ruat?
Haec urbs, voluptas numinum, sedes deum,
Et gratiarum regia, repente obruta
Arena fiet caedium ac tumulus suo
Civi supremus? Quamdiu clavum tenes
Potentis aulae et primus Augustum latus
Stipas minister, turbinem turbo premet
Fluctusque fluctum trudet, et fuso viae (probrum)
Sanguine natabunt; tuque (quod grande est)
Tot innocentes victimas fastus tui
Voles perire? Ah! Publici ad scopum boni
Tua meditata flecte. Si sapis, caput
Eripe procellae, teque semoti tege
Regione mundi. Turbidis rebus dabit
Serenitatem melior optatam dies.
Consilia amantis accipe, Sebaste, et tuis
Attende rebus. Parce (si renuis) tuis
Favere studiis nulla me ratio sinet.
Equidem tuis periculis meum latus
Opponere velim, at stringere armatam manum
In ipsa tecta patriae et cruda nimis
Saevire caede civium — hoc pietas vetat,
Natura prohibet, improbat coelum, omnia
Iura execrantur. Ergo, quod praesens petit
Tempus, quietis sanctae in amplexum rue,
Cede Andronico, cede violento aestui
Populi furentis. Praestat e patriae sinu
Sponte emigrare, patriae ut constet vigor,
Quam vel cadentis patriae cinere obrui,
Vel a furente turpiter plebe eiici.
SEB. Quid, anime, suades? Cedere e campo prius
Quam tela sumam dextera, atque hosti obviem
Et ferro et igne? Vilis haec genii est nota.
Non, non migrabo. Sed mea possum fuga
Servare vitam civium. In fugam pedes
Aptemus ergo. Desipis; sic te reum
Damnabis ipse. Innoxiam mentem fuga
Probat nocentem. Parte qua dici potes
Nocens, Sebaste? Fide vel iusto tuam
Coelo salutem, vel nece inhonesta occuba.
Absiste. Coelum fronte contraxit minas,
Et te severo luminum obtutu aspicit.
Fuge ergo, clima quaere, quo terram dies
Purior inaurat. Vilis ah! Anime! Iterum
Plebeia sensa concipis. Firma gradum,
Hosti resiste; videat Augustus tuam
Fidem probetque. Caesarem quisquis petit
Turbo, per istud ante penetrabit latus.
Quaecunque regni est cura, quam Caesar meis
Imposuit humeris, pectore infracto feram.
Illum rebellem Caesari edico suo,
Patriae saluti perfidum, infestum diis,
Orco execrandum, iussibus quisquis meis
Obtemperare renuit, et in hostem impium
Armare dextram. Surgit in ferrum viri
Mecumque. ADR. Siste. Sera medicina est malo,
Quod provocasti. Iam potestatis tuae,
Sebaste, vela contrahe. Est regni satis.
Nunc imperare desine, et ferro manus
Da vinciendas. SEB. Istus Adrastus mihi?
Sebasto Adrastus? Iuro stellantes polos.
ADR. Ferrum involate milites. SEB. Fata impia!
ADR. Tuum ipse iusta fata traxisti in caput,
Consilia quisquis sana detrectat sequi,
Stratam foventis deserit sortis viam
Carpitque iniquam. Quod malum toleras tibi
Debes. Sebaste. Monita voluisses mea
Arripere, poteras sorte meliori frui.
SEB. Iniqua fata! ADR. Iusta fatorum via.
Gaudent regni primores captivitate Sebasti. Constituunt vinctum Andronico tradere, ut causam ulteriorum motuum succidant.
HENRICUS, STEPHANUS, ISAACIUS, ANGELUS
HEN. Spirat aliquod pacis optatae iubar,
Rursumque patriae pulchra libertas caput
Evolavit atra nube. Qui crudus rei
Vincula parabat publicae, incurrit sua.
Maxima dolorum causa nostrorum gemit
Sub vinculorum pondere Sebastus, cui
Non placuit esse liberum regnum, suae
Placeant catenae. STEPH. Vincula at nondum cadunt
Nostri timoris. Nescio quam animus mihi
Nubem malorum pingit, et veteres novo
Metu timores auget, ut certae spei
Nondum explicare vela possimus. Foris
Furit Andronicus, arma disponit, minas
Intentat urbi. Nullus hic radius spei est
Pacis futurae. ISA. Gaudio nulla est via,
Plurima timore. Vulgus ignarum boni
Studet ruinae propriae; frendet, fremit,
Suumque nostro condere occasum parat.
Praeoccupemus impetus, quorum metum
Ipsa afflat umbra. ANG. Mente quam sortem sibi
Describat Andronicus, id nondum patet.
Hinc partem in omnem cura ducenda est. Nihil
Non praecavendum est, quando suspecta omnia
Merito timentur. Sive sincero tegat
Auxilio amicum, sive conductis ferat
Hostem sub armis, cautius tota procul
Arcetur urbe. Qui sapit, prudens cavet
Potentem amicum, quem potest sequens dies
Facere inimicum. Nemo fortunam suam
Nutare patitur, quando firmari potest.
ISA. Ut arceatur urbe, prudenti est satis,
Quod obesse possit. Saepe discrimen leve est,
Quando est remotum; crescit accessu suo et
Propinquitate gravius accersit malum.
STEPH. Securus anguem nullus in sinu gerit.
Quo lubricante blandius motu subit,
Hoc sua venena tutius in imas agit
Cordis medullas. HEN. Radius at quidam mihi
Fulget quietis, nostra si vester probat
Consilia nutus. Mittere Sebastum licet
Loris, catenis, vinculis ferro gravem
Ad Andronicum. Forte placatus, sui
Animi furorem in sanguinem indignum evomet
Urbique parcet. Ante iuravit, prius
Non liberare militum hanc urbem metu
Quam dignitatis apice deiectum suae
Videat Sebastum. Vota cum cernet suum
Tenuisse portum, pondus irarum exuet
Unum in Sebastum, nosque tranquilla frui
Dabit quiete. ISA. Sancta consilia probo.
ANG. Sed dic, quis animus Caesari? Quantos vomet
In nos furores? HEN. Caesarem velox adi,
Aperi, quod actum est. Credat in bonum suum
Sudasse nostra studia; nos aequi piis
Legibus adactos, ne gravis fluctus, sacrum
Qui iam petebat Caesaris magni caput,
Una in ruinam traheret imperii statum;
Nihil esse iam, quod Caesaris grandem metu
Percellat animum; nostra nos pedibus sacris
Affundere arma; sanguinem et vitam suo
Nos immolare vertici, promptos gradum
Per tela et ignes ferre, si forte impetus
Vel hac vel illa parte in Augustum ruat.
Necessitatem denique supremam exhibe,
Quae nos ad istud facinus audendum impulit,
Et fac placere gesta, queis ipsi salus,
Pax alma regno, civibus rediit quies.
ANG. Consilia sancta appropero. Si coelum bona
Inclinet astra, a Caesare probandum reor
Quodcunque gestum est. ISA. Ecce sed scenam subit
Reus Sebastus; sistite hic tacitum gradum.
Infelicem suum casum deplorat Sebastus, dumque advertit Henricus adventare Andronicum, occurrit cum suis, huic Sebastum traditurus.
SEBASTUS ET QUI SUPRA
SEB. Aliquidne superest, saeva quod sortis manus
Rapiat Sebasto? Periit et famae decus
Et gradus honoris. Vita quae superest mei
Est umbra nuda. Si hanc amas, etiam rape,
Crudele fatum. Lapide sub eodem merum
Mei hoc cadaver, spesque delusae ac opes,
Adblandientes gratiae, regum favor,
Obsequia densa civium, decora omnia
Tumulentur. Isthuc nempe me infido gradu
Sors extulisti, lubrico ut starem loco
Graviusque ruerem. Perfida! Inconstans, rapax,
Inimica semper fortibus virisdea!
Meminisse veteris gratiae sero pudet.
Ibat secundo facilis impulsu ratis,
Favoniorum ducta famulantum halitu,
Portusque iam tenebat optati ostia.
Sed tu repente turbine evertis mare,
Arcesque portu, et naufragam allidis gravis
Scopulo doloris. Stultus est quisquis tuis
Sua vela Zephyris explicat. Siren, iocis
Blandita, perimis; toxicum, Circe impia,
Porrigis in auro: ludis, et ludo necas;
Blandiris, et morsum imprimis; iocos seris
Ferisque; rides, lacrymas risu cies;
Puros in oculis explicas soles, gravem
Atrae procellae turbinem in sinu foves;
In fronte Charites prodis, at subtus tegis
Immane monstrum; gaudium obtrudis fugax,
Sed sempiterna gaudium poena excipis,
Fugax voluptas, moeror ignarus fugae,
Dulcedo amara, dulcis et amaror; brevis
Vena Paradisi, longus Inferni vapor.
Habes Sebastum, perfida, exutum omnibus,
Miserum, dolentem, perditum. Exsatura meo
Famem dolore. Par mihi aerumnis sinum
Anima occupavit, ut furere quantum potes,
Tolerare valeam. Disco (sed sero tamen)
Nullum beatum credere in terris, licet
Faecunda sors et gratiae in sinum fluant.
HEN. Sero favorem sortis elusum gemis.
Ad Andronicum ducite Sebastum reum.
ISA. Sed quis repente Martiae clangor tubae
Increpuit aures? STEPH. Pansa regales notas
Vexilla referunt. Ipse, nisi fallor, gradum
Huc Andronicus urget. HEN. Infaustum diem!
Quid agimus? Animos hora constantes petit.
Captum Andronico tradere Sebastum licet.
Henricus cum suis presentat Andronico Sebastum, quem Andronicus iubet exoculari
ANDRONICUS CUM EXERCITU ET IIDEM QUI SUPRA
HEN. Tutela nostri Martis, Heroum decus,
Et pace et armis inclyte, ad tuos pedes
Obsequia cordis ponimus honori tuo
Meritum in tributum, vinculis ferri gravem
Damus Sebastum, regni Avernalem facem,
Iuris tyrannum publici, patriae tygrin,
Qui solus omne oppressit imperii decus.
Quae vincla stringunt impium, haec eadem tui
Animi furores vinciant. Iustam quidem
Iram attulisti, sed tamen pari potes
Discriminare lance, quos reos agas,
Quos innocentes candor excuset suus.
AND. Arridet oculis munus et vestram fidem
Amplector animo. Sidera adventu meo
Nihil evenire turbidum imperio sinant.
Calcata regni iura, suppressus vigor
Legum, tyrannis impio incedens gradu
Huc me vocarunt, patriae ut lacerae suam
Integritatem sanciam, et nimium grave
Collo proborum civium excutiam iugum.
Utque pietatem cernat imperium et mei
Moderationem pectoris, vitam (licet
Mortem merenti) mille facinorum reo
Dono Sebasto. Vivat; hoc pietas iubet,
Sed vivat oculis cassus, et caeco specu
Antri sepultus duplicem noctem ferat.
Hoc sancta poscit aequitas, ne sit scelus
Impune nec vindicta transcendat modum.
SEB. Est cruda pietas, barbara est clementia.
Crudele monstrum, bellua immanis, tuos
Satia furores, exple et indignam sitim
In innocente sanguine Sebasti. Feram
Quodcunque crudus barbarae mentis furor
Excogitare possit. Est capax mihi
Mortis obeundae, et inter aerumnas diu
Vitae trahendae pectus. Effossis magis
Laetabor oculis, nempe ne videam imperi
Lapsum cadentis, quamque tu ferro paras
Regni ruinam. Saeve! Quin etiam mihi
Rescindes aures, ne vel immitis ferae
In voce tonitru, et arma sacrilega, et pios
Gemitus cadentum prolium et matrum et patrum
Audire cogar. Hoc tamen tuo ultimum
Ab hoste disce: parcius euntis rotae
Credere favori. Nos quoque excelsum tulit
Fortuna ad Auge. Credidi firmo loco
Fixisse gressum; lubricum et praeceps fuit
Iter ad ruinam. Concidi et mecum meae
Spes conciderunt. AND. Ite, quod iussi, date.
Occurrunt Andronico filii Emmanuel et Ioannes, qui paterno affectu recipiuntur. Quia tamen pater suspectam habet Emmanuelis ferociam, Ioanni, quamvis minori, clam altero promittit imperium. Detrectat Ioannes, et pro Emmanuele ac Alexio agit.
ANDRONICU, EMMANUEL, IOANNES
EM. Amande genitor, astra te servent diu,
Quem post tot obitas mensium ac anni vices
Tandem receptum filii stringo sinu.
IOAN. Affulsit ille Cynthius tandem, patris
Quo basiare liceat optatas manus.
Tibi favores ubere in nimbo pluant
Benigna coelis sidera, ut suo patre
Diu fruantur filii et discant pari
Itinere niti ad gloriam exemplo patris.
AND. O chara patri pignora! O melior mei
Animi voluptas, filii, quos dum meo
Adstringo sinui, gaudio laxo viam,
In vosque me diffundo. Vos video specu
Coeco solutos et catenato manus
Pedesque ferro liberos, vinctos quibus
Crudelitatis tenuit alienae furor.
EM. Tenuere corpus vincula et ferri rigor,
Sed anima semper libera affectu ad suum
Patrem volabat. Parce, mi genitor, tuo
Sed curioso, filio; quid te trahit,
Ut tam potentis hostis in partes eas?
AND. Ad partem. Hoc curiosi filii ingenium procax,
Me suspicari plura prudentem iubet.
Brevis docebit hora quod patrem rogas.
Paulum hinc recede, nate. Tu mecum gradum
Siste hic, Ioannes; pauculis tecum iuvat
Conferre plura. Nate, visceribus magis
Mihi chare nate, quem ordo fatorum aspicit,
Benigniore lumine, et magnis parat
Titulis honorum, purpurae, et sceptris. Tuae
Fidei profundos detego cordis sinus,
Tu, quae revelo, pariter arcana tege
Pectoris in umbra. Nate, fortunae tuae
Martem hunc ferocem ab littore remoto traho.
Quae pervicacis sortis invidia meos
Rotarit annos, quantus in caput meum
Tuumque fluctus turbine insano suas
Versarit iras, quodque meminisse est dolor,
Quam proprius in me fuerit immitis nepos,
Crudelis in te patruus, nosti. Emicat
Nunc ultionis hora sumendae et tibi
Regni obtinendi. Tota plebs nutus meos
Suo furore sequitur, et nostram vocat
Ad sceptra dextram. Sponte venienti sinum
Subtrahere sorti nemo, nisi demens, velit.
Hodie imperabo, tuque sublimem patrem
Hodie videbis regio in solio. Tibi
Sors haec paratur, nate, spes generis mei,
Unumque columen patriae et fessi patris.
IOAN. Pridem decebat, sede regali tua
Merita locari, genitor, at, quo me vocas,
Quis ausit ire intrepidus? Emmanuel gradum
Hunc iure poscit, maior aetate et sinu
Prudentis animi. AND. Candida est fides tua,
Suspecta fratris. Iusta decrevi: tibi
Debetur altum regiae frontis iubar
Soliumque regni. Velle te fili decet,
Quod velle patrem videris. IOAN. Veneror patris
In me favorem, at quantus in collum tuum
Calumniarum turbo se fundet! Manu
Rapuisse debitum alteri sceptrum arguent,
Regni tyrannos audies. AND. Unde haec canis?
IOAN. Alexius adhuc iura regnandi tenet.
AND. Sed non tenebit Caesar ignavus, mera
Umbra imperantis. IOAN. Impiam mentem sapit,
Maculare velle regias fuso manus
Sanguine nepotis. AND. Nulla si ratio meos
Fulciret ausus. Retia tetendi; fera
Nunc est agenda, nulla cui superest via,
Per quam salutem quaerat aut ineat fugam.
IOAN. Ad patrem. Simulandus animus alius est. Genitor, habes
Natum obsequentem. Quod voles, nutu iube.
AND. Prudentis istud filii est; pridem mihi
Spondebat istud indolis genius tuae.
Ioannes confert cum Legato Aquitaniae de modo, quo liberari possit Alexius ab Andronici crudelitate.
IOANNES, LEGATUS AQUITANIAE
LEG. Ad te ferebar; commode occurris mihi,
Amande princeps. Quo gradum solus citas?
Et, ut videris, fronte submoesta graves
In mente curas volvis? IOAN. Est intus dolor,
Gravis est procella in pectore, at quam non mea
Fortuna, sed discrimen alienum movet.
LEG. Sortis alienae damna sic †suffer, tui
Turbare ut animi candidum haud possint diem,
Si penetrat ultra sensus, indignus viro est.
IOA. Est digna pietas illa quam corde exprimunt
Aliena damna. LEG. Digna, si sensum tamen
Moderationis legibus ratio regat.
IOAN. Frustra occupatur ratio, cum vanum mali
Omne est remedium. LEG. Inanis est ergo labor,
Non profuturo semet infaustum dare
Praedam dolori. IOAN. Liberum non est, amor
Quod imperavit. LEG. Mentis excelsae vigor
Est contra amorem clypeus. IOAN. At prudentia
Succumbit omnis, sanguis ubi pugnat. LEG. Tuis
Tangere videris Caesarem dictis. IOAN. Is est
Qui mihi serenas Cynthii obscurat dies.
Quod imminere vertici Augusto malum
Video molossus cordis est, cuius meo
Dentes inhaerent pectori et morsu fibras
Tenace laniant. Unde (sed frustra) piis
Sua damna lacrymis defleo. Erravi — meas
Dicere decebat, lacryma aerumnas sequor.
Nam fata sic sinistra in aversum trahunt,
Ut quanto amoris crescit in fibris calor,
Tanto ira maior Caesaris gravius meo
Capiti minetur. Causa quae tanti est mali?
Meliora cupio Caesari, at boni in vicem
Peiora refero. Diligo, at amorem mihi
Odio rependit. Caesarem studeo neci
Eripere, at ille rapere me in mortem studet.
Sed ista fati iura sunt. Alexium
Volunt perire sponte, dum lucem sinunt
Rationis odiis obtegi, ne per meae
Alloquia fidei videat interitum suum.
LEG. Quae mihi pericula loqueris, vel qua minas
Fortuna parte in Caesarem innocuum iacit?
IOAN. Sagax amori est indoles. Facile est mihi
Adinvenire rebus extremis modum,
Quo mitigentur fata, violentum licet.
LEG. Periclitanti Caesari aperire hunc decet.
Equidem deceret, iamque tentavi; locus
Fidei est negatus. Sana quid porro iuvent
Consilia, si suspecta sit dantis fides,
Nec merear aliud inde quam laevo aspici
Oculo et profundo carceris mergi specu?
LEG. Ergo mihi, qui te candida novi fide
Pectoreque aperto, retege consilia. IOAN. Tibi
Arcana pando cordis. O utinam quoque
Incautus ista Caesar audiret! Periit
Spes imperandi Alexio. Ambitio impotens
Solium occupabit, perque calcatum caput
Caesaris ad ostrum saliet. Hoc unum est super
Fugere imminentem turbinem, ac tuto loco
Suam salutem figere. Hic omnis mora
Morti appropinquat. Quid tuum ad regem vetat
Convertere animum? Certus hinc fulget spei
Radius: Amatae pacis hic foedus prior
Desideravit, pacta conclusit, fidem
Sanctam spopondit; filiam Augustae domus
Columen, marita Caesari optavit fide
Toroque iungi. Haec indoles, quodquod miser
Sperare Caesar potuit, aerumnis suis
Dabit levamen. Deseret regnum impio
Ab hoste raptum; non tamen tota cadet
Spe vindicandi. Veniet illustri dies
Radiatus auro, cuius exortu queat
Repetere sceptrum perditum. Quid non
Possit Aquitani Martis, ubi iusto furit
Calore in arma? Longa non iret mora,
Gemeret tyrannus regio eiectus gradu,
Exutus ostro, purpura, et regni notis,
Alexiusque rursus e solio suo
Sereniore regeret imperium manu.
Haec temperandis unica aerumnis via est.
LEG. Prudentis animi sensa. Sed Caesar venit.
IOAN. Cedo hinc. Favete Caesari, o mites poli!
Suadetur Alexio ut tantisper dissimulet cum Andronico, ne maiorum moliminum occasionem praebeat; interim auxiliares copias advocet occulte ab Occidente
ALEXIUS, ANGELUS ET ALII PROCERES
AL. Itane potentis imperi augustum decus
Iocus est tyranno? Et barbaro oppressum iugo
Se deflet ipsum, gloriae et veteris status
Felicis, aurei, candidi, et laeti memor?
Nec ego stupore marmor aut rupem induo?
Horrescit equidem pectus, et rigidum gelu
Currit per ossa, seque per trepidas agit
Pavor medullas. Nec vacat causa metus,
Quem concitavit plurima malorum Ilias.
Mens Andronici fervida, ambitio impotens.
Superbus animi genius, ingenium ferox
Praeclusit omnem semitam nostrae spei,
Per quam advenire sana consilia queant.
ANG. Sapienter ista metuis, at si me mei
Aperire sensa pectoris Caesar sinis,
Aliquando veniet aureis Phoebus rotis,
Quo fastuosus hostis allisus solo
Dabit quieti publicae oppressum caput.
AL. Loquere. Benignum Caesar auditum dabo.
ANG. Quodcunque potuit esse consilii, satis
Potentiâ minus esse iam Caesar vides.
Hinc obviandi vilis est omnis modus
Et dignitate regia indignus, nisi
Ad arma tendas dexteram, et Martem ferum
Pari retundas Marte. Sed desunt viri
Viresque votis! Regio vilem metum
Expunge corde. Aquitania in partes tuas
Armata veniet, Ungarus belli inclytus,
Germanus armis clarus adiungent suas
Tuis cohortes. Inde consurget seges
Tam rigida in arma, quam nec aspectu audeat
Tentare tumidus hostis, et abactus metu
Evacuet omnem Marte fugitivo plagam.
AL. Remota suades, quaeque vix possint prius
Bene inchoari quam repentino impetu
Aulam Andronicus teneat, et victum premat
Victore calce Alexium. ANG. Arcano sinu
Tegenda sunt consilia. Dissimula metum,
Simula favorem, gratiam, et amorem; nihil
Nega superbo; tempori aptari decet,
Ne construendis imperi eversor dolis
Occasionem sumat et plebem excitet
Tuam in ruinam. Sed quis ex aula fragor
Allapsus aurem verberat? AL. Novas mihi
Tumultus hic insolitus aerumnas canit.
Plebs acclamat Andronicum imperatorem. Simulat hic ingratum sibi esse obsequium. Coactus Alexius iubet eum eodem secum sedere solio et consortem imperii declarat.
CHORUS PLEBIS. ANDRONICUS, ET QUI SUPRA
CH. I. Euge! Andronicus vivat! Et pridem sua
Virtute meritas imperi notas ferat!
CH. II. Vive Andronice! Teque regali insere
Solio Imperator! Laeta iucundam sonet
Echo per aulam! Vive! Nec sorti invidus
Tuae, Andronice, terminum figat polus.
AND. Subsidat iste fremitus, invito mihi
Qui pulsat aurem. CHOR. Vivat! Et solio super
Iura Andronicus subdito regno ferat,
Sceptroque amatae pacis imperium regat.
AND. Delira nolo vota. Quis demens agit
Vos furor ad ista? Sistite. Augusto dies
Alexio acclamate. Alexius dies
Vivat secundos; solus Orienti imperet,
Molemque regni solus augusti gerat!
Ita Andronicus, quisquis et mecum est suae
Patriae fidelis, corde sincero vovet.
Inane votum ponite videndi aureo
Solio Andronicum sceptra gestantem. Nihil
Titillat istud mentis angustae sinum
Modica ambientem. Sufficit id unum mihi
Peperisse vobis gaudium. Vestro bono
Solum Andronicus studuit. Hoc postquam tulit,
Omnemque vestro capite feritatem arcuit,
Fecisse laudabilia contentus, nihil
Laudis reposcit. Indoli excelsae est satis
Meruidsse laudem. CHOR. Hinc voce festiva tibi
Vitam, Andronice, populus, et sceptrum vovet.
AL. Ad partem. Obtemperandum fluctui est. Prorsus mei
Attingit animi vota, qui gaudet tuo
Populus honore. Magna fecisse est tuum;
Meum est referre praemia. Accede et meo
Lateri Imperator asside. Tutus tua
Per merita solium inscende. Tu vices obi
In me parentis, quodque inassuetos nimis
Humeros molestat, imperi pondus pari
Honore mecum sustine. In partem mei
Recidit honoris, quidquid accedit tuo.
Accede et orbi iura dictare incipe.
AND. Maiora meritis imperas. Hoc me vetat
Modestus animi genius et vitae tenor.
Geminus eodem Caesar ex solio male
Populos gubernat, nec polus geminos sibi
Praeesse soles patitur. CHOR. Has frustra moras
Trahis, Andronice. Quo fugis honorem magis,
Magis mereris. Pergis obniti? Acrius
Accendis animi studia, queis populus avet
Colere Andronicum Caesarem. Renuis? Manus
Aptate socii. Nostra vis solio inferat,
Quem sua modestia arcet. AND. Invitus licet,
Haec studia patior. Quando me maior loco
Vis posuit isto tuque sic Caesar iubes,
Scelus est renuere. Sic tamen solium occupo,
Ut servus esse haud desinam, semper tuis,
Auguste, iussis, publici semper boni
Parere votis promptus. Hoc tamdiu loco
Sedebo, donec floridae aetatis vigor
Attingat annos regno et imperio pares,
Atlasque possis solus hoc coelum imperi
Gestare propriis viribus. CH. Quamvis tuos
Nolis honores esse, tu nobis tamen
Vive, Andronice, Caesari et regni bono.